Natalia Salazar Orbe
Txorierrin euskara eta euskal kultura sustatzeko ekarpena egin nahi duen egitasmoak zabaldu ditu ateak. Ikusmin handiaren ostean, ireki dute Baserri Antzokia. Asteazken iluntzean, festa giroan egin zuten jendaurreko aurkezpena. Ant...
Aintzina Monasterio Maguregi
Gernika Gernikara. Hori da azken urteetan Gernika Batzordeak herritarren izenean mantendu duen aldarrikapena. Pablo Picassok 1937an egin zuen Gernika artelana, Espainiako gobernu errepublikanoaren aginduz. Bere kolore zuri, gris eta beltzek 1936ko gerraren pasarte ilun bezain ezagunenetarikoa biltzen dute.
1937ko apirilaren 26an bonbardatu zuten Gernika, eta bertan bizitakoa islatzen du koadroak: gerraren krudelkeria eta berau jasan zutenen samina. Hori horrela, gernikarrek herrian nahi zuten koadroa, bere lekua herrian dagoela iritzita.
Hala ere, New Yorkeko MOMA Arte Modernoko Museotik Madrilera eraman zuten, Gernikara ekarri beharrean. 1981eko irailaren 10ean lekualdatu zuten Madrilgo Cason del Buen Retirora, eta orduz geroztik 35 urte joan dira. Orain Reina Sofia museoan du lekua Picassoren koadroak, baina Gernikak ez du amore eman.
Gaur egun, oraindik, herri baten aldarrikapenari eusten diote. XXI. mendean, sinadura bilketak egin dituzte. Duela hiru urte, www.change.org plataformaren bidez sinadurak batzeari ekin zion Gernika-Lumoko Udalak, eskaera Espainiako Kultura Ministeriora helarazteko. 23.631 pertsonak sinatu zuten agiria.
Aurretik ere, 2011ko otsailean, www. guernicagernikara.net webgunea prestatu zuen udalak, atxikimenduak jasotzeko. 16.000 pertsonak baino gehiagok bat egin zuten egitasmoarekin.
Hilabete lehenago udalbatzak koadroa Gernika-Lumora behin betiko ekartzeko beharrezkoak diren tramiteak bete ditzatela eskatu zien Eusko Jaurlaritzari eta Bizkaiko Foru Aldundiari.
Baina, oraingoz, protesta eta tramiteek ez dute fruiturik eman, eta auzia geldirik dago.
Isilpekoa azaleratzen
Gernika margolana Gernikara ekartzeko eskaria Gernika Batzordearen ekinbidez sortu zen 70eko hamarkadan. Batzorde horren sortzailea Juantxu Izagirre da, eta, haren esanetan, batzordearen sorrerak lau aldarrikapen ekarri zituen berarekin: Gernika Gernikara ekartzea, Gernika bakearen eta kulturaren hiri izendatzea, sarraskia agindu eta gauzatu zutenen erantzukizuna aitortzea, eta gertatutakoa ikertzea.
Izagirrek dio Gernikan inork ez zuela aitortu nahi bonbardaketan gertatutakoa, jendeak beldurra zuela, eta horregatik sortu zutela batzordea: "Uste genuen sasoia zela gertatutakoa normaltasunez kontatzeko".
Gernikan gertatutakoa Euskal Herritik kanpo ere ezagutzera eman nahi zuten, eta agerraldia egin zuten komunikabideen aurrean."Bonbardaketaren lekukoek haiek bizitakoa kontatu zuten, hemen gertatutakoa mundu zabalean jakin zezaten".
Agerraldi hura giltzarria izan zela dio. Koadroa Gernikara ekartzea garrantzitsua bazen ere, 1937ko apirilaren 26an gertatutakoaren egia jakinaraztea ere berebizikoa zen Gernika Batzordeko kideentzat.
Batzordearen lau helburuetara ahalik eta herritar gehien batzeko asmoz, herriko alderdi politikoengana jo zuten, baina ez zuten akordiorik lortu.
