Urt 13, 20122012-01-13Asteko Gaiak0

Saltzeko beste era bat

Eurengan krisiak beste era bateko eragina izan duten dendak ere badira. Bigarren eskuko produktuak saltzen dituzte, eta atzean filosofia bat ere badute, solidarioa, ekologikoa eta integratzailea. Horien artean, Ekorropa kooperatiba dago, Koopera gizarte sareko kideetako bat.

Krisiak gainerako saltokietan eragin nabarmena izan du, baina euren produktuen salmentek goraka egin dutela esan du Terese Heras Ekorropako Ingurumen eta Komunikabide teknikariak. Jendeak zer erosi behar duen gehiago pentsatzen duela, eta, beraz, gutxiago erosten duela dio Herasek. Aldi berean, baina, erosketak egiteko orduan "hausnarketa eta kontzientziazioa areagotu" egin direla ekarri du gogora.

"Produktu berreskuratuak" aurki daitezke Bizkaian zehar Ekorropak dituen hamar dendatan. Bilbon hiru dauzka, Getxon bi eta bana Portugaleten, Barakaldon, Ermuan, Durangon eta Galdakaon. Arropak saltzen dituzte, bereziki, baina, Bilbon, Fernandez del Campo kalean duten Koopera izeneko merkatuan, bestelakoak ere badaude: elektrotresnak, liburuak, jostailuak, janari ekologikoa, bidezko merkataritzako produktuak...

Prezio eta kalitate onak

Prezioak, gainera, edozeinegaz lehiatzeko modukoak direla azaldu du Herasek: "Gure arropa merke saltzen saiatzen gara, ekoizpen prozesuak uzten digun beste". Adibidez, "goitik behera, 30 eurorekin jantz zaitezke", azaldu du; "zapata batzuk hamar eurotan, praka batzuk sei eurotan, gona bat lau eurotan…", eros daitezkeela adierazi du.

Prezioa apala izan arren, kalitate eta berme osoko arropak dituztela argitu du, ordea. Arropa hori herritarrengandik jasotzen dute. Hain zuzen, Rezikleta kooperatibaren bitartez edukiontzi batzuetan jasotako arropak hartzen dituzte. Arropa jaso ondoren, "erabat higienizatu" eta prozesu batetik pasatzen dutela azaldu du.

Euren erosleei dagokienez, nagusiki, etxeko andre helduek jotzen dute denda horietara. Hala ere, bikote gazteak ere sarri joaten direla azaldu du Herasek. Horrez gain, gizonezko asko bakarrik eta aitona-amonak euren ilobekin joaten zaizkie; horiek dituzte bezero ohikoenak. Gazte asko izaten direla argitu du, "produktuak oso berritzaileak direlako eta ezin dituzulako beste edozein lekutan aurkitu".

Tresna elektrikoak ere prezio onean aurki daitezke Koopera merkatuan. "Urtebeteko bermea daukan garbigailu bat 110 eurotan eros dezakezu", esan du.

Ekarpena gizarteari

Eta produktu horiek erosita gizarteari eta ingurumenari ere nolabaiteko ekarpena egiten diote bezeroek. Izan ere, Ekorroparen filosofiak hiru oinarri ditu. Batetik, "lanaren bitartez gizarteratzea sustatzea". Bestetik, "ingurumena zaintzea berreskurapen prozesuen bitartez". Eta, azkenik, "ekonomia solidarioa sustatzea". Kontsumo iraunkorra sustatu gura dutela azaldu du, "biztanleriari erosteko beste era bat eskainiz".

Antzeko filosofia eta lana darabiltza Emaus kooperatibak. Eta eurak ere herritarrek erabiltzen ez dituzten tresnak jaso, eraberritu eta salgai jartzen dituzte Bilbon, Getxon eta Gamizen dituzten bost saltokietan. Liburuak, arropa eta "etxean daukazun edozein gauza" aurki daiteke dendotan, Nines Perez dendetako arduradunak jakinarazi duenez.

Kooperaren antzera, herritarren etxeetan, enpresetan, udaletxetan edota eskoletan jasotzen dituzten tresnak jartzen dituzte salgai. "Jaso, erabiltzeko modukoak direnak hartu —gainerakoak birziklatzera bidali— eta erabilgarri daudenei beste erabilera bat ematen diegu", azaldu du.

Krisiari dagokionez, "salmentak ondo" doazen arren, tresnak jasotzeko prozesua moteldu egin dela nabaritu du Perezek. Egoera ekonomikoak txarrera egin duenez, lehenago beste saltoki batzuetara joaten ziren bezeroak orain Emausera joaten hasi direla azaldu du.

