Api 6, 20122012-04-06Bizkaia0

Lemoako zabortegiaren kontrol zorrotzagoa eskatu du Zornotzako Udalak

Lemoako Bistibieta zabortegiko usaina ezinegona sortzen ari da Zornotzako, Galdakaoko eta Lemoako hainbat bizilagunen artean. Arazo horri irtenbidea emateko eskatu du Zornotzako Udalak, joan den martitzenean alderdi guztiek aho batez onartu zuten adierazpen baten bitartez.

Zornotzako ordezkari politikoek eskatu dute berehala har ditzatela zabortegiko funtzionamendua zuzentzeko neurriak. Herritarrak kezkatuta daude zaborren ondorioz sortutako gasekin. Horrez gain, Zornotzako Udaleko ordezkarien ustez, zaborra kudeatzeko prozedura ez da behar bezalakoa.

Ordezkariek adierazi dute "arauak bete daitezela" besterik ez dutela nahi; "ikuskapen aktibo eta eraginkorrak" eskatu dizkiete ingurumena zaintzeko ardura duten erakundeei. Horretarako, idatzi bat bidali dute Eusko Jaurlaritzara, Bizkaiko Foru Aldundira eta Galdakaoko eta Lemoako udaletara.

Besteak beste, udalak eskaera egin du zabortegiaren funtzionamendua luzatzeko plana geldiarazteko. Izan ere, zabortegia kudeatzen duen enpresak, Ekonorrek, 2023ra arte luzatu gura du zabortegiaren iraupena —aurreikusita dago 2014ra arte iraungo duela—. Zornotzako Udalak eskatu du geldiaraz dezatela iraupen hori luzatzeko tramitazio guztia.

Bilduren deia

Alde horretatik, Bildu koalizioak deia egin die gainerako alderdi politikoei Bistibieta zabortegiaren iraupena luzatzeko planaren aurka ager daitezen. Zornotzako udalbatzak erabaki instituzionalaren berri eman ostean egin zuen dei hori Urko Lopezek, herri horretako zinegotziak.

Kezkaren berri eman zuen: "Kiratsaz gain, ez dakigu arnasten duguna arriskutsua den ala ez". Gogorarazi zuten zabortegia malda batean dagoela, erreka ondoan. Zornotzako, Lemoako eta Galdakaoko Bilduko zinegotziek prentsaurrekoan azaldu zutenez, uholdeak edo euri jasak izanez gero kolokan jarriko litzateke uraren osasungarritasuna.

Salatu dute 2008az geroztik ez dela egin isurketen kontrolik. Bildu koalizioak gogorarazi duenez, onartu egin zuten urte horretan Ekonor enpresak usainen kontrolaren kontra jarritako gorako errekurtsoa.

Gaur egun, Lemoako zabortegiak 111.8165 metro koadroko lekua dauka, eta muga horretara iristen ari da. Bestalde, Saioa Elejabarrieta Lemoako alkateak gogorarazi du ezinezkoa dela Ekonor enpresak egindako eskaera, iraupena 2023ra arte luzatzekoa; izan ere, zabortegia handitzeko aurreikusitako lur eremua babestutako baso eremu urbanizaezin gisa jasota dago Lurralde Plan Partzialean. Plan hori 2010ean onartu zuten.

Lemoa herrian dago Bistibieta, Zornotzako Kortederra auzoaren ondoan. N-634 errepidea eta A-8 autobidea ere gertu ditu. Amiantoa eta beste substantzia kimiko batzuen hondakinak hartzen ditu zabortegi horrek.

