Natalia Salazar Orbe

Kontxako Banderaren garaipena ospatzeko tarterik gabe, aste osoa San Miguel Liga irabazteko entrenatzen pasatu dute Urdaibaiko arraunlariek. Iker Zabala (Bermeo, 1979) jakitun da aurkari latza dutela, Hondarribiarekiko tarte txikia dute eta. Baina gogor lehiatzeko asmoa dute, bihar Bermeon, eta etzi Portugaleten.

Kostatu egin zitzaizuen Kontxako Bandera lehenengoz Bermeora eramatea. Baina bosgarrena eskuratu berri duzue. Neurria hartu diozue probari?

Sekretua lan asko egitea da. Horrez gain, bloke finko bat mantendu dugu azken urteetan, eta urte askoko lanaren fruituak hasi gara jasotzen. Hala ere, zorte pixka bat ere beharrezkoa da, Kontxako estropada berezi samarra izaten delako. Kale batetik bestera alde handia izaten da. Hasieran talde onarekin joan ginen Kontxara. Kostatu egin zitzaigun lehenengoa irabaztea, baina, gero, bost etorri dira. Lan asko egin behar izan dugu. Badirudi emaitza onak erraz lortzen ditugula, baina hor atzean talde oso ona dago.

Taldean egon zara Urdaibaik Kontxako Bandera guztiak eskuratu dituenean. Lehenengoaren ilusio berarekin hartu duzu azkena?

Egia esan, gero eta ilusio handiagoa egiten dit irabazteak. Lehenengoa irabazten duzunean, ez diozu ematen daukan balioa. Urteak pasatu ahala konturatzen zara zer-nolako lorpena den, ez Kontxa irabaztea soilik, baita bertan egotea ere. Zortzi arraun taldek hartzen dute parte proban. Gainerakoek kanpotik ikusten dute. Beraz, pribilegiatuak gara parte hartzeagatik soilik. Eta irabaztea sekulakoa da. Urteekin konturatzen zara gero eta aukera gutxiago dituzula irabazteko, eta balioa ematen diozu lorpenari.

Seigarren bat lortzeko lehiatuko zara zu zeu?

Ez dakit. Beterano samarra naiz; 37 urte dauzkat. Urte asko egin ditut klubean. Buru-belarri sartuta nago denboraldian. Gero hilabete eta erdiko tartea izango dut zer egin erabakitzeko: jarraitu, ez jarraitu, edo beste talde batera jo.

Ligara begira, bi punturen abantaila daramazue. Lasaitasuna ematen dizue horrek, ala presio handiagoa sorrarazi?

Ez bata ez bestea. Aurrera jarraitzeko adorea ematen du. Ikusten dugu urtea oso borobila izan daitekeela. Ekainean, bazirudien hondarribiarrek eramango zutela San Miguel Liga, erraz samar. Baina abuztutik aurrera estropada gehien-gehienak Bermeora etorri dira. Garairik onenean iritsi gara, punta-puntan, eta dena irabazteko aukerekin. Oso gutxitan lortu da hori arraunaren munduan. 2010ean lortu zuen Urdaibaik, eta beste behin baino ez du lortu beste klub batek. Aurten ere gauza biak lortzea espero dugu. Hala ere, egokitu ahal zitzaigun aurkaririk txarrena tokatu zaigu: Hondarribia. Talde garrantzitsua da, historia handia dauka eta arraunlari oso onak ditu. Gu ere ez gara makalak, ordea. Gogo biziz ekingo diogu. Bihar Bermeon daukagun estropada irabazi nahi dugu. Domekako estropada eremua arriskutsua izango da. Bihar irabazten badugu, ez dut esango ligari sententzia emango diogunik, baina zati handi bat Bermeon erabakiko da.

Ahaztu dituzue Hondarribiagaz 2013ko Kontxan gertatutakoak?

