Lan Osasunaren Nazioarteko Egunaren harira, Sopelako Udalak herrian lan istripuz hildako azken hiru lagunak omendu zituen zapatuan, hiru arbola landatuta. 2010ean zendu ziren hirurak. Hain zuzen ere, urte hartan gora egin zuten lan istripuz hildakoen zenbatekoak. Euskal Herrian 84 izan ziren; horietatik 26, Bizkaian. Iaz, 80 behargin hil ziren Euskal Herrian; 28 ziren bizkaitarrak. Aurten, dagoeneko, 9 bizkaitarrek galdu dute bizia —19 euskal herritarrek—.

Urduñan dena prest dago urteko asterik garrantzitsuenari hasiera emateko. Maiatzaren 8an Antiguako Amaren eguna ospatzen dute, eta ospakizun horren bueltan antolatzen dituzte jaiak: otxomaioak. 13an bukatuko dira.

Herri gehienetan bezala, txupinazoarekin hasiko da festa astea. Urduñarrek gaur emango diote su eurenari, 21:00etan. Ondoren, 22:00etan hasita. Tirikitrauki taldearen dantzaldia izango dute Foru plazan. Biharkoa azoka eguna izango da Urduñan. Charolais arrazako behien lehiaketa egingo dute goizean. Horrekin batera, baserriko produktuak, eskulangileenak eta makinak egongo dira ikusgai eta erosgai. 20:00etan Joselu Anaiak taldearekin erromerian dantzatuko dira urduñarrak; 22:00etan, herri eskolako jolastokian kontzertuak izango dira, autogestio bidez gazte asanbladak antolatuta.

Etzi, txistularien alardeak girotuko ditu Urduñako jaiak. 13:15ean eskainiko dute kontzertua, Foru plazako oholtza gainean. Arratsaldean, berriz, zezenketa mistoa egingo dute zezen plazan. Ivan Fandiño eta Ivan Abasolo herriko semeek lau zezen eta bi zekor jokatuko dituzte, hurrenez hurren. 19:00etan Gorka Aginagaldek umore ikuskizuna eskainiko du Foru plazan. 21:00etan, berriz, Arizgoiti taldea igoko da oholtzara, urduñarrak dantzan jartzeko asmotan.

Ama Birjina, ume eta helduak

Martitzenean, eguaztenean eta eguenean, Antiguako Amaren, umeen eta nagusien egunak ospatuko dituzte Urduñan. Maiatzaren 8an, bada, herriko udalbatzak parte hartuko duen meza nagusia izango dute, goizean. Arratsaldean, zirku tailerra (18:30), Kosmos orkestraren dantzaldia (20:30) eta Deabru Beltzak konpainiaren ikuskizuna (22:30) izango dira, Foru plazan.

Eguaztenean, puzgarriak, entzierroa, herri bazkaria eta dantzaldia izango dituzte Urduñako gaztetxoenek; den-dena eurentzat pentsatuta. Eguenean, berriz, adinekoak meza ostean bazkaltzera bilduko dira, eta arratsaldean dantzaldia izango dute.

Urritasunen bat dutenak gizarteratzeko legearen arabera —1982an onartu zen—, langileen %2k gutxienez elbarritasunen bat dutenak izan behar dute 50 behargin edo gehiagoko enpresetan. Bizkaian, ordea, enpresen %49k ez dute errespetatzen hori. Hala, Lanbide eta Lantegi Batuak erakundeak elkarrekin egindako azterlanaren arabera, Bizkaiko biztanleen %7,37 elbarritasunen bat badute ere, beharginen artean kopurua askoz ere urriagoa da: %1,1koa. Lantegi Batuak erakundeko zuzendari Txema Francoren esanetan, "larria da hainbeste urte igaro ostean betetzen ez dutenen maila hainbestekoa izatea". Legeak duen gaitasun hertsagarri urriaren ondorio dela iruditzen zaio. Horregatik, neurriak hartzeko eskaera egin dio Eusko Jaurlaritzari.

