Ibilgailu klasikoakPlentziaIbilgailu klasikoen bosgarren erakusketa eta topaketa egingo dute datorren domekan, Plentzian. Orain artean bezala, Euskal Herriko zein kanpoko ehunka auto eta motozikletak Plentzian bat egitea espero du erakusketa antolatze...
Memoriaren Txokoak biltzen dituen testigantzak.
Santurtzi Itsasoa interpretazio zentroko sailetako bat da Memoriaren Txokoa, eta herriko 80 seme-alabak itsasoaren inguruan izandako esperientziak biltzen ditu, beste horrenbeste bideo emankizunetan.
Getxotik, euskararen etorkizunaz
Aurkezpen astea izan zen maiatzeko lehena Getxon. EAJren Gobernu Taldearen 2012-2015 Legegintzaldi Planaren inguruan aritu ginen gure azken ohar publikoan. Oraingo honetan, joan den ostegunean Areetako Andres Isasi Musika Eskolan aurkeztutako Euskara Biziberritzeko III. Planaren aurkezpenaz arituko gara. Bai, Planaren aurkezpenaz arituko gara, ez dugu planean sakonduko. Alde batetik, ezin dugulako, 2011n II. Plana agortu bazen ere, ez dutelako III.a aurkeztu; bestetik, Getxoko Udalak antolatu zuen aurkezpenaren inguruan hausnartzea beharrezkoa ikusten dugulako.
Musika Eskolako areto nagusia, diseinu txukunez egindako liburuxka eta material piloa, pantaila erraldoia urrutiko agintez kontrolatuta, aurkezlea… Edozein ekitaldi garrantzitsuk behar duen guztia bazegoen Areetan. Egunak merezi zuen; alkateak argi utzi bezala, euskarak ere plan estrategikoa premiazkoa du Getxon.
Baina arrastiko izarra izan behar zuen gure hizkuntza zaharra izar mediatikoago baten argiagatik itsutua izan zen: Juan Jose Ibarretxe Markoartu jauna. Euskarak Getxon duen etorkizunaren inguruan sakontzera joan ginenok zalantzaz beterik bueltatu ginen etxera: "Zein izan da aurreko planaren asebetetze maila?", "D ereduaren aldeko lanketarik egingo da plan berrian?", "kirol arloan zein neurri hartuko da euskalduntzea bermatzeko?". Horren ordez, gehiegi sakondu gabe alkateak aurkeztutako datu estatistiko batzuekin eta Ibarretxeren speech-arekin aurkitu ginen.
Ez diogu meriturik kendu nahi euskara haren bizitzaren parte egitea lortu zuen lehendakari ohi bati —nahiz eta, izan zituen baliabideak kontuan hartutik, ez dugun uste adibide esanguratsua denik—; Ibarretxek hizketaldia euskara zuzenean egin zuen, atzerriko zein Euskal Herriko jakintsuen aipu interesgarriak eginez eta esaera zahar ederrekin mezuak borobilduz. Hori ez dugu ukatuko. Bertaratu ziren askorentzat nahikoa izan zen etxerako bidea ahoan irribarrea zutela egiteko; horretara, Ibarretxe ikusi, entzun eta musukatzera hurbildu baitziren asko eta asko.
Baina horrek ez dauka zerikusirik Getxo euskaldun batean bizi ahal izateko, erakundeetatik zein herritik, elkarlanean, diseinatu beharreko plan estrategikoarekin eta aurrera eraman beharreko borrokarekin. Guraso elkarteetan, bertso eskolan, berbalagun taldean, euskaltegian, aldizkarian zein beste hainbat gunetan, herria euskaratik eta euskaraz eraiki ahal izateko lan handia daukagu egiteko oraindik; argi ikus daiteke hori Euskara Zerbitzuak egin duen datu bilketan.
Neurri ausartak behar ditugu; motibazioa guztiaren oinarrian dago, baina horretarako ezinbestekoa dugu ezagutza. EAJk 30 urtez aurrera eramandako euskara politikaren bidez, %29 bakarrik dugu gaur egun euskaldun Getxon. A eta B ereduen gotorleku erreferentea izaten jarraitzen dugu. Etorkinen %0,4 besterik ez dago eredu euskaldunetan derrigorrezko bigarren hezkuntzan. Udalak, barnera zein kanpora begira, oraindik ez ditu hizkuntza eskubideak errespetatzen. Oso gutxi dira euskaraz erosteko aukera ematen diguten herriko dendak. Egitekoen zerrenda luzea da, luzeegia.