Nik neuk ez; ez dut ahaztu, ez dut ahaztu nahi eta ez dut ahaztuko. Ez urte horretan egin ziguten minagatik soilik, hortik aurrera ere egin dituztenengatik baizik. Nire ustez, ez dute jokatu kirol legez. Beraz, nire aldetik ez diet barkatuko. Baina ezin dut hitz egin klubaren edo gainerako taldekideen izenean.

Bihar eta etziko kaleen zozketaren beldur al zarete?

Bai. Kontxan kalerik txarrenetik joan ginen, eta, hala ere, irabazi egin genuen. Taldea oso indartsu dago, adorez gainezka. Nahiz eta kalerik txarrena egokitu, aurre egingo diogu. Eta onenak irabaz dezala. Bai gu eta baita Hondarribia ere sekulako denboraldia egiten ari gara. Aurten liga irabazten duen traineruak merezia izango du.

Bihar eta etziko estropadetarako taktika erabakita daukazue?

Taktika erraza da: eurek baino azkarrago egitea arraunean, eta ahalik eta traineru gehienak sartzea euren eta gure artean. Hala ere, arraunean gauzak esatea erraza da, baina gero, egitea, zaila. Maila handiko bi traineru dira. Nahiz eta kanpotik ikusi denboraldian dena irabazi dugula, tartea oso txikia da, oso segundo gutxi daude bion artean. Beraz, bihar kolpea ematen duenak izango du igandean berak nahi duena egiteko aukera.

Denboraldia borobiltzeko modu ezin hobea izango litzateke liga irabaztea. Orain artekoari buruz zer-nolako balorazioa egiten duzu?

Oso ona. Dena baztertu dugu traineruan pentsatuta. Azken urteetan tripulazio txikietan —bateletan eta trainerilletan— sekulako maila eman dugu. Aurten ez. Aurten, indarrak gorde egin ditugu, udako estropadetan ahalik eta hoberen geratzeko. Izan ere, urteetan gora goaz, eta gero eta bala gutxiago daukagu errekamaran. Tiro egiterakoan min egin behar da. Aurten, gure asmoa izan da ahalik eta bala gehien gordetzea, eta abuztutik aurrera artilleria guztiarekin gerrara joatea. Zorionez, emaitzak onak izan dira. Neguan izugarrizko lana egin dugu, eta, emaitzen arabera, oso bide onetik joan gara. Ea orain errematea ematen diogun.

Iaz trantze txarra pasatuko zenuten Estrobo auzia dela eta. Zein ondorio utzi ditu horrek taldean?

Iaz bakarrik ez. Lauzpabost urte daramatzagu infernuan. Azken batean, gu kirolariak gara, herriko jendea gara, ez gara estralurtarrak edo futbolariak. Gu kalean gabiltza. Gure asmoa da arraunean egitea, eta gozatzea. Jende askok kanpoan ikusi nahi izan gaitu. Epaia gure alde atera zen. Oso pozik gaude, baina mina eginda dago. Leku askotatik bonbardaketa gogorrak izan ditugu, nahiz eta jendeak ez ikusi. Urdaibaik beti eman du maila ona uretan, eta aurpegia eman dugu garairik txarrenetan. Horrek esan nahi du kluba indartsu dagoela; arraunlariak ere fisiko eta psikologikoki gogorrak garela. Hala ere, min handia egin digute. Nik neuk ezin dut ahaztu nik eta nire taldekideek, klubeko jendeak, herriak eta familiak sufritu dutena.

Harrobia behar bezala ez prestatzea leporatu izan zaio klubari. Gaur egun zelan dago?

Sarri egoten dira liskarrak klubaren barruan. Azken urteetan polito egin da lana. Baina aurten eten txiki bat egon da. Ez dira ondo konpondu barruko kontuetan, eta eten txiki bat gertatu da. Berriz hasi beharko dugu hutsetik haurrekin eta kadeteekin. Pena izan da. Azken urteetan klubak traineru indartsua izan du, eta ez da gai izan ospe eta bolada on horri probetxua ateratzeko. Hala ere, ezin da atzera begiratu. Aurrera begiratu behar da. Eta hasi dira berriz ere etxea behetik gora eraikitzen. Horren emaitzak ikusteko, urte mordo bat pasatu beharko dira, ordea.