Lurralde historikoko 400 enpresa hartu dituzte lagin modura, eta horietan beharrean ari diren 300 langileren egoerari erreparatu diote. Bizkaiko enpresen %27k bakarrik daukate urritasuna daukan beharginen bat gutxienez soldatapean. Alegia, %73k ez daukate bakar bat ere ez. Lantegi Batuetako kide Andoni Garairen ustez, "enpresek duten konpromiso faltaren adierazgarri garbia da datu hori". Gainera, egungo krisi egoeran kontratazioek beherantz egin dutela nabarmendu du Garaik. Hala, enpresek elbarritasuna duten gizon-emakumeen gizarteratzea ahalbidetzeko are esfortzu handiagoa egin beharko luketela iruditzen zaio.

Garaik azaldu duenez, ez dago lotura zuzenik enpresaren tamainaren eta urritasunen bat dutenen kuotaren artean. Bereziki, industria sektoreko enpresetan egiten dituzte horrelako kontratazioak. Bizkaiko urritasunen bat duten beharginen artean %61 dira gizonak, eta %39 andreak. Beharrean dabiltzan elbarrien soslaia irudikatzen ahalegindu dira: gizonak, 25- 45 urte artekoak. Lan kontratu mugagabea izan ohi dute eta ikasketa maila apala. Garbiketan, lorezaintzan, turismoan, administrazioan, ostalaritzan edo industrian ari dira. Urteko soldata gordina 12.000 eta 14.000 euro artekoa izaten da, oro har.

Herenegun hasi zen Bizkaian 2011. urteari dagokion errentaren eta ondarearen aitorpen kanpaina. Hain zuzen, aurten hori da berrikuntzetako bat; izan ere, Bizkaiko Batzar Nagusiek, abenduaren 28an Gernika-Lumon egindako osoko bilkuran, ondarearen gaineko zerga berriz indarrean jartzea erabaki zuten, 2011 eta 2012rako. Hala, hilabeteotan egin beharreko aitorpenean iazko ondarearen berri ere eman beharko dute bizkaitarrek. Bizkaiko Foru Ogasunak kalkulatu du 40 milioi bilduko dituela berreskuratutako zerga horri esker, eta 3.000 ondare aitorpen jasoko dituztela uste dute foru arduradunek. Bi milioi eurotik gorako ondare balioa duten zergadunek aurkeztu behar dute autolikidazioa. Aitorpen kanpaina ekainaren 29an bukatuko da.

Eguaztenean bertan, 223 milioi euro itzuli zituen ogasunak. Eurak egin eta zergapetuek oniritzia eman dieten aitorpenei dagokien zenbatekoa da. Aurten 265.000 bizkaitarrek jaso dute errenta aitorpena eginda, etxean. Orotara, 605.000 errenta aitorpen egingo dira bi hilabete eskas hauetan. Horietatik %80,33tan, ogasunak dirua itzuli beharko die zergapetuei. Alegia, 532 milioi euro ordaindu beharko ditu. 176 milioi kobratzea aurreikusi du, ordea.

PFEZari dagokionez, kenkariak direla eta, 700 milioi ez dituela kobratuko kalkulatu du ogasunak. Besteak beste, 65 urtetik gorako 133.000 bizkaitarrek 77 milioiren kenkaria izango dute. 216.000 bizkaitarrek 126 milioi ordaindu gabe utziko dituzte, euren kargura dituzten ondorengo senideengatik. Azkenik, 54.800 zergapetuk 53 milioiren kenkaria izango dute urritasunen bat dutelako.

Sindikatuen kexua

Iñigo Iruarrizaga Bizkaiko Ogasun diputatuak eguazten goizean egin zuen kanpaina hasierako ekitaldia, foru ogasunaren egoitza nagusian. Hori aprobetxatuta, ELA, LAB, UGT eta CCOO sindikatuek elkarretaratzea egin zuten. Besteak beste, "PFEZa eta beste zerga batzuk modu justu eta zuzenago batez" kudeatzeko exijitu zioten aldundiari.

