Sailkatugabeak

Nekazaritza arloko zaborra biltzen dute hiru eskualdetan

Nekazaritza ustiategietako hondakinak jaso beharraren kontzientzia zabaldu behar dela deritzo Urkiola garapen elkarteak. Izan ere, jakinarazi duenez, Durangaldeko, Lea-Artibaiko eta Mungialdeko eskualdeetan —inguru horietako nekazaritzaren ardura daukate landa garapen elkarteek— "nekazarien parte hartzea gora doan arren, parte hartzen ez duten ustiategiak gehiengoa dira oraindik".

Eskualde horien artean, Lea-Artibaik darama denbora gehien hondakinak jasotzen. Hain zuzen, 2009an ekin zioten zabor horiek jasotzeari. Horren ondorioz, han jasotzen dute plastiko kopururik handiena.

Lea-Artibai Landa Garapen elkarteak egiten du eskualde horretan nekazaritza ustiategien eta hondakinak kudeatzeko ardura dutenen arteko bitartekari lana. Landareen eta animalien osasunerako erabiltzen diren produktuen ontzi hutsak, berotegietako plastikoak, silo bolak eta siloa jasotzen dituzte. Agortutako artzain pilak biltzeko kontainer berezi bat ere jarri dute. Iaz, guztira, landareen eta animalien osasuna zaintzeko erabiltzen diren produktuen 700 ontzi huts baino gehiago jaso zituzten. Berotegietako plastikoari, siloei eta silo bolei dagokienez, berriz, 70 tona inguru bildu zituzten.

Hondakinen bilketa horretan era eta tamaina guztietako nekazaritza ustiapenek parte hartzen dute, Urkiola Landa Garapen elkarteak jakinarazi duenez. Ontzi hutsen bilketa Markinako Miba kooperatiban egiten dute, hiru hilerik behin. Berotegietako silo bola eta siloei dagokienez, urtean birritan jasotzen dituzte, aurretik ezarritako lekuetan.

Durangaldean, bestalde, 2010ean ekin zioten hondakin mota horiek birziklatzeko bilketa lanei. Eskualde horretan ere, Lea-Artibain jasotzen dituzten produktu berak biltzen dituzte. Han ere, artzain pilak uzteko kontainer berezi bat jarri dute.

2011n, 700 ontzi huts baino gehiago jaso zituzten. Berotegietako plastikoari, siloei eta silo bolei dagokienez, berriz, 25 tona inguru bildu zituzten. Han, txakolin ustiategiek parte hartzen dute, batez ere, hondakinen bilketan.

Ontzi hutsak Abadiñoko Diba kooperatiban jasotzen dituzte, hiru hilean behin. Plastikoak, berriz, urtean birritan jasotzen dituzte, aurretik ezarritako tokietan.

Mungialdea, hasi berritan

Mungialdea da nekazaritzako hondakinak jasotzeko proiektuan sartu den azken eskualdea. Iaz ekin zioten lan horri, Jataondo landa garapen elkartearen eskutik.

Beste bi eskualdeetan biltzen dituzten produktu berak jasotzen dituzte han ere. Berotegietako plastikoari, siloei eta silo bolei dagokienez, 25 tona inguru jaso zituztela jakinarazi du landa garapen elkarteak. Plastiko mota horren bilketari hasiera-hasieratik "gogor" ekin diotela deritzo elkarteak.

Ontzi hutsak Mungia eta Lezamako nekazaritza kooperatibetan jasotzen dituzte, hiru hilean behin; plastikoak, urtean birritan, aurretik ezarritako lekuetan.

Urkiola Landa Garapen elkartearen esanetan, aipatzekoa da proiektuan parte hartzeari ekiten dioten nekazariek eutsi egiten diotela lan horri.

Bilduk mugikortasun irizpideak berrikusteko eskatu dio aldundiari

Arratia, Busturialdea, Uribe Butroe, Lea-Artibai eta Durangaldean Bilduk dituen hautetsiek azken urteen mugikortasunean erabili dituen irizpideak aldatzeko eskatu diote Bizkaiko Foru Aldundiari. "Egoera sozioekonomikoa latza da, eta gure eskualdeetan mugikortasunean zein errepideetako segurtasunean hutsune handiak daude. Orain urte batzuk erabaki ziren hainbat inbertsioren gainean planteamendu berriak egitea nahi genuke", ohartarazi diote.