Gaur egun moduan, orduan ere borondate falta zegoela aipatu du Izagirrek. "Hala ere, ezagunak egin ginen, eta Madrilen asko entzuten ziren gure ekintzak", dio. 1979ko maiatzean, Picassoren artelanak Gernikan egon behar zuela zioen mozioa onartu zuten Bizkaiko Batzar Nagusiek.
Eskaera gauzatzeko, baina, tamaina horretako koadroa gordetzeko leku aproposa behar zela bazekiten Gernika Batzordeko kideek, eta museo bat eraikitzeko lehiaketa antolatu zuten 80ko hamarkadaren hasieran. "Ikerketa moduan egin genuen. Luis Peña Gantxegi arkitekto ezaguna ekarri genuen laguntzeko; baita ekonomia arloko unibertsitateko zenbait irakasle ere".
Haien aldarrikapenak babes handia izan zuen. Tartean, espero ez zutenena. Izan ere, UCD agintean zela, Mario Armero abokatu eta Trilateraleko kideagaz batzartu ziren Madrilen. Hark kontatu zien Santiago Carrillok eta Felipe Gonzalezek ondo ikusten zutela koadroa Gernikara eramatea.
Bestalde, margolari ospetsuaren alaba Paloma Picassok ere horren aldekoa zela adierazi zien telegrama bidez.
Ikerketa eta kultur arloari dagokienez, Alemaniaren enbaxadorearekin eta Pio Cabanillasekin ere batu zirela azaldu du Izagirrek. Itsasgarriak saldu, sinadurak batu... askotariko ekintzak egin zituzten. Eta herritarren ahotsaren bozgorailu bihurtu ziren.
Izan ere, orduko euskal politikariek Madrilgoekin ez zutela konfrontaziorik gura dio Izagirrek, eta, ondorioz, ez zutela lortu haiengandik gura zuten babesa.
Koadroaren erreplikak
Koadroa AEBetatik Espainiara eroan aurretik, 1977. urtean Gernikako epaitegian jarri zuten Picassoren koadroaren erreplika da batzordearen beste ekintza ezagunenetako bat. Udaletxearen aurrean zegoen orduko epaitegia, eta Arte Ederretako ikasle talde batek margotu zuen. Gero, haien artelana institutura eroan zuten, eta han izan zen hainbat urtetan. 1981ean, berriz, Picassoren jaiotzaren urteurrenean, kultur etxearen aurrean horma irudiak margotu zituzten herriko Arteskolako irakasle eta ikasleek.
90eko hamarkadaren erdialdean, euskal artista ezagunek egin zuten artelan ospetsuaren erreplika. Bakoitzak parte bat margotu zuen. Hura ere epaitegi aurrean jarri zuten lehenengo, eta institutura lekualdatu zuten gero.
Halaber, Gernika Espainiara eroan zutenean hainbat ekintza egin zituzten. Esate baterako, Klin, klan, klon kanpainaren barruan, koadroaren neurriak oinarri hartuta, Espainiako ministroari buruzko parodia antzeztu zuten Gernikako Pasealekuan, inguruko mendietatik adarra jotzen zuten bitartean.
Reina Sofian protestan
Bonbardaketaren 50. urteurrenean protesta Madrilera ere eroan zuten gernikarrek. Autobus bete herritar joan ziren Reina Sofia museora. Guernica Gernikara mezua elastikoetan zutela —bakoitzak letra bat— eta koadroaren aurrean jarrita egin zuten aldarrikapena. Batzuk barruan zeuden bitartean, beste talde bat museoaren ateetara kateatu zen.
Kateatuta zeudenak Poliziak atxilotuta eraman zituen, eta museo barruan zeudenek esan zieten haien kideak libre utzi arte ez zirela mugituko. "Ekintza hark Espainia osoan izan zuen oihartzuna", gogoan du Izagirrek.