Api 6, 20122012-04-06Asteko Gaiak0

Herri arteko lehiaketa sortu dute Busturialdean

Sokatiralari profesionalez gain, badira zale gisa lehiatzen diren taldeak ere. Zaletasunaz haratago, herri arteko lehiaketa sortu dute Busturialdean, eta hainbat herrik parte hartzen dute bertan: Busturiak, Muruetak, Foruak, Kortezubik eta Mendatak. Goma gaineko modalitatean aritzen dira. Kategoria horretako lehiaketa profesionalak neguan egiten diren arren, uda sasoian egiten dituzte Busturialdekoek saioak, herri batzuetako eta besteetako jaietan. Iaz, Muruetako taldea atera zen garaile. 2009an ekin zioten herri arteko lehia honi. Denbora-pasa gisa hasi zen erakustaldia, baina seriotasuna hartu du denborarekin. Izan ere, taldeek entrenamenduak egiten dituzte —batzuetan, euren kabuz, eta, beste batzuetan, talde profesionalen laguntzarekin—. Busturian, gainera, bertako emakumeek taldea eratu zuten iaz, eta desafioa egin zuten herriko gizonen kontra. Abenduan egindako erakustaldi batean, andreek, herriko gizon gazteek, helduek eta ligako lehiaketako taldeek tiratu zuten. Busturialdeko taldeak zaletasunagatik aritzen dira sokatiran, eta ez dute profesional gisa aritzeko asmorik.

Api 6, 20122012-04-06Iritzia0

Izua eta indarra

Bere kabuz arnasa hartzeko beldur da haur jaio berria. Ama berriro itzuliko ez ote den beldur, eskolan hasi den txikia. Taldeak onartuko ez ote duen beldur, institutura doan nerabea. Koadrilak eta bikoteak ahaztuko ote duten beldur, atzerrira doan gaztea. Lanetik botako ote duten beldur, haurdun geratu den andrea. Ezgaituen multzora baztertuko ote duten beldur, erretiratzera behartutako gizon adin erdikoa… Bizia galtzeko beldur, bizirik sentitzen dena… Bizitza uzteko beldur, heriotza gertu sumatzen duena…

Joanna Bourke ez ohiko historialariak emozioen bidez aztertzen ditu gertaera eta ekintza historikoak. Bere ustez, beldurrak gidatu du XX. mendea eta beldurra izan da gobernuek jendea kontrolpean edukitzeko erabili duten tresna. Joanna Bourkek garaian garaiko gizon eta andrazkoak hartzen ditu protagonistatzat eta protagonista horiek akzio zehatzak burutzera bultzatzen dituzten arrazoi pertsonalak ikertzen ditu; oinazea eta beldurra, adibidez, eta horiei aurre egiteko ahalmena, indarra, indar fisiko, moral eta emozionala.

Beldurra betidanikoa da, dio; Erdi Aroan sorginak zeuden, deabrua, pestea… Orain, elikadura, klima aldaketa, minbizia, terrorismoa… Izan ere, izua oso erraz sor daiteke, haur-jolasa da. Zer datorren ez jakiteak blokeatu egiten gaitu. Zelan egin aurre horri? Indar fisiko, moral eta emozionala landuz.

Joannaren iritziz, 'baldintza normaletan', indartsu izaten irakats dezakegu. 'Baldintza normaletan' = oinarrizko behar izanak bermatuta daudenean. Baina, zer gertatzen da 'baldintza normal' horiek kili-kolo sumatzen direnean?

Mamuei buruzko ipuinak oso erakargarriak dira txikientzat, jende handixeagorentzat beldurrezko filmak bezainbeste. Aitzitik, esango nuke, jende txikia beldurrak baino gehiago erakartzen duela ikusteak zelan egiten dion aurre beldur horri protagonistak; izan ipotxak, izan inurriak, izan txakurtxoak, katutxoak, saguak, neskatoak, mutikoak, edo ikarak umetutako helduak.

Bai, agian beldurrari aurre egiten dioten protagonista, hasieran kikilduak eta amaieran indarberrituak, asmatzen hasi beharko dugu. Betiko ipuinen osagaiak har ditzakegu: heroia -edo heroina- eta honen laguntzaileak; aurkaria eta aurkariari men egiten diotenak; mamuen fabrikatzailea eta fabrikatzaile horri dirua eta baliabideak ematen dizkiotenak; heroia edo heroina, bere ordura arteko bizimodua utzita, bide ezezagunetan abiaraztera bultzatzen duten arrazoiak…

Bai, behar bada, ez dabil hain oker Bourke anderea, esaten duenean arrazoi pertsonalak direla gertaera historikoen atzean gordetzen direnak.

Eta, uste dut, XXI. mendearen bigarren hamarkada honetan ere, 'baldintza normalen'zakua hausten hasia dela eta, ondorioz, izuari aurre egiteko indarra lantzen hasi beharko dugula.

Indar fisiko, moral eta emozionala.