Euren irudiko, "ezin sinetsizkoa" da beharginek PFEZaren bidez 4.308 milioi ordaintzea, kapitalaren eta sozietateen gaineko zergaren bidez 1.472 milioi euro jasotzen diren bitartean. "Hemen, nomina daukagunok baino ez ditugu zergak ordaintzen; ondare handia dutenek pribilegioak dituzte", salatu dute. Gainera, diputazioa "iruzur egiten dutenen" alde dagoela iruditzen zaie.

Gueñesen ere bada egurats zabaleko erakusketa bat. Arenatzarte du izena, eta Arenatzako lorategi botanikoan dago. Artearen eta ingurumenaren arteko lotura egin nahi dute harekin. Hori lortzeko, abangoardiako hainbat eskultura ezarri dituzte lorategian. 1,5 hektarea dituen gunea da, eta berezitasun handiko 30 zuhaitz daude bertan, horietako zenbaitek ehun urte inguru dituztelarik.

Arteari dagokionez, lau eremu ditu Arentzartek. Alde batetik, egurats zabaleko erakusketa iraunkorra dago: Koldobika Jauregi, Angel Garraza, Marijose Rekalde, Mikel Lertxundi, John Stone eta Roscubas anaien eskulturek osatzen dute. Bestetik, Kristalezko Eraikuntza eta Lorategi Etxea daude. Haien helburua edozein diziplina artistikoko erakusketa ibiltariak jasotzea da. Halaber, paperezko jantzien erakusketa ikus daiteke bertan.

Azkenik, Villa Urrutia izeneko etxea dago, gaur egun udaletxea dena, alegia: 1910ean eraiki zuen Mexikon aberastutako Leandro Urrutiak, eta indiano estiloko eraikuntza bat da.

Hau Pittu Hau egunaBilboHau Pittu Hau eguna ospatuko du bihar Bilbon, euskara bultzatzea helburu duen konpartsak, 25 urte euskarari bedar txarrak kentzen lelopean. Izan ere, 25 urte bete dira konpartsa sortu zutenetik. Urteurren biribil hori ospatzeko...

Meatzaldeko bihotza da Zugaztieta herria (Trapagaran). Burdinari dagokionez, herri aitzindaria da: bertan sortu ziren XIX. mendearen erdialdean Bizkaiko industrializazioari —baita Euskal Herrikoari ere— hasiera eman zioten meategiak. Izatez, ziklikoa da historia: behin eta berriz errepikatzen da; Zugaztieta eta burdinaren arteko lotura lantzean behin berresten den modu berean.

Izan ere, eskultura parkea sortzen ari dira Zugaztietan. Parkea dagoen tokian bertan, meategi bat egon zen hainbat hamarkadaz, burdinaren ustiapen intentsiboa, lurreko azken geruza baliagarriak zulatu, eta ura azaleratzen hasi zen arte. Orain, Hustion, Arkotxa zein Blondis urmaelek eta hainbat berdegunek edertasun handiko inguru natural bat osatu dute, gizaki askoren sufrimenduaren lekuko izan den leku berberean.

Nola ez, bertan kokaturiko artelan gehienek burdina du osagai nagusitzat. Asteon, beste bi lan jarri dituzte inguruan, Roscubas anaien El espectador (Ikuslea) eta Egoitz Iñurretaren Azpiegitura, hain zuzen ere. Guztira, gaur egun hogei eskultura daude Meatzaldea Goikoa izena hartu duen parkean.

Hala, lehen eskulturak zituen parkea zen, baina eskultura parkea da orain Zugaztieta ondoko eremua. Guillermo Olmo eskultorea da proiektuaren sustatzaileetako bat. Hark azaldu duenez, egitasmoaren helburu nagusia da "parkea euskal eskultura osotasunean biltzen duen erakusketa bat izatea". Hori lortzeko bidean, gaur egun Euskal Herrian eskulturgintza lantzen duten autore gehienen obraren bat bederen Zugaztietako parkean jartzen saiatuko da Olmo.