Natalia Salazar Orbe
Beharrizanak bultzatuta zein beste herri batzuk ezagutzeko abentura goseak eramanda, betidanik, milioika gizon-emakumek utzi dute beren aberria eta beste leku batzuetara jo. Bidaia eta lekualdaketa horiek kulturen truke ugari ekarri dituzte. Eta jatorrizko herrira itzuli direnen kasuetan, bisitaldi horien eragin nabarmenak eraman dituzte. Horixe hartu dute ardatz, aurten, Ondarearen Europako Jardunaldiek. Etxetik kanpo: migrazioak eta kultur ondarea izenburupean, 300 jarduera inguru prestatu dituzte Bizkaiko 63 udalerritan. Historiaurreko gizakien migrazioak eta duela urte gutxira arteko migrazio mugimenduak aztertuko dituzte zenbait herritan. Jarraian, herri batzuetako jarduera horietako batzuk jaso dira.
Historiaren kontakizunetan sarri ahaztuta utzi badira ere, emakumeentzako leku batzuk gorde dituzte jarduerotan. Aulestikoa da horien adibideetako bat. 1936ko gerraren aurretik eta ostean, hainbat eta hainbat neskatila joan ziren inude dirudunen etxeetara, neskame edo kridxeda lanak egitera. Emakume horiei egindako elkarrizketak jasota, film labur bat prestatu dute. Estreinaldia urriaren 28an egingo dute, ostiralez, udaletxeko ekitaldi aretoan. Euskarazko emanaldia 21:00etan hasiko da.
Jakina da migraziorako joera antzina sortu zela. Horren adibide baten berri emango dute Barrikan. Bisita gidatu baten bidez, Kurtziomendi aztarnategia ezagutuko dute bisitariek. Historiaurreko gizakiek erabiltzen zuten silex lehengai garrantzitsua eskuratzeko gune nagusia zen berau. Duela 300.000 urtez geroztik ehiztari eta biltzailez osatutako lehenengo migrazio taldeek silexez egindako objektuak harrobi horretatik oso urrun zeuden Historiaurreko aztarnategietara nola eraman zituzten erakutsiko dute. Horrez gain, Kurtziomendi harrobiko silexa lantzeko tailerrak prestatu dituzte. Lanabes esperimentalak egingo dituzte horietan, Historiaurreko gizakiek egiten zutenaren antzera. Bisita urriaren 15erako antolatu dute; eta, tailerra, 29rako.
Eskarabillerek trenetako eta lantegietako ikatzaren hondakinak jaso eta saltzen zituzten. Emakumeek egiten zuten lan hori. Eskarabillerak Basauriko historiaren isla dira, eta herritarren ikurra. Emakume horien eta XX. mendearen hasierako beste andre batzuen lana ezagutzeko, haien bizitzei buruzko bideo bat proiektatuko dute. Urriaren 9rako egin dute deialdia. Haurrentzako ipuin kontalariak eta tailerrak ere egongo dira.
Gerrek eragin dituzte migrazio mugimendu ugari; historian zehar iheslarien exodoa eragin dute. 1936ko gerran milaka gaztetxok alde egin behar izan zuten. Altair Markaidak hitzaldia emango du, bidaia horien ondorioz beste lurralde eta kultura batzuk ezagutu zituztenen jatorriei eta helmugei buruz mintzatzeko. Gertaera hark protagonistengan utzi zuen arrasto ezabaezina ere izango da hizketagai. Euskal kultura eraman zuten haiekin batera. Baita zabaldu ere. Urriaren 21ean entzun ahalko dira hitzaldi horren xehetasunak.
Euskal Herriko arrantzaleek urrutiko lurraldeetara jo dute mendeetan, baleak eta bakailaoa arrantzatzera. Islandiako lurretan izaniko zenbait esperientzia eta abentura jasotzen dituen erakusketa izango da ikusgai Bermeoko Arrantzaleen Museoan. Eta hitzaldi bat ere emango dute hilaren 18an. Islandiako herritarrekin izan zuten harremana ezagutu ahalko da; bereziki, XVII. eta XVIII. mendeetan zehar, merkataritzaren zein giza harremanen ikuspegitik. Gogora ekarriko dituzte bortitzak ere izan ziren desadostasunak eta bat egiteak. Horiek guztiek elkarrekin bizitako historia islatzen dute. Eta horien memoriak eta eragin kulturalak bizirik iraun dute gaur egunera arte, hainbat arlotan: linguistikan eta Islandiako jantzi tradizionaletan, kasurako.