Emakumeen trainerua bultzatzeko nahikoa lan egiten al du klubak?

Bai. Bermeok azken bi urteetan atera ditu emakumeen batelak. Denboraldia ez da hasi oraingoz, baina klubaren asmoa da emakumeei potentziala ematea, eta mutikoak eta neskak erakartzea.

Aitziber Laskibar Lizarribar

Hilaren 21etik aurrera greba egingo dute zahar etxeetako langileek, bi astez. Beste biderik ez dutela dio Barakaldoko Sanitas egoitzako ELAren ordezkariak, Marina Costa Bonomek (Betanzos, Coruña, 1959).

Bizkaiko zahar etxeetako langileek bi asteko greba egingo duzue. Zergatik?

Martxotik 18 greba egun egin ditugu dagoeneko, baina badirudi ez patronalak eta ez Bizkaiko Foru Aldundiak ez dituztela gure aldarrikapenak ulertzen; eta ez dugu beste munduko ezer eskatzen. Etengabe esaten ari gara gure artaren kalitatea oso kaskarra dela, eta horri ezin zaio ez ikusiarena egin. Nagusien zaintzan ematen dugun kalitatea lotuta dago gure lan baldintzekin, eta baldintzak erabat prekarioak dira. Beraz, patronalaren eta aldundiaren isiltasuna ikusita, ez zaigu beste aukerarik geratu. Nahiko genuke esan hau amaitu dela, grebak oso gogorrak dira-eta, baina ez dugu beste aukerarik. Aurrera jarraituko dugu, eta, jasotzen ditugun erantzunen arabera, hau in crescendo joango da.

Lehenago ere eginak dituzue greba egunak. Zein balorazio egiten duzue?

Gero eta langile gehiago eta egoitza gehiago batuz joan dira grebara, eta balorazioa oso positiboa da, alde horretatik. Jendea oso erreta dago; ezin du gehiago. Osasun arazo handiak sortzen ari zaizkigu; gihar eta hezur arazoak ditugu batez ere, eta, ditugun lanaldiengatik, lana eta familia uztartzea ia ezinezkoa da. Langile batek hau esan zidan duela gutxi: "Tristea da kafe batekin eta aintiinflamatorioarekin elikatu behar izatea lanera etorri ahal izateko". Buruan iltzatuta geratu zait.

Zein da baldintza txar horien oinarria?

Arazoaren oinarri nagusietako bat ratioen kontua da. Ratioen araua 1998koa da, eta, orduan, egoitzetan sartzen zirenak bere kasa ibiltzeko gai ziren; lagundu eta pixka bat zaindu behar ziren. Baina zer gertatzen da orain? Datozen pertsonek erabateko menpekotasuna dute. Zeren, ordutik izan diren murrizketa guztien ondorioz, familiek etxean mantentzen baitituzte adinekoak ahalik eta denbora gehien. Beraz, zahar etxera datozenean, eguneroko gauza guztiak egiteko behar dute laguntza: jaten eman behar zaie, eta dena egin behar zaie; batzuek dementzia dute, eta baditugu arazo psikiatrikoak dituztenak ere, psikiatrikoetan daudenak adin batetik gora zahar etxeetara bidaltzen dituztelako. Horren guztiaren ondorioz, lana pilatu egin da, izugarri handitu da; baina ratioek berak dira oraindik ere.

Zer eskatzen duzue?