Duela urtebete onartu zen Bizkaiko Errepideen Plan Sektoriala. Koalizioak gogorarazi du orduan baino egoera ekonomiko "okerragoa" daukagula. Hala, aurreikusitako guztia betetzeko gaitasunaren inguruan "zalantza" agertzeaz gain, "ezinbestekotzat jo izan dituzten bestelako azpiegiturek" —Bilbo hegoaldeko saihesbidea eta Artxandako tunelak— "porrot" egin dutela salatu dute.

Errepide ardatzei dagokienez, hautetsioi iruditzen zaie aukeraketa "irizpide politikoak" aintzat hartuta egin dela. Diotenez, udan eraikitzen hasiko diren errepideek ez dituzte inguru horietako arazoak konponduko. Gerediaga-Elorrio errepideak "ingurumen eragin izugarria" izango du, Bilduren iritziz, eta, ez dute argi "N-636 errepidearen zirkulazio bolumena jaitsiko denik". Autzaganeko errepidearen kasuan, tunela egitea gaitzetsi dute, eta errepidea trenbidearen paretik egiteko eskatu. Bermeoko saihesbideak, azkenik, ez du herriak duen zirkulazio arazoa konponduko, Bilduren ustetan.

Gainera, kanpoan utzi diren inguruek segurtasun eta zirkulazio arazoekin jarraituko dutela nabarmendu dute. "Herriguneak zeharkatzen dituzten errepide arriskutsuak edo zirkulazio astun asko hartzen dituzten berrikusi eta konpondu behar dira". Hautetsiok euren eskualdeek duten garraio publiko hobearen beharraz ohartarazi dute; batez ere, tren zerbitzu hobearen premia azpimarratu dute.

Koalizioaren iritziz, foru aldundiak "herrien lekuan jartzen" jakin behar du. "Guztion artean garatu eta adostu behar dugu Bizkaiko mugikortasun politika".

Foru Aldundiak “irizpide teknikoen arabera” hautatu ditu egingo diren errepideak

Itziar Garamendi Bizkaiko Diputazioko Herri Lan eta Garraio diputatuak aurreikusitako errepide ardatzetako batzuk zergatik atzeratu dituzten azaldu du Bizkaiko Batzar Nagusietan, Herri Lan eta Garraio Batzordean egindako agerraldian. "Krisi ekonomikoak etenik ez duelako eta aurrerantzean zer gertatuko den ez dakigulako, hartu behar izan dugu halako erabakia", jakinarazi die batzarkideei. Hiru proiekturekin uda honetan bertan hastea eta beste hirurak gerorako hustea, ez dela auzazko erabakia izan ohartarazi du ahaldunak: "Irizpide teknikoak erabili ditugu lehentasunak ezartzeko orduan".

Garamendiren esanetan, hainbat kontu hartu dituzte kontuan. Lehenik, errepide horrek zerbitzu emango dion herritar kopuruari erreparatu diote. Bigarrenik, eskualdeak duen jarduera ekonomikoa zenbatekoa izan da irizpidea. Inguru horretako errepideen pertsona zein zama zirkulazioa ere aintzakotzat hartu dute. Hala, horiei denei erreparatuta, diputazioak ondorioztatu du "premia gehienekoak" direla Gerediaga (Abadiño) eta Elorrio arteko errepidea, Zornotza eta Muxika Autzaganeko tunelaren bidez lotuko dituena eta Bermeoko saihesbidea.

Oposizioa ez dago ados. PSE-EEk, kasurako, irizpide politikoa erabili dutela egotzi dio Garamendiri. Hala, Ermuko saihesbidearen lanak atzeratzeko "arrazoi bakarra herriko alkatea alderdi sozialistakoa" izatea dela leporatu dio Paulino Colmenero bozeramaile sozialistak. Diputatuak barik, talde jeltzaleko bozeramaile Nerea Ahedok erantzun dio salaketa horri: "Halako irizpidea jarraitu izan balitz, beste errepide ardatz batzuk ere ez lirateke egingo. Nork du, ba, agintea Gernika-Lumon edo Bermeon?". Ahedoren esanetan, Colmenero "Ermuko saihesbideaz baino ez da kezkatzen, herriko alkatetza dutelako". Haren irudiko, Bizkaiko gainontzeko errepideei sozialistek "ez diete kasurik egiten".