Api 6, 20122012-04-06Asteburuko proposamena0

Ikuskizun guztiak batean

Kaleszena

Bilbo

Musika, antzerkia eta zirkua. Era guztietako ikuskizunek bat egingo dute egunotan Bilboko kaleetan, VI. Kaleszena jaialdiaren barruan. Atzo hasi zen jaialdia, eta etzi arte arte erakustaldiak izango dira Plaza Barrian, Zazpikaleetan, Ertzilla eta Garcia Rivero kaleetan, Arriaga plazan eta Plaza Biribilean. Aurten, hamabost antzezlan eta zuzeneko musika saio antolatu ditu Bilboko Udaleko Kultura eta Hezkuntza Sailak.

Plaza Barria izango da euskal dantzen eta musikaren topagunea aurten ere. Gaur, 21:30etik aurrera, Oreka TX taldeak, Kukai Dantza konpainiarekin eta Amaren Alabak taldearekin batera, Hostoak ikuskizuna eskainiko du. Txalapartaren erritmoan oinarritutako dantza, musika eta kantu emanaldia taularatuko dute.

Hortzmuga konpainiaren eskutik, bestalde, Zazpikaleetan bisita gidatuak antolatu dituzte. Ez dira ohiko bisita gidatuak izango, ordea, antzerki eran egindako bisitak baizik. Anfitrioiak izeneko proiektuaren bitartez, orainalditik iraganerako bidaia proposatuko die Hortzmugak bisitariei, eta hiribilduaren eta bertako bizilagunen historiaren berri emango diete ikusleei.

Oinez eta itsasontziz egingo dute ibilbidea, eta bilbotarren alderdi bereizgarrienak azaleratuko dituzte aktoreek. Bisita horiek gaurtik domekara bitartean egunero egingo dituzte, 11:30ean. Hamar euro balio dute, eta tokiak mugatuak direla iragarri dute antolatzaileek. San Anton elizatik aterako dira.

EGITARAUA

Gaur. Plaza Barrian: Kale antzerkia, 18:00etatik 20:30era, Circovito (Andaluzia, Espainia), Cie. Bris de Banane (Frantzia), Mr Jones (Holanda) eta Ganso & Cia (Euskal Herria) taldeen eskutik. 21:30ean, Oreka TX, Kukai dantza konpainia eta Amaren Alabak.

Bihar. Ertzilla eta Garcia Rivero kaleetan: 13:00etan, kaleko musika: A Magnifique Bande dos Homes sen Medo (Galiza). Plaza Biribilean eta Plaza Barrian, 18:30ean egingo du talde horrek emanaldia.

Etzi. Bisita gidatua, Hortzmugaren eskutik —gaur eta bihar ere egongo dira—.

Api 6, 20122012-04-06Asteburuko proposamena0

Kultura eta fedea, batuta

Elizkizunak latinez egiten zirenez, herritarren artean sinesmen katolikoa zabaltzeko sortu ziren, besteak beste, Aste Santuko prozesio eta nekaldiaren antzezpenak. Gaur egunera arte iraun dute toki askotan, herriko kultura adierazpenen parte bihurtuz. Egunotan Bizkaiko hainbat herritan ikus daitezke halako erlijio erakustaldiak, eta ez dira gutxi izaten eurak ikustera gerturatzen diren bizkaitar eta bisitariak. Hona hemen nagusiak:

1. Balmaseda

Nekaldirik ezagunena Balmasedakoa da. XVI. mendeko penitentzia prozesioetan dauka jatorria, historialarien arabera. Garai hartan herria izurriteak jota zegoen, eta gaitza desagertuz gero penitentzia egiteko hitza eman zioten herritarrek San Roke zaindariari. Nekaldiari aipamen egiten dion dokumenturik zaharrena, ordea, XVIII. mendekoa da. Hasiera hartan, prozesioetan ikus daitezkeen zurezko irudiak eta gurutzeak ateratzen zituzten kalera. Askoz kontu modernoagoa da antzerkiarena: XX. mendekoa.

Edonola ere, gaur egungo balmasedarrentzat urteko ekitaldirik garrantzitsuenetako bat izaten da. Orotara, 700 herritarrek parte hartzen dute nekaldian. Horietatik 350 aktore lanetan aritzen dira, aktore profesional izan barik. Hala, hilabeteak egiten dituzte entsegu eta bestelako prestaketetan buru-belarri.