Batetik, kontratu prekarioak desagertzea. Badago jendea goizean ordu gutxi batzuk dituena eta arratsaldean beste lanaldi txiki bat; egun guztia baldintzatzen du horrek, etxera bi pezeta eramateko. Baimenen gaia konpondu behar da, kartelera hain estua dugunez ez baitugu bizitzeko astirik. Urtean 1.592 lanordu izatea eskatzen dugu, zerbitzu publikoetako langileekin berdinduta. Kontuan hartu gurea zerbitzu publikoa dela, pribatizatu egin den arren. Ratio eta lan kargen gaia eztabaidaezina da. Eta gaixo baimenen kontua ere konpondu behar da. Gaixotasunagatik baimena hartzen badugu, lan istripu baten ondorioz bada ere, ez dugu %100 kobratzen bigarren hilabetetik aurrera. Alegia, gaixotzeagatik zigortu egiten gaituzte. Eta, bestetik, Toña jaunaren hitzak hartuko ditugu. Esan zuen 1.200 euro baino gutxiagoko soldatak ez direla duinak. Ba, horixe eskatzen dugu: 1.200 euro; ez gehiago, ez gutxiago.

Zein soldata duzu egun?

Nik, adibidez, 14 urteko antzinatasuna dut, eta, plusak kontuan hartuta, jaiegun, igande eta gauetako gehigarriak kontuan hartuta, 1.100 euro inguru jasotzen ditut; edozein kasutan, 1.200 baino gutxiago. Eta nik 14 urteko antzinatasuna dut!

Adinekoen egoitzak kudeatzen dituzten hiru patronalei —ELBE, GSCA eta LARES— geldirik egotea egotzi diezue. Zergatik?

Egoera ez da oso baikorra. Bildu ginen azken aldian, maiatzean, hiru euroren truke bake soziala izatea proposatu ziguten. Hori da eskaini ziguten bakarra. Iseka iruditu zitzaigun, umiliazioa; gehiengoa garen emakume gisa, pertsona gisa eta langile gisa. Mahaitik altxatu eta joan egin ginen, noski.

Aldundiaren jarrera ere txarretsi duzue. Zer egin dezake?

Aldundiak pribatizatu egin ditu zerbitzuak. Baina zahar etxeak, pribatuak diren arren, diruz lagunduta daude, eta, beraz, aldundiak zeresan handia dauka. Aldundiak bere adinekoak zaindu behar ditu, eta bere adinekoak zaintzen dituenak ere bai. Zeren, gu gaizki bagaude, haiek ez dira ondo egongo.

Eta zer egin behar du zehazki?

Ratioen gaiari heldu, horixe egin behar du. Berrikusi eta egokitu egin behar ditu. Gainera, lorezainak eta zuzendariak ere, adibidez, zaintzarako ratio horien barruan sartzen dituzte! Ez du zentzurik.

Grebarako eskubidea oztopatzen ari zaizuela ere ohartarazi duzue, langileak mehatxuak jasotzen ari direla...

Bai, bai. Niri ez zait gertatu, baina egoitza batzuetan langileak mehatxatu dituzte, eta, Loiuko Aulaga egoitzan, adibidez, bi lankide kaleratu dituzte. Kaleratuta daude greba egiteagatik, eta auzitara joango dira.

Zerk utziko luke bertan behera greba, eta zeintzuk dira marra gorriak?

Ratioak eta lan karga egokitzea ezinbestekoa da. 1.592 orduena ere bai. Eta gaixo baimenena moldatu egin behar da.

Eta erantzunak ez bazaituztete gogobetetzen?

Hau gogortu egingo da. Jendea oso haserre dago. Norbaitek oso gutxi duenean galtzeko, osasuna kolokan duenean, ezin duenean lana etxeko bizitzarekin uztartu lanetik irtetean besaulkia soilik duelako buruan... Oso tristea da, baina halakoa da egoera.

ELAk bakarrik deitu du grebara?

