Abe 23, 20112011-12-23Bizkaia0

Ogia Gabonen iragarle

Ogi Eguna

Galdames

Beste urte batez, irina eta ura funtsezko osagai dituzten ogiz beteko da Galdames. Bihar goizean XXIV. Ogi Eguna ospatuko dute herrian. Eguerdira arteko jarduerak prestatu dituzte, abenduaren 24a izanik eguna berezia ere badela kontuan izanda.

Ohiko azokaz gain, 11:00etan, txikiei ogia zelan egiten den irakasteko tailerra egingo dute. Ordubete geroago, umeak han bilduta egongo direla aprobetxatuta, Olentzerori ongietorria emango diote.

13:30ean, bestalde, ogi lehiaketan parte hartu dutenei sariak banatuko dizkiete. Ogiarekin lotutakoak ez dira izango bihar banatuko dituzten sari bakarrak. Izan ere, azokako kartel lehiaketako saridunak ere —Trapagarango Amaia Ballesterosek— egun horretan bertan jasoko ditu 350 euro eta garaikurra.

Datorren eguaztenean, bestalde, haurrentzako antzerki ikuskizuna antolatu dute. Sambhu Teatro taldearen eskutik, Bihotzez antzezlana ikusteko aukera izango dute herriko gaztetxoek. 18:00etan hasiko da ikuskizuna, udaletxeko kultura aretoan.

Umeak izango dira, zalantzarik gabe, Gabonetako protagonistak Galdamesen. Hilaren 29rako, datorren ostegunerako, Hipo eta Tomaxen eskutik, herri kirolen ikuskizuna izango da. 18:00etan emango diote hasiera ekitaldiari, kultura aretoan. Ondoren, liburutegirako antolatutako liburuetako orriak bereizteko markagailuen IV. lehiaketako sari banaketa egingo dute.

Helduak ere ez dituzte alde batera utzi. Datorren barikuan, hilak 30, gaztelaniazko antzezlana eskainiko du Muskizko Juego de Damas taldeak: El cumpleaños (Urtebetetzea). Galdamesko Udaleko areto nagusian egingo dute, 19:00etan. Urtarrilerako ere egitarau zabala prestatu dute ume eta gazteentzat.

GABONETAKO EGITARAUA

Bihar. Ogi Eguna. Azoka, ogi tailerra eta sari banaketa. Olentzerori ongietorria ere egingo diote.

Abenduak 28. Haurrentzako antzerkia, 18:00etan. Bihotzez antzezlana.

Abenduak 29. Umeentzako herri kirolen erakustaldia.

Abe 23, 20112011-12-23Iritzia0

Ñabardurarik gabe

Ezin ditut Gabonak jasan, hori egia. Lehen lasai esan zitekeen hori, azalpenik eman gabe. Gero, zuzentasun politikoak indarra hartu zuenean, esaldi hori bota eta gainera etortzen zitzaizkizun denak, guaykeria aurpegiratuz. Eta moda hitza ere aipatzen zuten, modan jarri omen zelako Gabonak gorrotagarriak zirela esatea. Eta, horrela, Gabonen aurkarietako batzuk, kritikei aurre egin nahian, euren jarrera azaltzen hasten ziren: esaten zuten, adibidez, Gabonak baino gehiago, kontsumismoa zela gorroto zutena. Edo Gabonetan derrigorrez pozik egon beharraren kontra zeudela, edo urte osoan ikusten ez dituzun senideekin elkartu beharraren kontra, ezinikusiak irribarrearekin estaliz. Eta euren buruak zuritzen hasi ziren, ez zutelako gizartetik baztertuta egon nahi, gizartearen kontra zeudela esan arren. Non egongo gara hobeto, jaten ematen digun aska eder honetan baino? Izan ere, hara zer gertatzen zaien kartzelatik ihes egiten duten askori: nora joan jakin barik, berriro bueltatzen direla kartzelara, burumakur baina aterpearen segurtasunarekin.

