Bilboko metroko luzatzeko proiektuak bizkaitarrak hobeto konektatzea du helburu. Hala ere, Usansoloko herritarrak ez daude konforme onartu berri den ibilbidearekin. Izan ere, salatu dutenez, Usansolok herriko erdigunean duen tren geltokia kenduko dute metroaren proiektu berria gauzatzeko, eta, horren ordez, metroaren geltokia ospitalean jarriko dute, herritik kilometro batera. «Ez da bideragarria», ziurtatu du Jon Atxutegik. Apirilaren 13an, Usansoloko herri eragile guztiek...
Gerran isildutakoen omenez
Historiako liburuetan zein kontakizunetan ahaztuak izan dira sarritan emakumeak. Egon bazeuden, ordea, eta Paula Moreno artistak gogora ekarri nahi izan ditu, bere gradu amaierako lanaren bitartez: «36ko gerraz ari garenean, hitz egiten dugu fronteez, borrokez, gizonez… Baina emakumeak zapalduta eta isilduta geratu dira». Artistaren lanaren emaitza ikusgai jarri dute Barakaldoko Gazte Bulegoan: Ezabatuta: emakumeak gerra zibilean. Zortzi ilustraziok osatzen dute,...
Okil beltzen bikote bat agertu da Getxon, lehendabiziko aldiz
Ez da zaila okil beltza identifikatzea: beltza da, eta buru gaina gorria du. Orain gutxira arte, populazio txiki samarra izan du Bizkaian, baina, azken urteotako hedatze azkarraren ondorioz, gero eta gehiago ikus daitezke. Joan den astean, esaterako, lehendabiziko aldiz topatu dute Getxon: okil beltzen bikote bat aurkitu du Getxoko Udaleko Ingurumen Unitateko Faunaren Jarraipenerako Taldeak. Hegazti arrunten azterketarako eta jarraipenerako laginketa eremu batean aurkitu zuten espezie...
Sopelako natura eta kultura, bilduta
Telebistari adi-adi begira dago haur bat Sopelako Kurtzio kultur etxean. «Begira, ama», esan dio hatzaz pantaila seinalatuz. Orkatz bat ageri da, erreka bazter baten inguruan aurrera eta atzera. «Non da hori?», galdetu du. Eta amak erantzun, zalantzarik egin gabe: «Sopelan!». Askorentzat ezezaguna izan arren, ondare natural eta kultural aberatsa dago Sopelan, Kiribile elkarteak ondorioztatu duen bezala. Herriko biodibertsitateari buruzko inbentarioa...
Zaintzen demokrazia
Eduardo Galeanok esaten zuen legez, «jende txiki askok, leku txikietan, gauza txikiak egiten, mundua aldatu dezakete». Hitz horiek zentzu osoa hartu izan dute beti Bilboko auzoetan. Frankismoan zehar, familien elkarte moduan ezagutzen ziren auzo elkarteetan, ohikoa zen auzokideak laguntzea burokrazia eta kontu administratiboekin: eskola matrikulak, bankuetako paperak, instituzioek bidalitako dokumentuak, eta abar. Hau da, auzoan bizi ziren pertsonen ongizatea bermatzea...
Ia hutsetik euskaldundu dutenak
Lea-Artibai da Bizkaiko eskualderik euskaldunena. Herritarren %80,23 euskaldunak dira han, Eustaten 2021eko estatistiken arabera. Beste muturrean dago Enkarterri, eta ez soilik geografikoki: inkesta beraren arabera, herritarren %31,58 dira euskaldunak. Datuei erreparatuta, Enkarterriko egoera ez da ona, baina aitortzekoa da azken berrogei urteetan eskualdea euskalduntzeko egin duten ahalegina. Izan ere, 1981eko inkestaren arabera, %1,02 ziren euskaldunak —Lea-Artibain, %81,88 ziren orduan—. «Sodupeko...
Minerala kiskaltzeko labeak
Kargategiek, garbitegiek eta meatzaritza lanari lotutako bestelako azpiegitura batzuek osatutako ustiategi erraldoi baten parte izan zen Ortuellako Apold-Fleisner labea. 1962an inauguratu zuen Franco-Belga konpainiak, Trianoko mendietatik ateratako siderita kiskaltzeko, eta horretarako erabili zuten harik eta 1975ean zarratu zuten arte. Hainbat hamarkadaz bertan behera utzita egon ostean, 2008an Eusko Jaurlaritzak monumentu kultural izendatu zuen, eta, horri esker, zaharberritu egin zuten. 2013an, zaharberritzea...
«Gaur egungo gazteentzat bitxi batek ez du lehen guretzat zuen garrantzia»
Ehun urtetik gora dituzten denden eguna izan da eguaztena Bilbon. Lehen aldiz ospatu dute 66 negoziok. Tartean dago XIX. mendean sortutako Fernando Monge bitxi denda. Manuel Mongek (Bilbo, 1953) duela 46 urte hartu zuen birraititak sortutako negozioaren ardura. Elkarrizketan hainbatetan esan du ez duela mezu ezkorrik eman gura, baina iruditzen zaiola bitxien sektorea «estu eta larri» dabilela, «merkataritza oro har»...
Parkinsona, bizitzara egokituta
Dopamina gabeziak neuronen funtzioen endekatze prozesu bat abiatzen du, eta horrek eragina du mugimenduaren kontrolaz, koordinazioaz, trebezia muskularraz eta posturaren kontrolaz arduratzen den garunaren zatian. Hortxe parkinsonaren funtsa. Oinarri horretatik harago, ordea, ugaritu egiten da kasuistika: izan ere, askotariko sintomekin ager daiteke gaitza, eta oso zehatza izan daiteke eri bakoitzak behar duen tratamendua. «Pertsonak adina parkinson daude. Inork ez ditu...
Plentziako institutuko ikasleek 133 kilo janari bildu dituzte martxoan
FAO Nazio Batuen Elikadura eta Nekazaritza Erakundearen arabera, munduko jaki ekoizpenaren herena alferrik galtzen da urtero. Egoera horren inguruan geroz eta kontzientzia handiagoa dago azkenaldian, eta, berrikuntzei esker, gehiago dira hori konpontzeko moduak. Horietako bat da Plentzian jarri duten Zero Zabor fundazioaren proposamena: Rexcatering. Plentziako institutuko jaki soberakinak biltzen ditu, salmenta makina baten bitartez: martxoan, kasurako, 133 kilo janari bildu dituzte....