Asteko Gaiak

Ia hutsetik euskaldundu dutenak

Ia hutsetik euskaldundu dutenak

​Lea-Artibai da Bizkaiko eskualderik euskaldunena. Herritarren %80,23 euskaldunak dira han, Eustaten 2021eko estatistiken arabera. Beste muturrean dago Enkarterri, eta ez soilik geografikoki: inkesta beraren arabera, herritarren %31,58 dira euskaldunak. Datuei erreparatuta, Enkarterriko egoera ez da ona, baina aitortzekoa da azken berrogei urteetan eskualdea euskalduntzeko egin duten ahalegina. Izan ere, 1981eko inkestaren arabera, %1,02 ziren euskaldunak...

Parkinsona, bizitzara egokituta

Parkinsona, bizitzara egokituta

​Dopamina gabeziak neuronen funtzioen endekatze prozesu bat abiatzen du, eta horrek eragina du mugimenduaren kontrolaz, koordinazioaz, trebezia muskularraz eta posturaren kontrolaz arduratzen den garunaren zatian. Hortxe parkinsonaren funtsa. Oinarri horretatik harago, ordea, ugaritu egiten da kasuistika: izan ere, askotariko sintomekin ager daiteke gaitza, eta oso zehatza izan daiteke eri bakoitzak behar duen tratamendua. «Pertsonak adina...

Hamaika modu, plan bakarra

Hamaika modu, plan bakarra

​Berrogei urteko lehortearen ondoren, athleticzaleek aspaldian baino gertuago ikusten dute gizonen taldeak Espainiako Kopa irabazteko aukera —andreek 2014an irabazi zuten azkenekoz—. 2009tik, bost final jokatu dituzte gizonek, eta guztiak galdu; baina, oraingoan, gailentzeko aukera dutela iradokitzen dute gabarraren planifikazioak, Bizkaiko kale eta balkoiak bete dituzten bandera mordoak, eta leku publikoetan ipinitako dekorazioak. Egunotan herrialde historikoa...

Laikoak, kristau ospakizunen buru

Laikoak, kristau ospakizunen buru

​Atxondok ia 1.400 biztanle eta lau parrokia ditu: San Pedro, Apatamonasterion; San Migel, Arrazolan; San Joan, Axpen; eta San Martin, Martzaan. Aste Santuko egunotan urteko jai nagusiak ospatzen ari dira haietan biltzen diren kristau komunitateak. Baina, gaur egun, ez dago behar beste abade lauretan dagozkien eukaristia, ospakizun eta otoitzaldietan buru izateko. Horregatik, urtero, haietako batean elkartzen...

Arnasketa arazoen eragile

Arnasketa arazoen eragile

​«Aztertu ditugun hamalau ikastoletatik hiruk besterik ez dute betetzen airearen kalitate ona bermatzeko Europako Batasunaren egungo araudia», adierazi du Francisco Garcia Sagarrak ekologista taldeko kolaboratzaileak. Garbiñe Angulo elkarte horretako beste kolaboratzailearekin batera, Basauriko hezkuntza zentroetako airearen kalitatea neurtzeko ikerketa egin du. «Lehenengo, Salamancan [Espainia] egin zuen Ecologistas en Accion elkarteak, duela lau urte, eta, azterketa...

Korrika pasatzeko irrikan

Korrika pasatzeko irrikan

​Bi urteko itxaronaldiaren ostean, atzo abiatu zen Korrika, 23.a, Irunen (Gipuzkoa); giroa ezin hobea zen, eta elkartasun sentsazioa zabaldu zen jende artean. Bizkaian, ordea, bestelakoa da egoera: sei egun igaro behar dira oraindik ere Korrika herrialdera heldu arte, eta, ondorioz, urduritasuna da egunotako emozio nagusia. «Nik ardura sentitzen dut. Herritarrak ilusioz beterik daude, eta nabaritzen da Korrikaren zain...

Udal berria herri zahar baterako

Udal berria herri zahar baterako

​Usansolo ez zen sortu 2022ko azaroan, Bizkaiko Batzar Nagusiek segregazioa onartu zutenean. Usansolo ez zen sortu 2022ko martxoan, herritarrek udalerriaren independentziaren alde bozkatu zutenean, %81eko emaitza eztabaidaezina lortu zutenean. Usansolo udalerri independente izateko nahia aurretik dator. Horren erakusle dira 1987an eta 2014an egindako herri galdeketak. Bizkaiko Batzar Nagusiek eskaera onartu zuten arren, Usansolo iazko abenduaren 28an...

Adina ez da aitzakia

Adina ez da aitzakia

​Gero eta garrantzi handiagoa ari dira hartzen emakumeak kirol munduan. Belaunaldi berriek gero eta emakumezko erreferente gehiago dituzte, eta ikusgaitasunak motibatu eta indartu egiten ditu zaharragoak diren andrazkoak ere: emakume kirolari beteranoen hainbat talde sortu dituzte azkenaldian Bizkaian. Ondarroan, Gernika-Lumon, Durangon eta Mungian, kasurako, emakume ugari batu dira taldean kirola egiteko. Askotariko kirolak egiten dituzte,...

Begirik bildu ezinda

Begirik bildu ezinda

​Asteburua noiz iritsiko zain igarotzen dute askok astea. Bilbo erdigunean bizi diren bizilagunek, ordea, «tentsioz» bizi dute asteburuaren etorrera. «Ostegunetik igandera, zarata itzela egoten da auzoan; ezin da lorik egin», kontatu du Lourdes Llorens Bilboko Uribitarte Anaitasuna bizilagunen elkarteko lehendakariak. Bilboko Abando auzoko zarata aztertu du auzo elkarteak, eta nabarmendu dute «asteburuero-asteburuero» gainditzen dela Osasunaren...

Suizidioa saihesteko planaren lehen urratsak

Suizidioa saihesteko planaren lehen urratsak

​2023ko uztailean argitaratu zituen Eustatek suizidioaren inguruko azken datuak: 91 pertsonak beren buruaz beste egin zuten duela bi urte Bizkaian. 2021eko estatistikekin alderatuta, nabarmen handitu da lurraldean bizi diren eta beren burua hiltzeko erabakia hartzen dutenen kopurua. Suizidioa ikertzeko eta prebenitzeko plataformaren arabera, 73 suizidio kasu izan ziren duela hiru urte Bizkaian; 2022an baino 18...