PPren bozeramaile Jesus Isasik gogor kritikatu du, beste behin, erabakia. Haren esanetan, errepide ardatzek ekonomia sustatuko dute. "Eraikiko ez badira, ez dugu ekonomia berriz piztuko, eta lehengo krisi egoera berberean jarraituko dugu", agertu du kexua. Gainera, aurreikusita zegoena ez betetzea, "seriotasun falta larria" dela iruditzen zaio Isasiri: "Herrialdeko Errepide Plan Orokorra alderdi politiko guztien [aurreko legegintzaldiaren bukaeran] adostasunarekin onartu zen, denak batera egiteko konpromisoa hartu zuelako aldundiak". Gainera, aurtengo aurrekontuen eztabaidan plana bere horretan gordeko zela esan zietela leporatu dio Garamendiri; "hain zuzen ere, errepideen erdia ez dela egingo jakinarazi baino hiru aste lehenago baino ez". Diputatuak ukatu egin du akordioa hautsi dela: "Erritmoak aldatu ditugu, besterik ez".

Isasik, gainera, inprobisatzen ibiltzea leporatu dio. Horren adibide jarri du Getxo eta Leioa arteko korridorea: "Ez zegoen planean jasota, ez du aurrekonturik ezarrita, eta bi urte eta erdiz maketa hutsa izango da".

Bilduko bozeramaile Joseba Gezuragak diputatuari ohartarazi dio finantzaketa arazoak plan osoa berriz egituratzeko aprobetxatu behar izan dela. "Batzar Nagusietara ekarri behar zenuten auzia, denon artean plan berri bat osatzeko, eta ez foru aldundiaren nahien arabera moldatu".

Erabilera adosteko unea

Azkenean ez da luxuzko hotelik ez antzekorik eraikiko. Getxoko Horacio Etxebarrietaren galeriak —Punta Begoñako galeriak modura ezagunagoak— herritarren erabilerarako zaharberrituko ditu udalak. Imanol Landa alkateak iragarri duenez, "lehen mailako baliabide turistikoa" izango dira aurrerantzean. Modu horretan bukatuko da hainbeste urteko auzia.

Galeriak egoera txarrean daude, oso kaltetuta. Zaharberritze lanak hainbeste luzatu izanak kostuak handitu ditu, eta Barcelo kateari ez zaio errentagarri hotela eraikitzea. Hala, kateak utzitako 1,2 milioiak erabiliko dira, besteak beste, konpontze lanak egiteko. Izan ere, 8,6 milioiko bermea ordainduta zeukan. Gehiena berreskuratu egin du, baina aipaturiko kopuru hori galdu egin du. Bizkaiko Foru Aldundiak beste bi milioi jarriko ditu lanok egiteko. Oposizioak alkatea egin du gatazka horren erantzule.

Adibidez, PPko zinegotzi Marisa Arruek salatu du "garesti" atera zaiela egitasmoa getxoztarrei. "Galeriak lehengoratzeko aprobetxatu ahal izan ditugun bost urte galdu ditugu. Horren ondorioz, erortzeko zorian geratu dira", ohartarazi du. Penatu egin da, hala ere, herrian egitekoak ziren proiektu pribatu handiena bertan behera geratu delako.

Dena dela, poztasuna agertu du Bilduk, publiko izaten jarraituko dutelako. Horri lotutako aldarrikapen indartsua egon dela gogoratu du Maitane Nekaran zinegotziak, eta koalizioko hautetsiek hala izan dadin erabakiak gertutik jarraituko dituztela iragarri du. PSE-EEko zinegotzi Luis Almansaren esanetan, Landa alkateak hasieratik jakinarazi behar zien hotelaren jabeei galeriak egoera txarrean zeudela: "Horrek eragin du, batez ere, proiektuaren porrota".

