BIZKAIKO HITZA

Aurrera segitzen du Zure ziztada behar dugu kanpainak. Martxa onean, gainera. Hainbat alorretan lanean diharduten lagunek bat egin dute BERRIAri bultzada emateko ahaleginean. Hala ere, proiektuak aurrera jarraituko badu, premiazkoa da ahalik eta konpomiso gehien biltzea.

Bada, kazetaren inguruko idatzi kolektibo bat aurkeztuko dute kanpainarekin bat egin duten zenbait idazlek, Bilboko Kafe Antzokian egingo den errezitaldian. Ekitaldia 19:00ean hasiko da, ordubete inguru iraungo du, eta doakoa izango da.

Onintza Enbeita bertsolariak egingo ditu aurkezle lanak. Halaber, Domentx Uzinen biolinaren eta Jon Basauriren gitarraren musikaz lagunduta errezitatuko dute, besteak beste, honako idazleek: Lutxo Egia, Iban Zaldua, Aurelia Arkotxa, Itziar Madina, Angel Erro, Ur Apalategi, Jasone Osoro, Markos Zapiain, Arrate Egaña eta Edorta Jimenezek. Literaturaz gozatzeko eta euskarazko kazetari elkartasuna adierazteko parada egokia, beraz, asteazken arratsaldean.

ZIZTADEN ALDEKO ERREZITALDIA

Non. Bilboko Kafe Antzokian.

Noiz. Martxoaren 18an (azteazkena), 19:00etan.

Bizimodua egiteko filosofia moduan ulertzen dute Ekologikoak izeneko proiektua Ian Badiola ondarroarrak eta haren familiak. Orain, bizimodua ulertzeko euren filosofia txertatu gura dute euren herrian, bereziki, baina baita Euskal Herri osoan ere. Horr...

Barakaldoko Udaleko Kultura, Hezkuntza, Euskara, Kirol eta Gazteria Arloak antolaturiko literatura jardunaldiak martxan dira. Bada, prestatutako jardueren artean, Ilustra-acciones erakusketak aipamen berezia merezi du. Izan ere, margolanen egileak hiru ahizpa barakaldar dira: Piedad, Carmen eta Begoña Ortiz de Urbina, hain zuzen ere.

Literaturarekin lotura duten margolanak bildu dituzte erakusketan. Barakaldoko Udalak jakinarazi duenez, hiru ahizpak artista autodidaktak dira, eta "ilustrazio arloan esperientzia handia daukate". Margolanak apirilaren 30a bitarte ikus daitezke udal erakusketa aretoan.

Hiru erakusketa gunetan

Ortiz de Urbina ahizpen artelanen artean, argitaratutako irudiak eta proiektu berrien parte izango direnak ikusi daitezke. Clara Campoamor eta Gurutzetako gizarte zentroetan ere ikus daitezke haien lanak.

'ILUSTRA-ACCIONES' ERAKUSKETA

Non. Barakaldoko erakusketa udal aretoan eta Clara Campoamor eta Gurutzetako gizarte zentroetan

Noiz. Apirilaren 30era arte.

Herritarren gogoa 1980ko hamarkada bukaeran zutenaren parekoa da. Baina oraingo honetan, orduan ez bezala, helburua lortuko dutela sinetsita daude. Usansolo Galdakaotik bereizi eta auzo izateari utzita herri bihurtzea: horixe nahi dute. Horretarako so...

Rock eta heavy doinuek beteko dituzte gaur eta bihar Barakaldo inguruak, Edaska Rock klubak antolatutako kontzertuen bitartez. Madrilgo Steel Horse —irudian— taldearen emanaldia izango da gaur. Judas Priest, Iron Maiden, Black Sabbath eta Accept taldeen ildo edo estiloari jarraitzen dio talde horrek. Aurretik, Barakaldoko Seven Black Roses taldeak ekingo dio gauari, 21:00etan. Sarrerak zortzi euro balio du. Bestalde, bihar Bizkaiko lau talderen ikuskizuna egongo da: Dementzia, Eskean, Striknina eta Napalm igoko dira agertokira. 20:00etan hasiko dira kontzertuak, eta sarrerak hiru euro balio du.