Gizakien migrazioak kultur trukerako tresnatzat eta komunitateen arteko komunikazio eratzat ere jo daitezke. Ideia horren gaineko gogoeta zabaltzeko asmoz, bost hizlarik historian zehar izan diren biztanleria mugimenduetako batzuk erakutsiko dituzte. Gizakia Afrikatik atera zenetik, eta godoak Inperioaren mugen barruan kokatu zirenera arte. Urriaren 18an hasiko dituzte saiook, Arkeologia museoan.
Beste herri gehienetan ere ekitaldi bat baino gehiago antolatu dute. Bilbon hainbat lekutan izango dira jarduerak. Iraganeko migrazioak azterturik, gaur egungo esperientziak islatuko ditu, besteak beste, Mundu Walk izeneko saioak. Munduko hainbat lekutako pertsonak bizi dira San Frantzisko, Bilbo Zaharra eta Zabala auzoetan. Jaioterriak utzi eta beste leku batera alde egin behar izan duten bizilagunak dira. Pertsona horiei merezitako aukera berria lortzen laguntzen dieten auzo elkarteak ezagutzeko ibilbide gidatu bat antolatu dute urriaren 4 eta 18rako.
Migrazio mugimenduetan ezin ahantz zitekeen Ameriketara artzain lanetan joan ziren euskaldunen historia. Bakardade handian murgilduta, artzainek zuhaitzen enborren azaletan grabatzen zituzten irudiak eta hitzak. Argazki erakusketa batean jaso dituzte arte iragankor horren zenbait eredu. Euskal Museoan izango da ikusgai.
Bizkaian izandako migrazioek eta euskal herritarrek Islandian eta Ameriketan utzitako aztarnei buruzko bost hitzaldi prestatu ditu, bestalde, Euskaltzaindiak. Euskararen aztarnak izango da lehenengoa. Gidor Bilbaok azalduko du pidgina komunikazio eredua. Hizkuntza horrek 745 berba dauzka. Euskara, islandiera, frantsesa eta ingelesezko 745 berba gordetzen ditu.
Kultur adierazpenez gain, lorategiak ere zibilizazioaren eta naturaren arteko lotura hertsien adierazpide dira. Hala dio Lorategi Historikoen Florentziako Gutunak. Hori hala dela egiaztatu nahi dutenentzako, Elorrioko jauregi batzuetako lorategietan barrena ibiltzeko aukera eskainiko dute urriko bi asteburutan. Urrutitik ekarritako zuhaitzak ikusi ahalko dituzte ibilaldi gidatuotan parte hartzen dutenek.
Industrializazioak eskulan ugariren beharrizana sortu zuen Bizkaian. XIX. mendearen bukaeraz geroztik, Erandiora langile asko joan ziren bizitzera eta lan egitera. Altzaga auzoan hartu zituzten horietako asko. Horretarako, etxebizitza eredu berriak eraiki ziren: alokatzeko eraikinak, etxe merkeak eta etxebizitza multzoak egin ziren, besteak beste. Bisita gidatua egingo dute urriaren 22an.
Indianoen migrazio mugimendua da jardunaldiotan aztertuko den beste alor bat. XVIII eta XIX. mendeetan herritar askok, Ameriketan edo Filipinetan aberastu ondoren, patronatuak eta fundazioak sustatu zituzten euren jaioterrietan. Sainz Indo fundazioa da adibide horietako bat. Karrantzako bisita hori baliatuta, indianoek sorterrian izan zuten garrantzia eta oihartzuna aztertuko dituzte.
Kulturaren eta historiaren transmisioak aurrera egin dezan, ezinbestekoa da txikienek ere horren berri izatea. Haientzako jarduerak ere antolatu dituzte hainbat herritan. Kortezubi da horietako bat. Jokoak baliatuta, 6 eta 12 urte arteko gaztetxoek ikasiko dute Historiaurreko biztanleak ez zeudela beti haitzulo berean. Bizirik irauteko baliabideen bila leku batetik bestera mugitzen zirela. Halaber, Santimamiñe inguruan nagusi ziren animalia eta landare espezieak zeintzuk ziren ere azalduko diete. Euskaraz egingo dute jarduera, urriaren 15ean.