Bultzada baten beharrean

Olmoren ustez, 1970 eta 1980ko hamarkadetan zenbait artistak —Oteiza, Txillida, Mendiburu—arrakasta eta aitorpena lortu ondoren, gaur egun moteldu egin da eta "bultzada bat behar du euskal eskulturgintzak".

Azken hamarkadetan ere Euskal Herrian maila handiko eskultoreak agertu direla nabarmendu du: "Dagoeneko 20 edo 30 urteko ibilbidea egin duten zizelkari asko dago, mundu osoan erakusketak izan dituztenak. Hemen, berriz, ez dago leku bat non egin dezakezun eskultura lokala aztertzen duen ibilbide bat". Horrenbestez, parkea Euskal Herriko eskulturgintzarentzat leku erreferentziala izatea espero du Olmok: "Aitormen handia duten eta nagusiak diren autoreen obrak egotea nahi dugu, baina baita Egoitz Iñurretaren moduko gazteenak ere".

Bilbon kultur eskaintza zabala egonda eta hiriburuko museoak ikustera datozen turisten ezaugarriak kontuan hartuta, parkeak arrakasta izateko aukera du, zizelkariaren iritziz: "Euskal Herria mundu mailako kultur turismoaren barnean dago. Jendea hona dator Guggenheim museoa ikustera, eta euskal zizelkariekin zer gertatu den galdetzen dute; gehienek gehiago jakin nahi dute".

Bestalde, Zugaztietak turista asko erakartzen dituela gogora ekarri du Olmok. Haren irudiko, eskualdeko gastronomia eta historia ezagutzearekin batera, parkeari bisita egin diezaiokete turistek. "Ingurune naturala oso polita da, eta osagai historikoa ere badago: Meatzaldea ikustera datorren jendea dago. Bizkaiko industria iraultza osoa burdin meategi hauetan hasi zen. Euskal Herriko industriaren jatorria hemen dago".

Halaber, meatzaritzarekin hain lotura handia duen eremu batean kokatuta eskulturak ingurunean "oso ondo integratzen" direla esan du Olmok: "Pieza hauek hemen jartzeak meategietatik atera zen burdina artelan bilakatuta hona itzultzea esan nahi du".

Proiektua sendotzen

2008an jarri zen martxan parkean eskulturak ipintzeko proiektua. Harrezkero, nabarmen egin du aurrera Meatzaldea Goikoak. Lurzoruen jabe diren Bizkaiko Foru Aldundiari eta Trapagarango Udalari "eskerrak" eman dizkie Olmok egitasmoa abiarazteko bidea egiteagatik. Hala ere, adierazi du orain erakunde horien parte hartze ekonomikoa "beharrezkoa litzatekeela". "Ahalik eta lasterren", gainera.

Izan ere, proiektua pauso bat haratago eramaten saiatzen ari dira, zizelkari guztien inguruko azalpenak emango lituzketen panelak jarriz eta lan guztiak bilduko lituzkeen ibilbide artistiko bat egituratuz. Horrez gain, parkeari eskainitako webgunea sortzeko prozesuan murgilduta daude sustatzaileak. Meatzari iragana eta artelanak uztartuta parkeak "interes didaktiko handia" izan dezakeela uste dute sustatzaileek. Horretarako, baina, "garbikuntza eta kontserbazio lanak abiarazi" beharko liratekeela gaineratu dute.

Egun, Peñas Negras izeneko ingurumeneko interpretazio zentroko langileek gidatutako bisitak egiten dituzte Meatzaldea Goikora. Hori dela eta, 2011n 30.000 pertsona inguruk ikusi zituzten eskulturak, parkea bultzatu duten artistek egindako kalkuluen arabera. "Ontzat" eman dute iazko bisitari kopurua. "Izan ere, eskaintza artistikoa murritzagoa zen eta ordura arte parkeak ez zuen inolako oihartzun mediatikorik izan".