Bart iluntzean ikusi ahal izan zuten aurreneko zatia, eta gaur goizean antzeztuko dute bigarrena. Aurreneko emanaldian, besteak beste, Jesusek apostoluekin egindako azken afaria, baratzeko otoitzaldia, Jesusen atxiloketa eta Kaifas abade nagusiaren aurrean egindako epaiketa antzezten dituzte. Gaur goizean, berriz, Pilatok Jesusi egindako epaiketa, gurutze bidea eta gurutzeko heriotza antzeztuko dituzte.

09:30ean hasiko da emanaldia Klaratar lekaimeen komentua izeneko eraikinaren ondoko zelaian. Gurutzerako bidean herriko alde zaharra zeharkatuko dute aktoreek. Milaka bisitari jasoko ditu egunotan, bada, Enkarterriko herririk handienak. Gaur goizeko saiorako sarrera eskuratzeko astia dago oraindik. Klaret antzokian erosi ahal izango dira, 08:00etatik 09:15era bitartean.

Antzezpenaz, gain, Balmasedako nekaldiak prozesioak ere baditu. Atzo arratsaldean atera zituzten aurrenekoz pasoak alde zaharreko kaleetara. Gaur, berriz, bi prozesio izango dira. 19:00etan Ehorzte Santuaren prozesioa egingo dute. Nolabait, goizeko antzezpenean hilko den Jesus lurpera bidean lagunduko dute. Pasoekin batera, prozesio horretan goizeko antzezpenean ere parte hartu duten hezur-haragizko hainbat pertsonaia ibiliko dira kaleetan: Maria Magdalena, Andre Maria, Veronika eta apostoluak, besteak beste. 21:30ean, berriz, Isiltasunaren Prozesioa egingo dute. Hilerriko Kristo eta Andre Maria Doloretakoa aterako dituzte kaleetara, soldadu erromatarrek babestuta.

2. Durango

Hemeretzigarren urtez antzezten ari dira Durangon Pasiñue esaten dioten Jesusen nekaldia. Juan de Iciar kultur elkarteak antolatzen du. Hiru egunetan egoten da antzezlana ikusteko aukera: eguazten, eguen eta barikuan. Hala, gaurkoa da azken emanaldia. Balmasedan ez bezala, Durangon, egunero antzezten dute nekaldi osoa. Hau da, azken afariarekin hasi eta gurutzeko heriotzara arteko pasarte guztiak taularatzen dituzte egunero. Gainera, Durangon agertoki bakarra erabiltzen dute: Santa Ana plaza.

Azken urteetan turismo eskaintza berezia egiten ari dira, Durangoko Udalarekin batera, herriko hoteletan lo egin eta Aste Santuko egunak bertan igarotzeko, nekaldiaren antzezpena ikusteko aitzakian. Hala ere, eskaintza hori hartzen ez dutenek ereprozesioa ikustera joateko sarrera eskura dezakete.

3. Zaratamo

Arkotxako (Zaratamo) Gaztek Abi gazteen astialdirako elkarteak antolatuta, duela 47 urte hasi ziren auzo horretako biztanleak Jesusen nekaldia antzezten Aste Santuan. Urtero-urtero ehun bat lagunek parte hartzen dute, eta, antolatzaileen esanetan, indarra galdu ordez, azkenaldian gero eta laguntza eta babes zabalagoa jasotzen ari dira.

Bart antzeztu zuten azken afaria, auzoko elizan. Gaur, berriz, 11:00etan dute hitzordua, gurutze bidea osorik ikusi nahi dutenek. Elizako plazatik abiatuko dira, eta handik Santa Barbara auzorako bidea hartuko dute. Hamalau egotaldiak egin ostean, gurutziltzatuko duten muinoan bukatuko da antzezpena.

Api 6, 20122012-04-06Asteko Gaiak0

Non eta nola sortu zen sokatira kirola?

Askok kontrakoa uste izan arren, sokatira ez zen sortu Euskal Herrian. Hala ere, gurean, itsasoko, basoko eta koordinatutako arrastea eskatzen duten lanetatik heda zitekeela uste da. Botere mistikoei lotutako praktikarekin ere lotzen da. Non eta noiz ...