• Elorrion, babes ofizialeko etxeetatik tasatuak direnak. Datozen zortzi urteetan Elorrion eraikiko diren etxebizitza babestuetatik %42 tasatuak izango dira.

Legatzak Ondarroan duen garrantzia aintzatesteko, Legatz Eguna antolatu dute biharko, lehenengoz, Ondarroako Arrain Azokak eta APAO alturako kofradiak. Tabernetan eta kaleetan legatza oinarri duten 5.000 mokadu jarriko dituzte salgai. Goizean, Bide On...

Bata bestearen atzetik ilaran jarriz gero, hogei kilometroko lerroa osatuko lukete Bizkaiko Foru Agiritegi Historikoak gordetzen dituen dokumentuek. Ez alferrik, XVI. mende bukaeratik gaur egun arte Bizkaian sortu diren agiri garrantzitsuenak gordetzen ditu bere apalategietan, herrialde historikoan urteen joan- etorriak eragin dituen gertaeren lekuko.

Papera nagusi den arren, material grafikoa —argazkiak, irudiak, grabatuak, planoak, mapak...— eta musika ere iristen zaizkie —partiturak eta soinu grabazioak—. Hala, aspaldi desagertutako enpresa garrantzitsuen agiriekin batera —adibidez, Sota-Aznar, Union de Credito Minero eta Ybarra Hermano y Cia enpresenak—, Bilboko Gaston y Daniela denda historikoko oihalen laginak ere aurki daitezke.

1983an sortu zen Foru Agiritegi Historikoa, eta egun Maria Diaz de Haro kalean du egoitza, Bilbon. Bost solairutan banatutako gordailu eta apalategietan Bizkaiko jaurerriaren, Bizkaiko Batzar Nagusien, Bizkaiko Foru Aldundiaren, Bizkaiko Diputazioaren eta Bizkaiko udalen agiriak daude. Adibidez, udal agiriei dagokienez, udal guztiek sortutako agirien erdiak Bilboko Udalarenak dira. Agiri kopuru bertsua bildu dute lurralde historikoak izan dituen erakunde orokorrek, denek batera. Eta epaitegietakoak ere ez dira falta.

Halako agirien erabilerari dagokionez, Aingeru Zabala foru agirizainak honako hau dio: "Epaitegietako dokumentuek informazio handia ematen digute. Adibidez, garai jakin batean zer- nolako delituak egiten ziren jakiteko balio dezakete. Baina baita bestelako ezagutzak eskuratzeko. Kasurako, epaiak irakurrita XVIII. mendean zer irain erabiltzen zituzten jakin dezakegu, bizkaitar batek beste bat salatu zuelako irainduta sentitu zelako".

Baina agiri publiko hauekin batera, agiri pribatuek berebiziko garrantzia daukate; direla familiek mende luzez gorde dituztenak, direla Bizkaiko enpresa garrantzitsuenak. Hain zuzen ere, azken urteetan agiri pribatu hauekin ari dira, bereziki, agiritegia aberasten. "EHUko historialariengana jo genuen, eta Bizkaiko zein enpresaren agiriak gordetzeak merezi duen galdetu genien. Zerrenda bat osatu ziguten eta geu gabiltza enpresaz enpresa agiri eske", azaldu du. Halere, behar gehien ematen dietenak ere badirela aitortu du. "Enpresek ez dute agiriak gordetzeko ohiturarik, ez behar den moduan, behintzat. Familietatik jasotzen ditugunak, ordea, txukun egoten dira; askotan klasifikatuta ere bai, karpetetan gordeta".