Horri buruz hitz egin nahi nuen, galdera asko egiten baitizkiogu geure buruari. Gure diagnosi bera egiten duten eta aldarrikapenetan bat egiten duten gainontzeko sindikatuekin bildu gara, baina ez dira mugitzen. Batez ere, ez dugu LABen jarrera ulertzen. Sindikatu borrokalaria behar luke, baina, gaur-gaurkoz, ez dugu haien berririk. Indarrak batzen direnean ez dira gehitu soilik egiten; ugaritu egiten dira. Beraz, haiek ere hemen egotea nahi eta behar dugu. Etortzeko deia egiten diet.

Egoera laster aldatuko den esperantza duzue?

Esperantza badugu; bestela, ez ginateke borroka honetan egongo. Baina kontzientzia hartu behar dugu denok. Gure sektoreak gero eta indar handiagoa du, eta hala izango du aurrerantzean ere, populazioa zahartzen ari baita; beraz, irtenbidea bilatu behar da. Sektorea profesionalizatu eta gure lana aitortu behar da: oso lan gogorra da, sakrifizio handia eskatzen duena, pazientzia handia, jendea tratatzen jakitea... SOS oihua jaurtitzen ari gara: aitortu gaitzatela, mesedez, berekoikeriagatik bada ere; denoi iritsiko zaigu zahartzaroa! Eta niretzat nahi ez nituzkeen gauza asko ikusten ditut egunero.

Aitziber Laskibar Lizarribar
Ezagutzen dutenek badakite emakume gogorra dela Arantza Zulueta abokatua. Egoera gogor asko bizitakoa, eta pertsonalki indartsua. Baina kezkatuta daude. Cadizko Puerto III espetxean jasaten ari denak edozein pertsona suntsi...

Aitziber Laskibar Lizarribar

Elikagai ekologikoen fakturazioa %84 handitu da 2013tik. Gora doan kontsumo eredua dela badaki ENEEK Euskadiko Nekazaritza eta Elikadura Ekologikoaren Kontseiluko lehendakari Roman Bengoak (Abadiño, 1959). Baina, hala ere, aldaketa astiroegi doala dio, eta kontzientziak piztu nahi ditu. Horretarako erakusketa ireki berri du elkarteak Zornotzako Jauregibarria baserrian.

Nekazaritza ekologikoaren erakusketa iraunkorra zabaldu duzue Zornotzan. Zer da?

Informazio gune bat da nekazaritza ekologikoaren ingurukoa. Bertan azalduko dugu zein ezaugarri dituen nekazaritza ekologikoak, zergatik estimatu behar dugun eta kontutan izan behar dugun baserritarrek hartzen duten konpromisoa nekazaritza eredu hori aurrera ateratzeko.

Ez gara duen garrantziaz konturatzen?

Ez. Badaude ezagutzen eta baloratzen duten kontsumitzaileak, baina oraindik oso gutxi gara.

Zer da horren garrantzitsu egiten duena?

Batez ere, lurraren emankortasuna belaunaldi batetik bestera bermatuko duela. Gure hurrengoek ere elikagaiak ekoizteko lur emankorrak izango dituztela bermatzeko modua da.

Gaur egungo ereduarekin hori ez dago bermatuta?

Ez. Gainera, ikusten ari gara elikagaiak ekoizteko gero eta sistema artifizialagoak erabiltzen direla; gaur egun ez da lurra ere behar elikagaiak ekoizteko.

Nola jardun behar litzateke iraunkortasun horri begira?