Helburu solidariorik gabekoak

Era honetako elkarteek eta antzekoek egiten duten bezala, bigarren eskuko produktuak saltzen ditu Chechu Lemongek ere El Cofre de Pandora dendan. Lemongerenak, baina, are esklusiboagoak dira. Batzuen eta besteen filosofiak ez du zerikusirik, gainera. Lemongen denda AEBetan ohikoak diren feal market delakoen antzekoa da, eta denetarik aurki dezakete bertara hurbiltzen diren bezeroek."Zine proiektagailu bat, XVIII. mendeko aterki bat…", hainbat produktu berezi aurki daitezke Bilbon, Fernandez del Campo kalean duen dendan.

Hamar urte daramatza bertan beharrean. Egoerak, baina, azken urteetan txarrera egin duela azaldu du. Nabarmen, gainera. "Denda honek eta era honetako gainontzekoek ez dute irtenbiderik. Itxi egin beharko dut. Oso produktu erakargarriak ditut: Bigarren Mundu Gerrako irratiak, nazien kaskoak… Baina jendeak itsasontzi bat nahi du pezeta baten truke. Eta horrelakorik ez dago", eman du aditzera.

Urt 13, 20122012-01-13Asteburuko proposamena0

Aisialdian euskara bultzatuko dute, ikusi eta ikasiz

Datorren astelehenean, Ikusi eta Ikasi programa hasiko dute Bilbon berriz ere; 3 eta 12 urte arteko ume eta gaztetxoek aisialdian euskaraz hitz egitea helburu duen programa, alegia. Martxoaren 17ra arte hainbat ekitaldi antolatu dituzte Begoña eta Deustuko udaltegietan, Indautxuko Karmen aretoan, Bilborock aretoan eta Errekaldeberri, Tiboli, Zamakola eta Zurbaran ikastetxe publikoetan.

Aisialdia, kultura eta hezkuntza uztartzeko helburuagaz Bilboko Udaleko Euskara, Gazteria eta Kirol Sailak antolatu dituen 30 ekitaldiak astelehenean hasiko dituzte, Jolasen Txokoagaz. Umeentzako "erakusketa dinamiko" gisa aurkeztu dute ekitaldi hori, eta jostailuak, jokoak, ipuinak, filmak, musika eta bideo jokoak erabiliko dituzte han.

Begoñako udaltegian egingo dute ekitaldi hori astelehenean, 17:30etik 19:30era. Datorren barikuan eta zapatuan, berriz, Deustuko udaltegian egingo dute.

Euskaraz ez dakiten gurasoentzat, besteak beste, laguntza eta orientazio tailer bat ere emango du udalak aurten, seme-alabei etxeko lanetan lagundu ahal izateko. Gainera, sukaldeko errezeten tailer praktiko bat ere prestatu dute, familia eremuan euskararen transmisioa bultzatzeko.

Urt 6, 20122012-01-06Asteko Gaiak0

Hazi bai, eskolan kalean baino gehiago

Elebidunen kopurua etengabe handitu da Ezkerraldean hezkuntza sisteman euskara irakasten denetik. Euskaldun oso eta elebidun hartzaile gehiago daude lau udalerrietan, B eta D ereduetako matrikulazioak gehitu diren antzeko neurrian.

Barakaldon, 1981ean zegoen euskaldun bakoitzeko sei zeuden 2001ean. Bizkaiko hiri populatuenetatik bigarrena da, eta, hala, 1981ean biztanleen %1,38 euskalduna zen, eta 2001ean, berriz, barakaldarren %9,6 gai ziren euskaraz egiteko, ulertzeko eta idazteko. Elebidun hartzaileen kopurua ia hirukoiztu egin zen hogei urteko tartean, biztanleen %20,4 osatu arte. Beste hiru udalerrietan ere, antzeko joera izan du hizkuntza gaitasunak: bost bider handitu da euskaldun osoen kopurua, eta populazio osoaren ehuneko bertsua osatzen zuten 2001ean; zehazki,%10,8 Sestaon, %11,8 Santurtzin, eta %12,4 Portugaleten. Elebidun hartzaileak ere biztanleen %20 inguru dira beste hiru herrietan.

Azken hamarkadako datuei so eginda, matrikulazioek ere antzeko joera izan dute lau udalerrietan: A ereduak behera egin duen neurrian handitu da B eta D ereduetako ikasleen kopurua. 2001ean, lau herrietan nagusitzen zen gehienbat gaztelaniazko eredua, eta 2009rako egoerak ageriko bilakaera izan du. Azken urte horretan, A ereduak izan zuen matrikula gehien Santurtzin, aurreko urteetan bezala —ikasleen %45,6—; B eredua nagusi zen Barakaldon —matrikula guztien %44,5—; eta D ereduak biltzen zuen ikasle gehien Sestaon (%43,3) eta Portugaleten (%51,3). Dena den, egun Batxilergoan eta Lanbide Heziketetan gaztelaniazko eredua nagusitzen da.