Hiru urratseko prozesua

Edozelan ere, agiri guztiek agiritegira sartzen direnetik prozesu berbera jarraitzen dute. Aurrena bigarren solairuan izaten dituzte, egokitze edo konpontze lanak egiteko. "Batzuetan zomorroz beteta ere etortzen dira", dio Zabalak. Klasifikatu eta informatizatu egiten dira agiriok, gerora dokumentu hori non dagoen jakiteko. "Dena dugu lokalizatuta, zein solairutan eta zein apaletan dagoen", dio Zabalak. Behin lehen klasifikazio hori egin ostean, ondo irakurri behar dira, zer dioten jakin, hirugarren urrats batean katalogatu ahal izateko. Irakurketa hori da beharrik zailena.

Historialariak arduratzen dira horretaz. Sasoiaren arabera, gehiago edo gutxiago izaten ditu Foru Agiritegi Historikoak kontratupean. "Gehien izaten dugunean, 40 inguru izaten dira". Orri guztiak irakurri behar dituzte, baina denborarik galdu gabe. "Historialariak dira; irakurritakoa baino gehiago jakin gura izatea normala da. Baina historialari direla ahaztu eta irakurri baino ez dute egin behar, gero behar bezala katalogatzeko".

XVII. mendean, kasurako, sei letra idazteko orri osoa erabiltzen zutela dio; baina beste sasoi batzuetan orriko ordaintzen zenez, den-dena ahalik eta espazio txikiena betez kontatzen ahalegintzen ziren, "ia telegrama estiloan idatziz". Hala, zailtasunak ez dira gutxi, baita letra ulertzeko ere.

Ondorengo urratsa, katalogazioa: "Dokumentuaren nortasun agiria egitea". Hori zenbat eta hobeto egin, agirien artean informazio bila datozen ikertzaileek errazago aurkituko dituzte. Katalogatze lana ondo egin ezean, posible da dena delako gai horretaz hitz egiten duten agirien ehuneko txiki bat baino ez aurkitzea, eta hala informazio asko galduko luke.

Gaur egun Foru Agiritegi Historikoak dituen agirien %80 inguru daude katalogatuta. Hein handi batean, etengabe agiri berriak sartzen ibiltzeak eragozten du dena katalogatuta edukitzea. Honen harira, gainera, Zabalak eurek hartu duten erabaki baten berri eman du. Hark dioenez, katalogatze prozesua behin eta berriz hasteko ohitura dago agiritegi askotan. "Guk dena behin katalogatzeko erabakia hartu genuen, gutxienez zer dugun jakiteko, eta beharrezkoa bada gero hasiko gara hasieratik berriz", argudiatu du erabakia.

Agiritegian kontsulta egiteko ez da ezinbestean ikerlari izan behar. Nortasun agiria erakutsita edonork izango du bilaketa egiteko aukera. Egun, dena informatizatuta dagoenez, bilaketa horiek askoz errazagoak eta eraginkorragoak direla dio Zabalak. Dena den, askotan dokumentu gehiegi izatea ere ez dela komenigarria dio, barrez: "Hogei orri baino ez baditut aurkitu, nekez egingo dut taxuzko ikerketarik. Baina 40.000 aurkituz gero ere, ez naiz, ba, denak irakurtzen hasiko!".

Edonola ere, badira eskuragarri ez dauden agiriak. "Zaharrenei kalte ez egiteko, originalaren ordez transkripzio bat uzten da". Gainera, legez babestuta dauden agiriak ere badirela dio: "Adibidez, XIX. mendeko adopzioen dokumentuak ezin dira erakutsi".

Astelehenetik barikura goiz eta arratsaldez egoten da irekita. "Normalean, agiritegiak goizez baino ez dituzte zabaltzen, baina ikerlarien lana errazteko, batez ere kanpotik datozenena, arratsaldez ere zerbitzua eskaintzea erabaki genuen". Atzerritarrei dagokienez, Frantziatik etortzen dira gehienak. Zapatu goizetan ere joan daiteke. Aste normaletan, batez beste, 20 lagun inguru igarotzen dira agiritegitik.