1936ko gerraren gehiegikeriak presente izango dira jardunaldien barruan. Armada Espainiako Errepublikaren aurka altxatu zeneko 80. urtemuga bete berri da. Altxamendua gertatu zenetik hilabete batera hasi ziren eraikitzen matxinatuen kontra babesteko sistema, Larrabetzun. Milizianoek, herritarrek eta Gipuzkoatik etorritako errefuxiatuek eraiki zuten. Lubakiak hondeatu, eta metrailadore habiak eta babeslekuak egin zituzten. Hiru belaunaldi igaro dira orduz geroztik, baina, memoria historikoa berreskuratzearen garrantziaz jabetuta, larrabetzuarrek ondare hori berreskuratu dute. Eta bisita gidatuak egiten dituzte. Urriaren 29rako antolatu dute bat.
Migrazioak mugimendua eta bizitasuna iradokitzen baditu ere, mugimendu horren protagonistak, urteen poderioz, hil egiten dira. Bizitzaren prozesu horren erakusgarri, Loiun hilerri bitxi bat dago. Britainia Handiko koroaren mendeko enklabe bat da. 10.000 metro karratu dituen hilerria: Ingelesen hilerria. 1926. urtean egin zuten, katolikoak ez ziren pertsona ingelesak eta beste leku batzuetakoak ehorzteko. Azken mendeetako Britainia Handiaren eta Bizkaiaren arteko harreman sakonen lekukoa da.
Gorbeialde ingurura ere iritsi ziren migratzaileak. Eta, gaur egun sarri gertatzen den legez, bertakoek nahi ez zuten lanbide batean aritzen ziren. Arearrietako teileria dago Orozkon. Bertakoek ez zuten batere gogoko ogibide hura; iraingarritzat jotzen zuten. Hala, sasoikako langileek hartu zuten: lehenengo, Kanbotik (Lapurdi) iritsi ziren, eta gero, Asturiastik. Kulturen truke horrek hizkera berezi bat sortu zuen: teilaginen hizkera, xiriga. Asturiasko ekialdeko teilaginek euren artean erabili ohi zuten mordoiloa Euskal Herrian ikasitako berbekin nahastuta osatu zuten. Felix Mugurutzaren eskutik izango da xiriga ezagutzeko aukera, urriaren 22an.
Kareak izan zuen erabilgarritasuna ezagutzeko, San Justuko karobia bisitatzeko aukera eskainiko dute, Zeanurin. Hainbat gauzatarako erabiltzen zuten karea: eraikuntzan, morteroa lortzeko eta baserriak zuritzeko kare-esnea egiteko; nekazaritzan, ongarri moduan; abeltzaintzan, kortak desinfektatzeko...
Kareaz gain, energia sortzeko eremu bat ere badu herriak: Barazarko zentral hidroelektrikoa. Lurpean ezkutatuta dago. 1950eko hamarkadan Bizkaiko Labe Garaiei zerbitzua emateko egin zuten. Zehazki, 1948. eta 1950. urteen artean eraiki zuten. 3.000 pertsonak egin zuten lan eraikuntza lanotan. Gehienak etorkinak ziren. Undurraga auzoan bizi ziren horietako asko eta asko. Urriaren 19rako antolatu duten ibilbide gidatuari esker, toki berezi hori eta bertako 12 kilometro eta erdiko tunela ezagutuko dituzte bisitariek.
Informazio zehatzagoa bildu nahi izanez gero:
bizkaikoa.bizkaia. eus/jep
Natalia Salazar Orbe
Hondartzaren parean, itsasoari begira, olatuen astinduek laztantzen dute Sopela. Astindu horiek erakarrita, ehunka surflari aritzen dira bertako uretan abileziarik ikusgarriena eta trebeziarik arriskutsuena zeinek egin lehian. Ais...