Erantzukizunak erantzukizun, aurten lan txiki batzuk egingo dituztela iragarri du Getxoko Udalak. Argi utzi dute ez dagoela erortzeko arriskurik, baina, zatiren bat edo beste egituratik aska daitekeenez, horrelakorik gertatzea eragotzi nahi dute aurtengo konponketa horiekin. Gerora, zaharberritze sakonagoa egin beharko litzateke, baina ez dago ezer zehatzik finkatuta. "Paper kontu asko egin behar dira zaharberritze zientifikoa egin ahal izateko", ohartarazi du Joseba Arregi Hirigintza zinegotziak.

Ia ehun urteko historia

Horacio Etxebarrieta getxoztar dirudunak XX. mende hasieran jasotako etxaldeari eusteko eraiki ziren 1918an. Ricardo Bastida arkitektoak zuzendu zituen lanak. Mendixka ez zela hondartzara eroriko ziurtatzea: hori zen horma berezi honen egitekoa. Inguruari ez zitzaion edertasunik kendu nahi izan, eta Etxebarrietak elementu dotorea eraikitzeko eskatu zuen.

Etxebarrietaren ondorengoek etxegintza enpresa bati saldu zioten etxaldea 1973an, etxeak eraikitzeko. Orduan desagertu zen Etxebarriatarren etxea. Galeriek, ordea, gaur egunera arte irautea lortu dute. Bizkaiko Foru Aldundiak, gainera, ondare historiko eta artistiko izendatu zituen.

Xede ekonomikoa egotzi diote Zallako gaztetxearen auziari

Zallako Gazte Asanbladako hiru kiderentzat 360.000 euroko isuna eskatu du gaztetxea dagoen eraikinaren jabeak. Diru kopuru hori bai baina eraikina husterik ez duela eskatu arrazoituta, gazte batzarreko kideek uste dute salaketaren helburua ekonomikoa dela. "Diru nahia" dagoela diote.

Joan den barikuan —gaur zortzi— epaitu behar zituzten hiru lagun horiek. Atzeratu egin zen, baina, epaiketa, "akats tekniko batzuk egon direlako", gazte batzarrak jakinarazi duenez. Orain ez dakite prozesuak noiz arte iraungo duen.

Zallako kanpoko aldean dagoen etxe bat da salaketaren gakoa. "Urteetan bertan behera utzita egon da eraikina, eta 2007ko abenduaren 14an okupatu zuen gazte batzarrak", jakinarazi dute. Inputatuek, baina, okupazio mugimenduarekin zerikusirik ez dutela azaldu dute.

"Prozesuak ganorarik ez zuela esan izan dugu guk hasieratik", azaldu du gazte batzarrak. "Hiru gazte horien aurka egin dute, pagaburutzat hartu dituzte eta, jabeak etxea husteko ez duela eskatu kontuan hartuta, gure irudipena da etekin ekonomikoa lortu guran baino ez dabilela. Jabeak ez dauka etxe hori erabiltzeko asmorik. Beraz, gure ustez, prozesua dirua irabazteko abiatu du".

Fiskaltzak sei hilabetean eguneko 200 euro ordaintzeko eskatzen dio inputatuetako bakoitzari isun gisa. Jabeek, baina, epe horretan bertan eguneko 200 euro gehiago eskatzen dizkiote bakoitzari, "eraikinaren balioa kontuan hartuta". Erantzuki-zun zibilerako 120.000 euro ere eskatzen dituzte hirurentzat, eta soldatetatik kentzeko bakoitzari beste 36.000 euro. "Zigorra gehiegizkoa" dela deritzo gazte batzarrak. "Erokeria bat da horrenbeste diru eskatzea", esan dute.

Kukutzaren aurrekaria

Kukutza Errekalden eraitsi zuten gaztetxearen aurkako salaketa artxibatu izana Zallako aferan onerako izan daitekeela deritzo gazte batzarrak. "Kukutzako aurrekaria onuragarriak izan daiteke". Hala ere, beldurra ere ezin dezakete ezkutatu. Izan ere, okupazio mugimendua ikaratzeko bidea ere zabal dezakeela uste dute: "Gurea mugimendua izutzeko prozesu bat izan daiteke. Hiru lagunentzako bizi osorako hipoteka izateaz aparte, salatzaileei, hau ondo ateratzen bazaie, aurrekari bat izan daiteke era honetako beste ekintza batzuen aurkako prozesuetan".