Erabilera urria

Hizkuntzaren kale erabilera oso urria da oraindik ere Ezkerraldean. 2001ean, Barakaldon 281 pertsonak baino ez zuten gehienbat euskaraz egiten, 106k Sestaon, 277k Portugaleten, eta 252k Santurtzin. Bi hizkuntzak erabiltzen dituztenen kopuruak handiagoak diren arren, hobetzeko tarte handia dago oraindik.

Urt 6, 20122012-01-06Bizkaia0

Lanbideko “kaosak” milaka familia laguntzarik gabe utzi dituela salatu dute

Hainbat elkarte sozialek salatu dutenez, Bizkaiko milaka familiak jasotzen zituzten laguntza sozialak dagoeneko ezin dituzte jaso, Lanbide Euskal Enplegu Zerbitzuko bulegoetan nagusitu den "kaosaren ondorioz". Horrez gain, elkarteok gogorarazi dute langabezia saria bukatu zaien ehunka herritarrek ez dutela aukerarik gizarte laguntzak jasotzeko.

Hain zuzen, salatu dutenez, orain dela gutxira arte udaletako gizarte zerbitzuek eta aldundietako Gizarte Ekintza sailek kudeatzen zituzten hainbat zerbitzu Lanbideren esku geratu direnean sortu da arazoa. Honako hauek dira laguntza horiek: pentsio osagarriak, diru sarrerak bermatzeko errenta, etxebizitzarako prestazio osagarria eta lansarien errenta osagarria.

Elkarte hauek egin dute salaketa: Bilboko Argilan Asamblea de Invisibles ikusezinen batzarra, Berri-Otxoak, Euskadiko Gazteriaren Kontseilua, Danok Lan, Elkartzen, Munduko Emakumeak, SOS Arrazakeria eta Besarkatuz. Horiek ez ezik, Lanbideko beharginek, zerbitzu horretako Bizkaiko dozena bat bulegotako zuzendariek eta erabiltzaileek eurek ere salatu dute Euskal Enplegu Zerbitzu berria ematen ari den "zerbitzu eskasa".

Haien ustez, Eusko Jaurlaritzak "zalaparta handiz" aurkeztu zuen zerbitzu berria, baina ematen duen zerbitzu "eskas" horrek "legedia urratzen du argi eta garbi, baita herritarrek berehala arta ditzaten duten eskubidea ere". Horrez gain, Bizkaiko elkarteon ustetan, Eusko Jaurlaritzak 2012. urterako onartu duen gizarte arloko murrizketa nagusia aplikatzeko egin du jendaurreko aurkezpen hori; hain zuzen, gizarte laguntzen zenbatekoa %7 murrizteko. Salatu dutenez, bide horretatik "milaka familia bazterketara eta pobreziara kondenatuko dituzte".

Ikatza arduradunentzat

Hori guztia salatzeko, protesta berezi eta ikusgarri bat egin zuten elkarte horietako kideek joan den eguaztenean. Lanbidek Bilbon —Mazarredo kalean— duen egoitzara joan ziren Ekialdeko hiru Errege Magoak, eta zenbait ikatz zaku utzi zituzten bertan.

Ikatz hori norentzat zen ere jakinarazi zuten: Javier Ramos Lanbideko zuzendari nagusiarentzat, Javier Ruiz Planifikazio eta Enplegu sailburuordearentzat eta Gemma Zabaleta Eusko Jaurlaritzako Enplegu eta Gizarte Gaietako sailburuarentzat. Langabeen, lan ezegonkorra dutenen eta baliabide ekonomiko urriak izanik gizarte laguntzak jasotzen dituzten eskubide sozialak urratzen dituztela iritzita utzi zizkieten opari horiek.

Urt 6, 20122012-01-06Asteko Gaiak0

Lopezen iritziak, euskara eta historia ez datoz bat

Patxi Lopezek 2010eko apirilean elkarrizketa batean esan zuenez, "Ezkerraldean ez da inoiz euskaraz egin". Jose Antonio Uriarte apaiz bizkaitarra Luis Luziano Bonaparteren laguntzailea izan zen, enperadorearen ilobak euskararen inguruan egindako ikerketetan. Uriartek ondorioztatu zuenez, Barakaldon euskara ez zegoen erabat galduta XIX. mendearen bigarren zatian: "Errekatxon eta Retuerton gaztelaniaz hitz egiten da, baina Beurkon, Burtzeñan, Irauregin eta Landaburun gehiengoa euskalduna da, eta oso gazteak diren batzuek soilik ez dakite euskaraz". Errealitate euskalduna islatu zuen: "Done Bikendin gehiengoak gaztelaniaz egiten du, baina euskaraz egiten duen jende asko badago".