Natalia Salazar Orbe
Italiaren eta Euskal Herriaren arteko loturak estutzeko eta herrialde bataren eta bestearen baliabideei probetxua ateratzeko proiektua sendotzen ari da. Euskaditaliak bere egoitza inauguratu berri du Bilbon. Astearte iluntzean egin...
Natalia Salazar Orbe
Musika eta dantza alorraz harago Galiziako eta Euskal Herriko kulturak elkar ezagutzeko kultur jaialdia antolatu dute Barakaldon: Euskal Herria-Galiza Kultur Festa. Gaur hasi eta datorren asteko igandera bitartean hainbat ekitaldi ...
Natalia Salazar Orbe
Zabalkunderako aukera txikien izaten duen folk musikak agertoki zabala aurkitu du Ermuan. XI. Folkez Blai ari dira egiten han. Gaur, bihar eta etzi, sei talde lehiatuko dira urteko folk talde hasiberrien onena zein den ebazteko. "Maila ona" dutela eta estilo anitz uztartuko dituztela iragarri du Patxi Lopez kultura teknikariak.
Bi helbururekin abiatu zuten: "Batetik, folk talde berriei bultzada ematea". Lehiaketarako oinarriek diote parte hartzen dutenek gehienez bi disko izan ditzaketela kalean. "Beren bidea hartua dutenak ez zaizkigu interesatzen. Hasten ari diren folk taldeei lehen bultzada ematea dugu xede".
Bestetik, folk musika bera bultzatu gura dute. "Irratietan eta komunikabideetan, batez ere, rocka, musika elektronikoa edota popa entzuten dira. Folk musikarik ez da entzuten. Garrantzitsu deritzogu herriko zein inguruetako jendeari musika hori entzuteko aukera ematea".
27 taldek aurkeztu dituzte euren lanak. Hala ere, urtero legez, sei besterik ez dituzte aukeratu. "Oso maila bikaina dute". Euskal Herriko ordezkari bakarra ariko da: Ordago Folk. Gehiago aurkeztu ziren, baina Arabakoa besterik ez da iritsi finalera.
Hainbat arlo izaten dituzte kontuan taldeak aukeratzeko orduan: "Batetik, konposizioa: jatorrizko abestiak kantatu behar dituzte. Bestetik, musika mailari erreparatzen zaio: instrumentazioari. Musikarien arteko oreka ere kontuan hartzen da". Azkenik, finalera iristen direnen artean irabazlea erabakitzeko, ikuskizuna bera da gakoa: "Zuzenean zer-nolako proposamena taularatzen duten agertokian".
Sei estilo propio
Sei taldeon estiloak erabat desberdinak dira. Iberiar penintsulako kantu ezagunenetan eta melodietan errotutako musikarekin gozarazteko asmoz iritsiko da Ermuara Bruna Sonora Madrilgo taldea. Ordago Folk arabarrek, eurek sortutako doinuak zein abesti bilduma zaharretatik egokitutakoak eramango dituzte agertokira.
Festa eta erritmoa gailenduko dira El Gueto con Botas taldearen ikuskizunean. Ska, reggae eta drum & bass erritmoekin batera uztartuko dute folk musika. Bestalde, tradizioak babesteko helburua du Xaluq taldearen musikak. Valentziar kulturak gordetzen dituen kanturik zaharrenak eramango dituzte Orbe kardinalaren plazara.
Galiziako gaita du protagonista Pontevedratik iritsiko den Quodlibet taldeak. Konnotazio historiko eta artistikoz betetako agerraldia egingo dute. Azkenik, Salamancako Brân taldeko musikariak gaita, whistle-a, bibolina, gitarra, kontrabaxua eta perkusioa eskuan dituztela agertuko dira agertokian.
Maila bikaina erakutsi dute denek, lehiaketarako aurkeztu dituzten lanetan. Hori hala izan da orain arteko jaialdi guztietan. Urteekin aldatu den gauza bakarra da gero eta urrutiago iristen dela jaialdiaren oihartzuna.