Horregatik, utz diezaiogun "izar famatuak" ekartzeari eta hel diezaiogun gaiari behar bezala. Bildutik aurkezpenean botatako mezu batekin gelditu ginen: Plana modu parte-hartzailean egingo da. Ezinbestean izan beharko du horrela; herritarrek eta batez ere, euskaltzaleek, eraikiko baitute Getxo euskaratik eta euskaraz. Erakundeetatik lanean gaudenok, baliabideak haien zerbitzura jarri eta erraldoien aurrerapausoak emateko beharrezkoa den borondate politikoa erakutsi behar dugu. Eta eredu izan, zerbitzua euskaraz emanez eta udalekin elkarlanean diharduten eragile zein enpresei euskararen erabilera exijituz.
Dantzarien eguna
Urte guztiko lanaren erakusgarri izateaz gain, ikuskizun erraldoia eta bateko eta besteko dantzariek elkartuz euren egunaz gozatzeko aukera izaten da dantzarien eguna. Aurten, Ugaon ospatuko dute Bizkaiko Dantzari Eguna, datorren domekan. Bizkaiko Dantzarien Biltzarrean federatuta dauden taldeek hartzen dute parte dantzarien topaketa eta bilerarako gune horretan.
Bertoko folklorearen balioak eta garrantzia haurrei, gurasoei, zaleei eta, oro har, herritar guztiei helarazteko modu bat ere bada. Urtero edozein eskualdetako herri batean ospatzeak, gainera, ekitaldi hori Bizkai osora zabaltzea eta eramatea ahalbidetzen du.
Orotara, 90 talde izango dira ekitaldian parte hartzen: 3.500 dantzari inguru. Guztiak elkarrekin egun berezi horretarako prestatutako dantzak egiten: dantzari dantza osorik egingo dute domekan. Ondoren, Gipuzkoako dantzek hartuko dute lekukoa —agurra, makil txiki eta zinta dantza—. Dantzari txikien eta gaztetxoen eskutik aitzina pika, ostalersa eta hegi ikusteko aukera izango da. Arabako Eltziegoko dantzek jantziko dituzte Ugaoko futbol zelaiko txokoak, katximorro eta guzti. Gorulariak sailaren barruan, domingilo eta arku dantza interpretatuko dituzte. Ostean, berriz ere iritsiko da dantzari txiki eta gaztetxoen txanda: esku dantza, zapatain dantza, Xan Petrike, zazpi jauzi eta txulalai dantzatuko dituzte. Lekeitioko kaxarrankaren seriotasunaren ondoren, larrain dantza egitera aterako dira hala nahi duten dantzari guztiak.
Goizeko emanaldiaren ostean, herri bazkaria izango da dantzarientzat. Bazkalosterako (17:00etan) erromeria prestatu dute udaletxeko plazan, Luhartz taldearekin. Atsedenaldian, larrain dantza, jotak eta bestelakoak dantzatzeko aprobetxatuko dute berriz ere dantzariek.
Egun osoan dantza taldeetarako materiala saltzen duen azoka bat zabalik egongo da. Eta, arratsaldean, umeentzako puzgarriak izango dira.
Aurtengoa 32. Bizkaiko Dantzari Eguna izango da. 1980an egin zuten lehenengoz, eta, orduz geroztik, behin bakarrik geratu da bertan behera. 1983an izan zen, hain zuzen ere: Bizkaiko inguru asko urpean utzi zituzten uholdeek, eta ezin izan zuten herrialdeko dantzarien urteroko jardunaldia antolatu.
Bizkaian, sokadantza eta ezpata dantza nagusitu dira
Euskal Herrian herrialde batzuetako eta besteetako dantzen desberdintasunei buruz jardun beharrean, geografikoki ezberdindutako hiru ardatzi buruz egin behar da berba. Pirinio aldean, jauziak eta Luzaideko dantzak egin ohi izan dira. Bizkaia eta Gipuzkoa hartzen dituen ardatz atlantikoan, bestalde, sokadantza eta ezpata dantza nagusitu dira. Sokadantza ia herri guztietan dantzatu da; baita ezpata dantza ere, haren aldaera guztietan. Beste ardatza, azkenik, Ebro ingurukoa da —ibaiaren bi aldeak hartzen ditu—. Eltziego, Villabuena, Guardia, Oion eta Nafarroako Erribera sartzen dira, besteak beste, ardatz horretan, eta makil dantza eta haren aldaerak nagusitu dira horietan.