Gure lurrak ongarriztatzeko erabiltzen diren kanpoko baliabide asko petrolioaren deribatuak dira, adibidez. Landare batek fruitua ematen digunean lurretik ongarri edo nutriente batzuk ateratzen ari da, eta horiek lurrari bueltatu behar zaizkio. Hori petrolioaren deribatu diren abonuen bitartez egiten badugu, ez dugu sistema jasangarri bat mantentzen; kutsadura arazoak sortuko ditugu. Kontuan hartu abono zakuak 15-15-15 jartzen duenean, landareak hartuko dituen ehunekoei buruz ari dela; ongarri horretatik zenbat nitrogeno, fosforo eta potasio hartuko duen landareak. Batuketak, kasu horretan adibidez, %45 ematen du. Horrek esan nahi du abono horrek bestelako gauza asko dauzkala lurrean geratuko direnak; ez dituenak landareak hartuko eta lurra kutsatuko dutenak. Fitosanitarioez ere hitz egin dezakegu; nola egiten diegun aurre landareen gaixotasunei. Guk ez ditugu fitosanitario sintetikoak onartzen. Salbuespenen bat badugu, baina tradizioz ditugun landare batzuk aurrera ateratzeko beste modurik ez daukagulako da. Hori da tomateen kasua. Hemengo eguraldiarekin zaila da tomatea ekoiztea, eta kobrea erabiltzen da.

Alegia, lurrak berak baduela sistema oso bat ez dena errespetatzen eta horri begiratu behar zaiola gehiago?

Badaude landaketa batzuk berez bertokoak ez direnak eta gure baldintzetan nahiko gaizki garatzen direnak. Kontua da oso komertzialak direla eta orduan hemen saiatzen garela ekoizten. Kasu argia da tomatearena. Tomate ekologikoa badago, eta oso ona. Baina ekoizpen kantitatea oso-oso txikia da, gure klima ez delako egokia. Orduan, ez badugu oso sistema artifiziala erabiltzen ekoizteko, ez da errentagarria. Ekologikoaren kasuan, landaketa hori negutegian egiten da, plastikoen pean. Aire librean ere egiten da zerbait, baina oso ekoizpen txikiak dira, eta orduan, prezioa ere ez da berdina. Edozein kasutan, estrategia ekologikoa biodibertsitatea da. Baserriko jendeak badaki urte guztiak ez direla berdinak; landaketa batzuk urte batzuetan oso ondo joaten dira eta beste batzuk oso gaizki. Beraz, ahalik eta landare mota desberdinenak landu behar dira eta dibertsitate hori aprobetxatu. Lurrak esango digu urte bakoitza zeren urtea izan den: patata urtea, tomate urtea edo porru urtea. Ezin dugu saiatu beti nahi dugun dena lortzen, baldintzak egokiak ez izan arren.

Azken urteetan areagotzen ari da produktu ekologikoen kontsumoa. Kontzientzia hartzen ari dira herritarrak?

Oso motel. Kontsumo taldeak ugaritu dira azken urteetan eta dauden taldeetan kide kopuruak gora egin du. Euskadi mailako Ekokontsumo federazioan batzen dira kasik hiru mila familia elikagai ekologikoak kontsumitzen dituztenak. Baina motel doa. Salmenta toki handietan produktu ekologikoen presentzia gehiago handitu da. Hala ere, askotan, oso produktu marginal bezala jartzen gaituzte: prezio oso altuekin eta kantitate txikietan.

Eta, kalitatea ona izaten da?

Produktu freskoei buruz ari garenean kalitatea erabat lotuta dago bertokotasunarekin; heldutasun puntu egokian bildutako produktuak kalitatea bermatzen du.

Nori zuzendua da erakusketa?

Elikagai ekologikoak kontsumitu nahi dituen edonori. Asmoa da ezagutzea zergatik elikagai batzuk duten ekologiko, biologiko edo organiko izendapena eta zerk egiten dituen desberdin. Eta errealitate hori badagoela: mapa batean jarri ditugu Euskadi mailan dauden ekoizle, fabrikatzaile eta salmenta tokiak. Ikastetxeetara ere bideratu nahi dugu. Irailetik aurrera Amorebieta-Etxanoko zentroentzat zabalduko dugu eskaintza eta saiatuko gara hurrengo ikasturtean denentzat zabaltzen. Umeentzat unitate didaktikoa landu dugu. Erakusketaren ondoko ortugile ekologiko baten lursailak ikusiko dituzte, eta, lagin batzuk hartu eta laborategian frogak eginda, lurraren emankortasuna ere ezagutuko dute.