Aukera ona eskaintzen die lehiaketak hasi berriak diren taldeei ezagunago bihurtzeko. Batetik, hainbat komunikabidetan ateratzen dira irabazle moduan. Horrez gain, "lehen saria eskuratzen duenak zuzenean Getxo Folk jaialdian parte hartzeko aukera du. Eta datorren urtean gonbidatu gisa joko du gure jaialdian. Beren produktua ezagutarazteko beste aukera bat, beraz".
Talde errotuak
Lehiaketara aurkezten diren taldeez gain, gonbidatutako beste batzuk ikusteko aukera ere izango da egunotan. Xabi Aburruzaga Band ariko da gaur. Trikitilariak bere trebezia utziko du agerian Ermuan.
Euskelga taldeak bihar emango du kontzertua. Haren eskutik, geografia zelta osoan zehar bidaiatu ahal izango dute ikus-entzuleek.
1999an sortu zen Los Niños de los Ojos Rojos. Hainbat kulturatan zehar bidaiatzeko aukera eta ikuskizun ikusgarria eskainiko dizkie bihar euren kontzertura biltzen direnei. Azkenik, iazko Folkez Blai lehiaketa irabazi zuen Entre Orillas Bartzelonako taldeak kontzertua emango du domekan. Flamenkoaren eta musika kubatarraren arteko komunikazioa du ardatz: bi herri horien arteko eraginari buruzko ikerketa lana. Hala, hainbat estilo jorratzen ditu taldeak, kutsu oso pertsonalarekin: guajira, tangoak edota habanerak, besteak beste.
Jende mordoa erakartzen du jaialdiak. "Oso giro polita sortzen du. Gero eta jende gehiagok estimatzen du. Jendez betetzen da Orbe kardinalaren plaza, unean uneko kontzertuaren arabera. Herritarren aitortza badu".
Folkez Blai Ermuko agendan txoko egonkorra lortu duen ekitaldietako bat da. 11 urte bete ditu aurten, jada. "Pixkanaka hasi ginen. Eta hori haziz joan da. Oso pozik gaude. Betidanik izan dira sei talde finalean. Hala ere, gero eta talde gehiago daude gonbidatu gisa; gero eta ezagunagoa egiten ari da jaialdia. Hitzordu garrantzitsua da gurean. Proiektu moduan hasi zen, baina erabat egonkortuta dago gure programazioan".
Datozen urteei begira "baliabide gehiago" izatea nahiko lukete antolatzaileek, besteak beste, talde ezagunagoak gonbidatu ahal izateko. Ekitaldi gehiago antolatu ahal izatea ere badute amets: "Tailerrak, azoka bat, kalejirak... Baina, oraingoz, hau da daukaguna eta egin dezakeguna. Gure asmoa haztea da, ahal dugun heinean".
Aitziber Laskibar Lizarribar
Gorpuak, bizitza ulertzeko. Dozena bat gorpu oso, eta 150 organo baino gehiago. Benetakoak, gizon-emakumeenak, hildakoenak. Ikusi eta aztertu nahi dituen guztien begien bistara, erakusketan. Urriaren 23ra arte bisitatu dait...
Natalia Salazar Orbe
Rallyrako autoen motorren orroek eta bertsolarien doinu ezagunez jantzitako kantu zirikatzaileek bat egingo dute bihar Zamudio Racing Egunean. Iazko esperientzia ona abiapuntu hartuta, ekitaldi berezi eta bitxia egingo dute aurten ere. Fredi Paia, Andoni Egaña, Arkaitz Estiballes eta Amets Arzallus ariko dira kantuan adrenalinak gainezka egiten dien bitartean. Besteak beste, Ibon Garai, Jon Zallo, Iñaki Narbaiza eta Iñigo Peña pilotuen ondoan ariko dira, ziba eta irristatze saioen artean.
Zamudio Racing elkarteak herriarekin batera ospatu gura du bere eguna, euren zeregina kultur jarduerekin uztartuta. Hala azaldu ditu asmoak Arkaitz Hormaetxe elkarteko kideak. "Elkarteko hiruzpalau kide, autozale izateaz gain, bertsozaleak ere bagara. Bi eremu horiek uztartu nahi genituen". Eta aise lortu dute helburua. Iaz, bertsolariak rallyrako auto baten barruan sartu zituzten, kopilotu. Bertsolariak auto barruan abesten ari ziren bitartean, pilotuek zibak egiten zituzten. Baina teknologiak huts egin zuen, eta kanpoan zeudenek ezin izan zituzten entzun bertsoak. Hala ere, barre mordoa egin zuten gauean, bideoak ikusita.