Nire inguruan, adibidez, jendeak Gabonak kritikatzeari utzi zion egun batetik bestera, fundamentalista erlijioso sutsuak oldartu zitzaizkielako moralari buruzko lezioak emanez, edo modaren guruak agertu zitzaizkielako inguruan, euren aldareetatik aldarrikatuz zer zegoen in eta zer out. Niri, adibidez, herriko jainkojale batek errepasoa eman nahi izan zidan, eta gutxigatik ez zizkidan ebanjelioak irakurri, baina konformatu zen esanez nirea pose hutsa zela. Ez dakit zer erantzun nion, baina inpresioa daukat, erlijio kontuetan, intolerantziarik handiena beti datorrela fededunaren aldetik. Eta fededunak sumatzen badu gizartearen pisua bere alde dagoela, eta hala da Gabonetan, zoriontasun orokor eta ezin ukatuzko garai honetan, ba orduan akabo.

Ez dadila etorri, beraz, beste fundamentalistarik niregana kontu eske: kontsumismoa gorroto badut, ez da Gabonetako kontsumismoagatik, urte osokoagatik baino. Hipokrisia gorroto badut, Gabonek ez dute zerikusi handirik hor. Nik Gabonak gorroto ditut, xehetasunik gabe, ñabardurarik gabe, baldintzarik gabe. Gorroto ditut zuen superstizioak, gorroto ditut zuen erruduntasunak, ezin ditut jasan zuek beneratzen dituzuen izaki mitologikoak, eta grazia apur bat egiten didan bakarra Ama Birjina haurdun utzi zuen usoa da (zoofiliak beti egin dit grazia handia).

Niri, Gabonen partez, urte amaierak eta hasierak gustatzen zaizkit. Badakizue zer egingo nukeen gustura? Urte hasieran, bizarra erabat egin eta ilea zerora moztu, horixe. Eta itxaron, ilea urtearekin batera hazi dadin, hara zelako tontakeria, baina gustatzen zaidana. Gorputza eta denbora batera doazela sumatzea, ilea urtea bezain zaharra dela konturatzea, eta berriro ilerik ez moztea abenduaren 31ra arte. Erlijio txotxolo samarra izango litzateke, bai. Ez zuena baino askoz gehiago, hala ere.

Abe 23, 20112011-12-23Bizkaia0

KULTURA NAGUSI DEN HAMABOSTALDIA

Lemoako gaztetxeak hasiera eman zion atzo urtero Gabon inguruan ospatzen duen kultur hamabostaldi. Gaurko ekitaldi nagusienak eskolan eta gaztetxean bertan izango dira. Goizean eta ikastolan umeek antzerki emanaldia eskainiko dute. Gauean, haurrei lek...

Abe 23, 20112011-12-23Asteko Gaiak0

Herriarena herriari itzuli

Bizkaiko herri askotako ohitura bada ere, indarrik handiena Gernika-Lumon daukate marijesiek, Gabon egunaren bederatziurren moduan ospatzen baita herri horretan. Bada, Gabon aurreko bederatzi goizaldetan, kalez kale dabiltza zahar nahiz gazte, emakume nahiz gizon. Eguraldirik gordinenari ere aurre eginez, gernikarren loa eten eta gernikarren artean zirrara sortzen dute marijesiek.

Zaharra bezain maitatua da herrian ohitura, eta, horren jakitun, erakusketa paratu dute Gernika-Lumoko Kultur Etxean. Urtarrilaren 8ra arte bisitatu ahalko du Gabonak aurreko gaueko errondetako bilduma hori ohitura preziatuari buruz gehiago jakin nahi duenak.

Marijesien ibilbidea eta historia laburbiltzen du erakusketak, marijesietako batek urteetan bildutako hainbat dokumenturen bitartez. Goizaldeko errondetako argazki zaharrak zein berriagoak, komunikabideetan argitaratutako albisteak eta erreportajeak, koplak, kartel zaharrak, liburuak, diskoak eta bakarlari ibili izan direnen eta ibiltzen direnen argazkiak batzen ditu laginak, "gehienbat 50eko eta 60ko hamarkadako dokumentuak", Denis Azkarate bakarlariak azaldu duenez.