Joan den asteko ostegunean —atzo zortzi— jakinarazi zuen Bilboko 9. Instruzkio Epaitegiak lantegi zahar bat okupatu eta Kukutza berria bertan sortzen saiatu ziren lagunen aurkako salaketa artxibatzeko erabakia. Zaindu gabeko lokal bat okupatzea ez dela usurpatze delitua ebatzi du epaileak. Azaroan okupatu zuten lokal hura, baina berehala kanporatu zituzten.

"Okupazio mugimendua inoiz baino biziago" dagoela deritzote mugimendu horretako kideek, epaitegiaren erabakia baloratzeko bidalitako prentsa oharrean jakinarazi dutenez. Horrez gain, uste dute epaitegietako azken erabakiek okupazioa delitua ez delako ideia indartzeko balio dutela, eta hainbat gaztetxeren aurkako salaketak artxibatu egin dituztela gogorarazi, Larraskitu eta Santutxukoak kasu.

Industrialdea bai, baina…

Eskualderako industria eremu erraldoi bat egitea. Hori da, besteak beste, Muxikako Plan Orokorrak jasotzen duena. Alkatetza eskuratu orduko, Bilduk bertan behera utzi zuen. "Aurreko udalaren asmoak bete balira, hauxe onartuko zen Muxikarentzat: 57 hektareako lur industriala, eskolaren ingurua industrializatuta, errepide sareak aurre egin ezinezko zirkulazio bolumena...", salatu du herriko alkate Aitor Goladarazek. Ordutik arazoari irtenbiderik "onena" emateko auzia aztertzen ibili direla dio. Hala, haren berbetan, industrialdea egin egingo da, "baina beste era batera". EAJren aldetik "presioak" jaso dituztela dio, eta horrela erantzun gura diela koalizioak.

Hamasei urte baino gehiago iraungo luketen lanak onetsi zituzten EAJko ordezkariek. Bilduk, ordea, atzera egin du. Autzaganeko errepide berria ere aipatu du alkateak,trenbidearen leku aldaketa eta herria eskualdeko sarrera eta irteera dela oroitarazi du. "Posible al da herritarrak baldintza horietan bizitzea?". Argi utzi gura izan du udal gobernua ez dagoela industrialdearen aurka, aurreko Plan Orokorrak finkatzen zuen industrialde jakin haren kontra baino.

Industrialdea eraikitzen denean "betiko" izango da. Horregatik, ondo egin behar dela ohartarazi du alkateak. "Kutsadura akustikoa, zirkulazio arazoak eta abarrak handitu egingo direnez, hobeto kalkulatu behar dira distantziak". Aurreko proiektuaren eremua eskola eta etxebizitzak dauden lekura arte iristen zen. Hori horrela dela, zorrotz aritu nahi dute: "Udalak herritarren ongizateari eta herriaren hazkundeak sortuko dituen beharrizanei begiratuko die, herritarrek egindako eskaerei eta proposamenei kasu eginda".

Egitasmoak dagoeneko hamar urte bete ditu mahai gainean. "EAJk udala, foru aldundia eta Eusko Jaurlaritza bere esku izan dituen arren, ez du gaitasunik izan behar den moduan eta denon interesak defendatuta aurrera eramateko". EAJk alkatetza zuen garaiko Gernika-Lumoko Udalari egin dizkio Bilduk kritika larrienak. "Apustu garbia egin zuten etxe agentzien negozioen alde, eta, bitartean, industria guztia edo gehiena galdu dugu. EAJren politikak lotarako herri bihurtu du Gernika ia-ia", ohartarazi du Jose Mari Gorroño Gernika-Lumoko alkateak.