Aurten, proba hori berriz ere egingo dute. Baita beste batzuk ere. Denak ala denak, herriko tabernen inguruan, poteo formatuan antolatu baitute jarduera. "Taberna bakoitzean ekitaldi edo ariketa bat egingo dugu". Dozena erdi pasatxo taberna dituzte, eta denetan ezingo diote tentsio maila berari eutsi. "Denetan ezinezkoa izango da, baina bizpahirutan saiatuko gara bertsolariei adrenalina topera ateratzen".
Ospakizuneko azken ekitaldia izango da jarduera nagusia. Hala ere, egitarau zabala prestatu dute Zamudio Racing Eguna ospatzeko. Bihar, goizean goiz hasiko dira iristen eslalomean parte hartuko duten lehiakideak. Ez dute parte hartze masiborik aurreikusi. "Ez da proba puntuagarria; erakustaldi eran antolatu dugu". Herrigunetik gertu dagoen aparkaleku batean egingo dute proba, jaialdia herrian bertan egitea zelako euren helburuetako bat. "Ikusgarria izango da. Ikuskizun ikusgarria eskaintzen duten pilotuek hartuko dute parte".
Umeentzako jolasak ere izango dira goizean. 11:00etan emango diete hasiera. Puzgarriak prestatu dituzte eurentzat, besteak beste.
Eta, indarrak hartzeko festa eremutik alde egin nahi ez dutenentzako bazkaria ere eskainiko dute. 10 euro ordainduta, unean bertan sutan prestatuko dituzten txerrikiak dastatzeko aukera izango dute antolatu duten buffetean.
Iaz egindako ospakizunen lehen saioa borobilduko du aurtengo Zamudio Racing Egunak. Gaur abiatuko dituzte ekitaldiak. Txus Jaio eta Igor Urien pilotuek euren ibilbideari buruzko hitzaldia emango dute, 20:00etatik aurrera. Ostean, Jon Garai herriko pilotuaren aurkezpena iragarri dute, Garai Racing Team izenburupean. "Aurreko Zamudioko rallyan kolpea hartu zuen haren autoak. Urte osoa konponketa lanetan aritu ostean, aurkezpen ofiziala egingo diogu, eta baita omenaldi txiki bat ere".
Herriarentzat eta herriarekin batera lan egin nahi duen elkartea da Zamudio Racing. Eta lanerako duen grin hori ospakizunerako ere baliatu gura dute.
Herritarren zerbitzura
2004an sortu zuten elkartea, Txori Herri Motosport izenarekin. Urte horietan guztietan, autoekiko eta abiadurarekiko pertzepzioa aldarazi diete herritarrei. "Hasiera batean, jendeak uste zuen rallyekiko zaletasuna auto bat hartu eta zibak egitea besterik ez zela. Apurka-apurka, hori baino askoz gehiago dela zabaldu dugu gure inguruan".
Zaletasun horren alde ezezagunak ezagutzera emateaz gain, herritarrentzako baliagarriak diren jarduerak ere gauzatzen dituzte. "Bideko segurtasuna dugu gure ardatzetako bat. Horrez gain, gidatzeko beldur direnentzako ikastaroak ere ematen ditugu. Eta motorren mundu honetan murgiltzeko laguntza eskaintzen dugu". Murgiltze hori egiteko aukera bitxi eta erakargarria da elkarteak gaur eta bihar eskainiko duena.
Natalia Salazar Orbe
Emaitza bikainengatik ezaguna da Lauaxeta ikastola. Zornotzako familiek ez ezik, hainbat herritakoek ere bidaltzen dituzte seme-alabak hara ikastera. Urte askoan ereindako lanak emandako fruitu emankorrak jasotzen ari dira, beraz. ...