Bakarlariak

Aipamen berezia merezi du bakarlarien atalak, gehienak aski ezagunak dira-eta herrian: Jose Antonio Oar Basurto, Javier Obieta Santiago, Jose Antonio Uriarte Itxaso, Luis Miguel Uriguen Enio, Denis Azkarate Eizagirre, Gerardo Candina Garcia, Juan Tomas Ortuzar Monasterio, Manuel Angel Udaondo, Jon Arana Pintxo, Damian Erdaide Lekerika, Fernando Astoreka Aranburu, Iñaki Olano Revuelta, Joan Aldamizetxebarria Garcia eta Iñaki Gonzalez Abadia. 60ko hamarkadatik gaurdainoko bakarlari guztiak argazki bidez ezagutzeko aukera ematen du kultur etxeko lehenengo solairuan jarritako bildumak. Horiek guztiak ez ezik, gerra aurreko eta osteko bakarlarien inguruko datuak ere batu dituzte.

Azkarateren hitzetan, marijesietako batek egindako lanaren emaitza da erakusketa. Marijesiak Lagunak elkarteak, berriz, bederatziurrenean abesten den errepertorioa osatzen dihardu azken urteetan, "ahapaldiak berreskuratzen eta digitalizatzen". Urteetan atzera eginez, XIX. mendeko errepertorioa ere berreskuratzera iritsi dira Gernika-Lumoko marijesiak. "Herri bakoitzean doinu bat darabilte, baita errepertorio bat ere", eta hori guztia ari da gaurkotzen Marijesiak Lagunak elkartea. Helburua, herriak emandakoa herriari bueltatzea ondoren.

Abe 16, 20112017-02-24Asteko Gaiak0

Herritarren aurrezkiak, denen onura

Arabako, Bizkaiko eta Gipuzkoako hiru aurrezki kutxen bat egiteak zer esana eman du azken hilabeteetan. Datorren Urteberri egunetik aurrera, martxan egongo da Kutxa Bank; Vital Kutxak, BBK-k eta Kutxak bat eginik sortu duten marka berria. Hainbatek kutxak banku bihurtzen ari direla salatu dute bat egiteko prozesuak iraun duen bitartean. Bildu eta ELA eta LAB sindikatuak izan dira gogorrenak. Azkenean, akordioa erdietsi zen, eta, Bilduk ere oniritzia eman zion bat egiteari. ELAk gogor kritikatu zuen eta LABk ere ez zuen aldeko bozka eman.

Akordio horri esker aurretik gainontzeko aldeek hitzartuta zuten fusioari beste itxura bat eman zitzaion. "Gaur bozkatzen ditugun aldaketekin pribatizaziorako bidea etetea eta gizarte ekintza bermatzea lortu dugu", esan zuen Arantza Urkaregik Bilduk BBK-n duen ordezkariak, fusioa onartu zuten egunean. Hala ere koalizioak kezka agertu du, jarraipena bermatu arren, desitxuratzen ari dela ikusten dutelako. "Gero eta ahulagoa da BBK-ren gizarte ekintza. Gizartearen arazoei baino gehiago, kulturari begira egoten da eta". Hala, aurrerantzean gizarte ekintzan zer egin bereziki sortutako batzorde batek erabakitzea eskatzen dute, administrazio kontseiluak erabaki ordez. Bidenabar, gizarte ekintzatik kanpo ere gizartearekiko konpromisoari eusteko eskatzen du, adibidez, finantziazio arloan: "Ahalegin handiagoa egin beharko litzateke krisia gogorren sufritzen dutenen alde, bereziki hipotekekin, ordaindu ezin dutenen kasuetan luzapenak onartuz".

Baina zein da banku baten eta kutxa baten arteko aldea? Aurrezki kutxak gizarte helburua duten fundazio pribatuak dira. Jarduten duten lurraldeko tokiko gobernuen ordezkariek osatzen dituzte administrazio kontseiluak. Bankuak, aldiz, sozietate anonimoak dira, eta haien helburu bakarra dirua irabaztea da, bazkideen artean banatzeko. Kutxetan, dibidenduak ez dira jabeen artean banatzen, nahiz eta askotan administrazio kontseiluko kideek bankuetakoen pareko soldatak izan; irabaziak, bada, gizarteari itzultzen zaizkio, zuzendaritzak aukeratutako gizarte ekintzako proiektu edo egitasmoen bidez. BBK-ri dagokionez, aurrezki kutxen irabazien %30 erabili izan dira gizarte ekintza finantzatzeko.