Hiru aste barru, beste bi eskultura jarriko dituzte parkean, Iñigo Arregirena bata eta Alberto Torresena bestea. Uda partean, bost eskultura gehiago ekarriko dituzte. "Urtea bukatzerako, hemen 25 lan egotea espero dugu". Horrez gain, aurten Art-Ola kolektiboak hiru ekintza artistiko egingo ditu parkean bertan. Lau urteko ibilbidearen ostean, sendotzen ari den proiektua da Meatzaldea Goikoa.

Kortezubin Vespa velutina edo Asiako liztorra deritzona aurkitu ostean —liztor hiltzaile gisa ere ezaguna—, alarmak piztu dira berriz ere. Xabier Larrinaga (Kortezubi, 1959) erlezaina da, eta Bizkaiko Erlezainen Elkarteko kidea. Liztor horri beldurrik ez diola dio, eta trikimailu batzuk azaldu ditu hura harrapatzeko.

Asiako liztor bat aurkitu dute Bizkaian. Bakarra, oraingoz, ezta?

Bai, Kortezubin aurkitu dute. Eguraldi ona egin zuen egunetan agertu zen. Geroztik, eguraldi oso txarra egin du, eta horrela ez dira ateratzen.

Beldur zarete?

Beldurrik ez dago. Kontuz ibili behar dugu. Aztertu egin beharko dugu egoera. Izan ere, sartu egin da Bizkaian, baina ez dakigu zer- nolako bilakaera izango duen.

Frantzian ere arazo bera daukate, eta haiekin harremanetan gaude. Hango esperientziaren berri ematen digute. Esaten dute eremu batzuetan gogor samar jotzen ari direla. Pinudien inguruetan, ordea, Landetako departamenduan, ez du jotzen. Gauza asko daude liztorraren alde; baita kontra ere. Esaterako, hau, Urdaibai, leku ona izango da intsektu horrek aurrera egin dezan. Izan ere, berton oso antzekoa den beste bat daukagu: Vespa crabro. Espezie horretako asko daude hemen.

Asiako liztorrari dagokionez, aztertu egin beharko da inguruan zein txori intsektujale dauden, haren harrapariak zeintzuk diren, Vespa crabro-rekin zer-nolako harremana daukan... Izan ere, batak habia bat jartzen badu leku batean, besteak ez du jarriko handik hurbil.

Zelan iritsi da Bizkaira?

Ezin daiteke jakin. Lehenengo, erreginak iristen dira. Beraz, orain aurkitzen diren guztiak erreginak dira. Horietako batzuk ernalduta iristen dira, eta beste batzuk, ez. Harrapatzen ditugunean, ez dakigu ernalduta egon diren ala ez. Orain harrapatzen ditugunek balioa daukate: ernalduta baldin badaude, habia bat gutxiago egongo dela esan nahi du.

Tranpak ere jartzen dituzue.

Bai. Zenbat eta tranpa gehiago jarri, eta zenbat eta leku bereziagoetan, hobe. Bide horretatik egiten zaio aurre liztor horri.

Zer-nolako tranpak dira, eta non jartzen dituzue?

Erletokietan jartzen ditugu. Helburua da liztorrak tranpetan jaustea erleengana doazenean. Nahaste bat egiten dugu tranpak osatzeko: garagardo beltza, baso bete ardo zuri eta koilaratxo bete ahabia zuku. Gozoa eta garratza den likido bat lortzen dugu horrela; izan ere, gozoa soilik balitz, erleak ere joango lirateke, eta hori ez zaigu komeni. Kontua izan behar da ahabia zuku gehiegi ez botatzeko; gainerakoan, erleak ere hara joango dira.

Likido hori edanda, zer gertatzen zaie?