Natalia Salazar Orbe
25 urte daramatza Ana Garcia Carbajok (Barakaldo, 1972) Portugaleteko Nazioarteko Folklore Jaialdia antolatzen. 42.a da aurtengoa. Sei herrialde eta hiru kontinentetako taldeak elkartu dituzte, tartean, antolatzailea den Portugale...

Aitziber Laskibar Lizarribar
Gertatzen ari zaionarekin harrituta, baina ezer txarrik egin ez duela badakienaren lasaitasunarekin dago Alexis Rodriguezek (Mos, Pontevedra, 1979). Lantoki zuen enpresa ez ixteko eta enpresak langileei zor zizkien soldatak...

Ander Zarraga
Hasieratik dabiltza Hack.in#badakigu elkartean Dabid Martinez eta Andoni Santiago, eta, sortu zenetik hamar urte pasatu diren arren, hasierako balioak mantentzen dituzte oraindik. Urteotan hainbat tailer eta topaketa antolatu dituzte info...

Aitziber Laskibar Lizarribar

Ongi Etorri Errefuxiatuak plataformako kidea da Nati Ovelleiro (Bilbo, 1965), eta errefuxiatuen egoera salatzeko Greziara egingo den karabana antolatzeko lanetan dabil. Hilaren 15ean abiatuko da Bilbotik, autobus bete edo bi autobus bete herritarrekin.

Greziarako karabanan zoaz aurki. Zer da karabana hori?

Ongi Etorri Errefuxiatuak plataformak sortutako ekintza bat da, Bizkaiko, Arabako eta Nafarroako plataformek sustatutakoa. Duela pare bat hilabete hasi ginen hausnartzen garrantzitsua litzatekeela gure ekintzen barruan mugetara joan eta han salatzea errefuxiatuen egoera. Bai ibilbidean eta bai mugetan zabaldu nahi dugu haien eskubideen aldeko aldarrikapena. Horretara goaz, Greziarako karabana, mugak zabalduz leloarekin. Estatuko zenbait lekutako taldeak ere gehitu dira, eta Europako beste zenbait tokitan ere bat egin dute.

Leloak dio mugak zabaltzea dela helburua. Nola egin daiteke hori?

Badakigu gu hara joateagatik ez direla mugak zabalduko, baina hori da aldarrikapena: Europara sartzeko mugak itxi egin direla, eta, areago, kasu honetan Europa barruan itxi direla mugak. Hori salatu nahi dugu.

Bilbotik abiatuko da karabana, 15ean. Zein izango da ibilbidea?

Bilbo, Gasteiz eta Iruñetik abiatuko da, uztailaren 15ean, eta Bartzelonan egingo da lehenengo geldialdia. Han elkartuko gara estatuko beste lekuetatik doazen autobusekin, eta Milan aldera abiatuko gara, gero Greziara joateko. Lau eguneko bidaia izango da Tesalonikara iritsi arte.

Zergatik Tesalonikara?

Gaur egun Europa barruan dauden errefuxiatuak Grezian daudelako eta Europako Batasunak eta Turkiak sinatutako akordioaren ondorioz hango muga itxi dutelako. Bidaia moztu egin diete, nolabait, eta Europan egin dute hori. Beste alde batetik, Tesalonika Idomenitik eta kanpamentu askotatik hurbil dago, mugetatik hurbil. Gainera, Greziako jendea protestarako kanpaleku bat antolatzen ari da han. Kanpamentu horrekin bat egitea erabaki genuen, oso antzeko aldarrikapenak ditugulako eta helburuetan bat gatozelako. Uztailaren 15etik 24ra izango da ekitaldi hori, eta gu 20an iritsiko gara. Beraz, azken lau egunak haiekin egingo ditugu, antolatu dituzten hainbat ekintzatan parte hartuz. Hara iristean boluntario lanetan dagoen jendea karabanara hurbiltzea ere nahi dugu, eta bidean egingo ditugun ekitaldietan ere jendea batzea. Egun horietan Bilbon, Araban eta Nafarroan ere mobilizazioak egiteko deia egingo dugu.