BBK-k egiten duen lana nahiko ezaguna da. Esaterako, Bizkaiko milaka eta milaka ume joan izan dira Sukarrietako udalekuetara eta Brisañen dituenetara (Errioxa, Espainia). Herrietan egiten diren nekazaritza edo abeltzaintza azoka gehienetako erakustokiek ere BBK-ren ikurra izaten dute. Baita erretiratuen klub edo elkarte gehienek ere. Haur eskolak, kultur ekimenak, BBK Live jaialdia... Proiektuak asko dira. Baina aurrezki kutxak berak emandako datuen arabera, gizarte ekintzan ipintzen duen diruaren zatirik handiena gizarte laguntzarako izaten da. Hona alor horretan dituen proiektu nagusiak.

BBK-k adimen urritasuna dutenak zaintzeko Ola zentroa dauka Sondikan. Duela 40 urte inauguratu zuten, eta, hasiera-hasieratik, hiru zerbitzu hauek eskaini ditu: hezkuntza bereziko ikastetxea, barnetegi terapeutikoa eta gaixotasunaren diagnostiko zentroa. Azken urteetan Aldundiarekin eta Lantegi Batuak eta Gorabide elkarteekin jarduten dute. BBK-k egoitza eta finantzabidea eskaintzen ditu, eta gainontzekoek zerbitzua. Adimen urritasuna dutenei arreta egiteko unitateez gain, badira zentroa osatzen duten beste batzuk ere; esaterako, euren familientzako eta sektoreko erakundeentzako orientazio, laguntza eta koordinazio zerbitzuak eskaintzen dituzten unitateak.

Lan munduari begira

Arlo horretan, Dokudea dokumentuen kudeaketa zentroa ere finantzatzen du BBK-k. Lantegi Batuak erakundeak kudeatzen du, eta urritasunen bat dutenak gizarteratzea eta lan munduratzea lotzen du, teknologia berrien bidez. Getxon dagoen zentro horrek 40 lanpostu sortu ditu, eta gehienak urritasunen bat duten pertsonei dagozkie. Teknologia berrien eta kudeaketa digitalaren inguruan jarduten dute.

Egitasmo berritzaile bat ere badute esku artean: adimen urritasuna duten pertsonek osorik kudeatuko duten gazteentzako lehen hiri-aterpetxea. "Abangoardiako zentro bat" izango da, ibiltzeko erraztasun handiak emango dituena, eta Bilboko Bolueta auzoan egongo da. Datorren urtean irekiko dute. Kasu horretan ere, Lantegi Batuak elkartearekin elkarlanean bultzatutako proiektua izango da.

Menpekotasuna duten adinekoen arretarako, berriz, Aspaldiko Fundazioak kudeatzen duen adinekoen egoitza finantzatzen du BBK-k. Portugaleten dago, eta zerbitzu hauek ditu: egoitza, unitate sozio-sanitarioa, eguneko zentroa eta prestakuntzarakoa.

Beste horrenbeste egiten du Bizkaiko Alzheimer Gaixoen Senideen Elkartearekin batera kudeatzen duen Jabetuz zentroari dagokionez. Egoitza horren eginkizun nagusia alzheimerdunen autonomia sustatzea da.

Buruko gaixotasun kronikoa dutenentzako egoitzari ere egiten dio bere ekarpena BBK-k. Argia fundazioa irabazi asmorik gabeko erakundea da, eta Getxoko fraide hirukoiztarren anaidiak sortu zuen, 1988. urtean. Aurrezki kutxak 1989. urtean bat egin zuen egitasmoarekin, 280 milioi pezetako diru ekarpenarekin (1,68 milioi euro). Buruko gaixotasun kroniko larriak —desoreka eskizofrenikoak edo afektibitate desorekak— dituztenei erabateko laguntza ematen diete fraideek, gizarteratzeko zailtasunak arintzeko asmoz.

Aurrezki erakundearen asmoa orain arteko ildoari jarraitzea da bat egitearen ostean ere. Gaur egun martxan dituzten lan bideak eta egitasmoak bere horretan mantentzeko konpromisoa hartu dute. Hala ere, aurrerantzean hiru kutxak elkarrengandik gertuago egonik, BBK-n argi dute beste bien lana gertutik begiratu beharko dutela.