Ito egiten dira. Plastikozko botila bat samatik moztu, tapoia kendu, eta samatik gorantz ebakitako zati hori behera begira jartzen da. Liztorrak, barrura sartu bai, baina irteera ezin du aurkitu, eta hor itotzen da.

Zer-nolako ezaugarriak ditu Asiako liztorrak?

Hiru zentimetro inguru ditu; Vespa crabro baino pixka bat txikiagoa da. Koloreak dira desberdinak. Vespa velutina-k beltzak ditu toraxa eta buru alde gehiena. Bertokoak marroia duena besteak beltza dauka.

Bizi-ohiturak antzekoak dira: erreginak arrautzak jarri, eta arrautzetatik larba bihurtzen direnean, larbei haragia ematen diete jateko. Horregatik hiltzen dituzte erleak, eta beste intsektu batzuk eta okela bera ere hartzen dituzte. Larbetatik atera eta liztor bihurtzen direnean, karbohidratoak hartzen dituzte: nektarra loreetatik, edo freskagarriak taberna inguruetan.

Zein arrisku ekartzen dute?

Gizakiarentzat ez da horrenbestekoa. Zaila da pertsona bati ziztatzea. Haginka ez dute egiten. Defendatzeko, eztena erabiltzen dute. Dena den, erle batek ziztatzea baino hobe da Vespa crabro batek ziztatzea. Minberagoa izan arren, albo ondorio gutxiago dauzka. Vespa crabro-k ziztatuz gero, onena izotza jartzea da. Ez dut izan Vespa velutina-ren ziztaden berririk, baina pentsatzen dut berdin izango dela.

Dena den, ez zaie beldurrik izan behar. Intsektu horiek eraso egiteko, zerbait berezia gertatu behar du; burua sartu behar duzu liztortokian. Oso mantsoak dira.

Eta erleentzat arriskutsuak dira?

Erleentzat, bai. Izan ere, ernalduta dauden erreginak kanpora ateratzen hasiko dira, kumealdiak ateratzen hasiko dira, eta, irailetik aurrera, indarra hartzen hasiko dira. Liztor mandoak eta erreginak aterako dira, datorren urterako prest uzteko euren sekuentzia genetikoa. Garai horretan, haragi asko behar dute: erletokietara joaten dira, eta handik igarotzen diren erleak harrapatzen dituzte larbei jaten emateko.

Vespa crabro-k beste hainbeste egiten du. Hala ere, velutina-k jartzen duen liztor kopurua askoz handiagoa da; beraz, elikatu beharreko larba kopurua ere askoz handiagoa da.

Zer egingo da gurean ez gelditzeko?

Iritsi berritan aurkitu dugunez espezie hori, protokolo bat ezarri du Bizkaiko Foru Aldundiak. Bi motatako lanak ezarri dituzte: liztorrak etxeetan, zubietan eta antzekoetan sartzen direnean, suhiltzaileak joango dira. Crabro espeziekoak badira, hartu eta beste leku batera eramango dituzte, bertoko espezie hori zaindu egin behar delako. Velutina baldin bada, hil egingo dute.

Zuhaitzetan agertzen badira, haiengana iristeko aukerarik baldin badago, mekanikoki kenduko dira. Ezinezkoa bada, lau eskopetarekin lau tiro botako zaizkio, denak batera, jarraian desagerrarazteko. Frantzian erabili dute hori, eta oso ondo dabil.

Enba sindikatuak prozedura hori salatu du.

Liztorrak pinu edo arboletan daudenean eta mekanikoki haiengana iristea ezinezkoa denean soilik erabiliko da. Gainerakoan, zelan kenduko dira? Esan dezatela. Bestalde, kasu horren inguruan egindako bilerara ez ziren agertu. Ezin da kasua aztertzen duen mahaira ez etorri, proposamen onik ez egin, eta gero atzetik egurra eman.

Zer egin behar du Vespa velutina bat aurkitzen duenak?