ZDU Zain Dezagun Urdaibai elkarteko kide Erroxeli Ojinagak ere bat egiten du kritika horrekin. Haren esanetan, egun eskualdean dauden industrialdeak merkataritzara edo etxebizitzen eraikuntzara bideratu gura ditu EAJk. Horren adibide modura, Tole-Ebaki XXI enpresaren kasua jarri du. Gernika-Lumoko ibarreko industrialdetik Muxikara eraman dute, eta haren lekuan enpresa berriak jarri ordez Eroski handi bat ireki dela gogorarazi du, "herriko merkataritzari kalte eginez". Busturian ere antzeko zerbait gertatu zela dauka akorduan. Industriarako erabilpena izan behar zuten lur sailei kalifikazioa aldatu eta etxebizitzak eraiki zirela dio Ojinagak, "Muxikan poligonoa egingo zen aitzakian". Azken batean, haren ustetan, "Muxikako industrialde erraldoi honen helburua industriarako erabilera kalifikazioa duten beste guneak hustea da".

Baina salaketa horretan, harago ere joan da. Hau da, Busturialdea Urdaibai biosfera erreserban dagoela dio, eta asko direla babestutako lur sail eta balio naturalak. Ohartarazi du industria erabilpenerako kalifikatuko diren lur sailen truke ez dela beste lur sailik babestu. "Sakonean Urdaibaiko erreserba legeak ezarritako babesaren aurka doaz. Apurka-apurka, industrialdeak eta eraikitzeko guneak sortuz, babestuta daudenak gutxituz joango dira, eta azkenean Unescora joko dute zer babesturik ez dagoela esan eta erreserba kentzeko eskatzera".

Ojinaragak dioenez, Busturialdean hutsik dauden industriarako lur sailekin edota pabiloiekin nahikoa da eskualdeak duen eskaerari erantzuteko. "Datu ofizialen arabera, 40 hektarea daude hutsik eskualde osoan. Ez dago Muxikara joateko beharrik, nekazaritzarako lurzoru babestuak industriarako bihurtzera". Gainera, gogora ekarri du zerrenda bat osatzen hasi zirela. Muxikan eraikiko zen industrialdean fabrika jarri nahi zuten enpresek izena eman behar zuten. Ojinagak dio bakarra agertu zela. "Batentzat Gernika-Lumoko Txaporta gunean edo Muxikako industria lursailetan badago lekua".

Gainera, ekintzaile askoren arazoa jarri du agerian. "Nik ezagutzen ditut beharrik gabe geratu diren eta, adibidez, euren estanpazio enpresa txikia ireki nahi duen jendea. Baina ez dute pabiloirik aurkitzen". Administrazioak horiei lagundu beharko liekeela iruditzen zaio Ojinagari. Horretarako proposamena ere egin du: "Bizkaiko Foru Aldundiak Inama desjabetuko duenez, lursail horretan elkartegi bat sor dezake". Gertuenekoa Igorren dute, Arratian. "Eskualdean bat eraikitzeko egitasmoa egon zen, baina bertan behera utzi zuten". Bestela dagoeneko eraikita dauden industrialdeetan hutsik dauden pabiloiak eskuratzen lagundu beharko liekeela iruditzen zaio. "Birziklatu, berrerabili eta gutxitu. Ez al da hori garapen iraunkorraren ardatza? Ispasterren sasiz beteta dago eta Boroakoa erdi hutsik".

Kudeaketa eredua ezbaian

EAJk agintean egondako urteetan egindako lanaren emaitzatzat jo du Bilduk Inamarekin gertatutakoa, adibidez. "Muxikako Udalean hogei urtean agindu du eten barik, eta horretatik hamabitan gehiengo osoa izan du. Enpresak sortutako ingurumen arazoak kudeatzeko gai ez da izan, eta enpresari dagozkion jarduera lizentziak eguneratzeko ahaleginik ez du egin. Zelan uler daiteke 20 urtean Inamari jarduera lizentzia bakar bat berritzeko gai izan ez, eta orain Bilduk sei hilabetean enpresa itxi duela esatea?", agertu du kexa.

Gernika-Lumon itxitako enpresa mordoaren zerrendari ere erreparatu diote: Dalia, Malta, Idurgo eta Astra aipatuz. 3.000 lanpostutik gora galdu direla salatu du Gorroño alkateak. Eskualdeak suspertze ekonomikoa behar dela dio, eta udalez gaindiko erakundeen parte hartzea eskatu du. "Espero dugu gure bidean gero eta gehiago izatea adostasunak. Azkenean, eskualdearen etorkizuna dago jokoan, eta ez genuke denborarik galdu behar".