Autobusetan zoazte?

Bai. Lau egun egingo ditugu harako bidean, eta, gero, beste lau egun egongo gara han. Batzuk boluntario lanak egiten edo beste kanpalekuak ikusten geratuko dira, baina gehienok autobusean itzuliko gara. Uztailaren 15ean abiatu eta 25ean helduko gara bueltan etxera, autobusetan.

Zenbat lagun joango zarete?

Oraingoz, autobus bat daukagu beteta, eta espero dugu bigarrena betetzea; oso ondo legoke hirugarren bat ere ateratzea. Nafarroa bere autobusa ari da kudeatzen, Bizkaia eta Araba elkarrekin ari gara, eta gipuzkoar batzuk ere batuko dira gurera.

Badago oraindik izena emateko aukerarik?

Aste honetarako nahi genuke itxi zerrenda, aurreikuspenak egin eta antolatzeko. Hortik aurrera, lekuak geratzen badira, onartuko dugu jendea, baina multzorik handiena egunotan lotuta izatea da asmoa. Izena eman daiteke Internet bidez ongietorrierrefuxiatuak.info webgunean eta karabana@ongietorrierrefuxiatuak.info posta elektronikoan, edo

615 70 42 54 telefonora deituta.

Zein helburu nagusirekin zoazte?

Batetik, kontzientzia zabaltzea da helburua, eta, bestetik, zuzenean salatzea Europak eta Turkiak egindako akordioa, eta gobernuak ez direla betetzen ari hartutako konpromisoak. Salaketa ikusgarri bat egin nahi dugu, nolabait adierazteko: "Zuek ez baduzue egiten, gu saiatuko gara". Errefuxiatuentzako iristeko bide legalak ere eskatuko ditugu.

Egitasmoa aurkeztu zenutenean adierazi zenuten autobusak errefuxiatuen esku jarriko dituzuela, haiek etorri ahal daitezen. Adierazpen sinbolikoa da, edo mahai gainean duzue aukera?

Sinbolikoa da. Gobernuei autobusak eskainiko dizkiegu, haiek ez dietenez mugitzen uzten, aldarrikatzeko gu bai gaudela prest ekartzeko. Baina badakigu hori modu sinbolikoan soilik egin dezakegula; han dauden errefuxiatuei ez diegu esperantza faltsurik sortu nahi. Errealistak izan behar dugu, eta jakin behar dugu ezin dugula inor ekarri. Baina hori da aldarrikapena: zuek ez dituzuenez ekartzen, gu goaz bila.

Beraz, asmoa ez da desobeditu eta errefuxiatuak ekartzea.

Ez, ez. Batez ere, pertsonei buruz ari garelako, eta, esate baterako, haiek saiatzen badira gurekin etortzen, dituzten eskubide apurrak galdu egingo dituztelako. Guretzat erraza izan daiteke, baina errefuxiatuei beraiei kalte handia egingo genieke, asilo eskubidea eskatzeko aukera galduko lukete eta.

Natalia Salazar Orbe
Bilboko San Frantzisko, Zamakola eta Bilbo Zaharra auzoetako andreei zerbitzu emango dien Emakumeen Etxe bat aldarrikatu dute hainbat elkartek urteetan. Aldarrikapenari berriz helduta, jardunaldiak egin dituzte Galtzagorri, La Posa...

Oihana Cabello
Kalean da Jone Amezaga (Errigoiti, 1990). Duela urte eta erdi, 2014ko abenduaren 15ean atxilotu zuten Gernika-Lumon, pankarta bat jarri eta terrorismoa goratzea leporatuta. Eta, zigorra 18 hilabetekoa izan arren, kartzelatu egin zuten. L...