Bizkaiko Foru Aldundiko Base Gorriari edo suhiltzaileei deitu behar zaie. Eraikinen batean bada, suhiltzaileek ekingo dute. Basoan bada, Base Gorriak jardungo du.Koordinatuta daude.

Zelan dago zuen sektorea Bizkaian?

Krisiak guztioi kalte egiten digu. Labelaren barruan gaudenok, gutxi gorabehera, antzean jarraitzen dugu saltzen. Eztia, batez ere, eguraldi txarra dagoenean saltzen da.

Eta zeintzuk dira eztiaren onurak?

Ezti motaren arabera, onura batzuk edo beste batzuk. Eztia karbohidratoa da ia erabat. Sakarosa gutxi duenez —gainerakoan, fruktosa eta glukosa da—, gorputzak azkar asimilatzen du. Oso azkar kontsumitzen da, eta balio energetiko handia dauka. Gaixotasunen aurka duen erabilerarengatik baino gehiago, balio energetikoagatik emango nioke nik balio handiagoa. Antibiotiko naturala badauka, baina oso gutxi.

Bestalde, zauriak ixteko ere oso ona da. Badakit ospitaleren batean erabiltzen dutela. Desinfektatzaile gisa ere baliagarria da: azukre asko daukanez, hor ezin daiteke bakteriorik sortu.

Badago sekreturik erleak pozik edukitzeko?

Inoiz ez ditut ezagutu erleak pozik; horixe da arazoa [barreak]. Etxeko ganadua bezalakoak dira. Sektorea eta erleak maitatu egin behar dituzu. Esango nuke erlezain gehienok nahiko ekologistak garela. Kontuan hartu behar da hortik bizi garela.

Sabino Arana plaza eta bertako Andra Mari eliza ditu parez pare Idurre Bideguren Bermeoko alkateak, herriko udaletxeko balkoitik begiratuta. Balkoitik bertatik, gainera, krisi ekonomiko larri baten dagoen herri bat ere ikusten du, eta egoera horrek sortzen duen egonezina ere nabari du. Hala ere, herri bizia da Bermeo Bidegurenentzat, eta gustuko du herritarrek aukeren inguruan nola erantzuten duten.

Lau urtez oposizioan egon ostean —EAko zinegotzi zen—, joan den ekainean hartu zuen Bidegurenek EAJk utzitako lekua. Aurpegitik irribarrea aldendu gabe gogoratu du garai hura; izan ere, "pozik eta gogotsu" hartu zuen alkate kargua. Geroztik, herritar modura ezagutu ez dituenak ezagutzeko aukera izan du, eta hori "oso gauza polita" dela dio. Bildu Bermeoko Udalean sartu zenean, "komunikazio arazoekin eta arazo ekonomikoekin" topo egin zuen. Geroztik, arazo horiei erantzuna ematen saiatu direla dio Bidegurenek. Hortaz, azaldu duenez, Bilduko kideek osatutako udal gobernuak lehenengo urtean ez du tarterik izan ideia eta asmo berriei heltzeko, baina uste du hurrengo urteetan izango dutela horretarako astirik.

Bermeoko Udalak dituen erronkei buruz galdetzean, "guztia egiten jakin" behar dela erantzun du alkateak. "Oreka bat bilatu beharra dago; hasteko, egoeraren arabera, lehentasunak ezarri behar ditugu". Guztiek hausnarketa sakon bat egin behar dutela uste du; hala, "jakin behar da zerbitzurik onena emateko kosturik murritzena nola lor daitekeen". Gainera, gauzak egiteko erak ere berebiziko garrantzia duela iruditzen zaio. Horren harira, administrazio tradizionalaren kontzeptuarekin jarraitu gabe, orain arteko kudeaketa ereduari buelta eman behar diotela aitortu du: "Eredu parte hartzaile bat, langileen beste motibazio eredu batzuk...".

Begi bistako arazo bat aldatzeko premia ikusten du Bidegurenek; herria sozio-ekonomikoki indartu beharra, alegia. Horretarako, kalitatez bizitzeko bidea zein den jakin beharko du herritarrak, alkatearen ustetan. Horren bila dabiltzala aitortu du Bidegurenek; "bai merkataritza arloan eta turismo arloan, bai kontserba industriari dagokionez". Arrantzari oso lotuta egon baita Bermeo. Baina gaur egunean itsasoa nola dagoen ikusita, herriak beste norabide bat hartu behar duela uste du. "Gainontzeko merkataritza zentroek erakutsi ezin dezaketena erakusteko gaitasuna" izan behar du Bermeok, alkatearen ustetan.

"Guztia egiten jakin behar" den arren, badira zenbait erronka Bermeoko Udalean. Besteak beste, herriak kulturan eta gizarte arloan eskaintza berriak sortu beharko lituzkeela uste du alkateak. Bestetik, "herri erakargarria sortu" nahi du Bermeoko Udalak. Horretarako, Bidegurenek argi du herrian bertan bizi direnei bizi-kalitatea eskaini behar zaiela. Erronka horri lotuta, aitortu du herrian garbitasuna hobetzea dela udalaren lehentasunetariko bat; "sentsibilizazio kanpaina bitartez, garbitasun sistemak aldatuz...". Arlo horretan zeregin asko dago, Bermeoko alkatearen ustez; betiere, helburu berarekin: "Herrian bizi garenok gustura egotea eta bizi-kalitatea izatea".

Udalaren baitako lan eredua aldatzea ere gura du. Azken batean, herritarren parte hartzea bultzatzea da haren asmoa. "Gauza interesgarriak eskain ditzaketen herritar ugari daude Bermeon", dio seguru. Eta Bideguren ziur dago horien iritziekin posible dela herri hobea eraikitzea. Baina argi du informazioa beharrezkoa dela gizarte parte hartzaile eta eraikitzaile hori lortzeko; hori dela eta, "ahalik eta gardenen eta era errazenean" informazioa helarazten saiatzen ari direla dio.

Hainbat proiektu

Erronka eta helburu ugari ditu Bermeoko Udalak, eta horiek lortzeko beste hainbat proiektu. Herria sozioekonomikoki indartzeko, esaterako, plangintza bat du, eta, horretarako, Eusko Jaurlaritzaren laguntza du.

Bermeoko merkatariek gaur egun duten egoerak ere kezkatzen du Bideguren. Horregatik, haiekin batera, diagnostiko batean buru-belarri dabiltza. Alkatearen ustez, turismo sozio-kulturala eskain dezake Bermeok: "Itsas ondarearekin batera, herria bisitatzen dutenei gure kultura itsasotik etorritakoa dela eta horrek gugan izan duen eragina, arrantzaren garapena" eta beste hainbat gauza erakutsi behar zaizkiela uste du. "Kanpotik datozenei gure izate eta ohiturak erakustarazi behar dizkiegu".

Gaineratu du kontserbagileekin ere lanean dihardutela, Eusko Jaurlaritzaren Compite programaren bitartez: "Euskal Herriko kontserba industria nagusietarikoa daukagu Bermeon, eta horien arteko elkarlana lantzen gabiltza".

Alkateak ezinbestekotzat du elkarlana bultzatuz bestelako kudeaketa bat eratzea. "Gastuen kultura batetik kostuen kultura batera jo behar dugu, aurrekontuak gastatuz", dio. Helburuak betetzea da gakoa, eta "horiek betetzeko kostu gutxiago egiteko aukera izanez gero, hobe". Aurrekontuaren %80 gastatzea ez du gauza txartzat ikusten, "gauza ona" izan daiteke-eta, norbere helburua lortzen bada.

Vicente eta Fernando Roscubas anai bikiek sortutako El espectador (Ikuslea) da Meatzaldea Goikoan berriki finkatutako artelanetako bat. Eskulturak altzairuzko oinarria dauka, eta haren norabidea ikustean dudak sortu zaizkie. Vicentek azaldu du horren ...