Birziklatzea posible dela frogatzeko: ‘Berriziklatu’

Birziklatzearen aldeko kontzientzia sortzeko eta jarduera hori posible dela frogatzeko helburuarekin, Berriziklatu proiektua abian dago Berrizen. Joan den apirilaren 16an jarri zuten martxan. Hondakin organikoak atez ate biltzen dizkiete proiektu aitzindari horretan parte hartzeko izena eman zutenei.

Gaur egun, 60 etxetan ari dira lanean Berriziklatu programarekin. Horrez gain, jatetxe batek eta hiru supermerkatuk ere bat egin dute egitasmo horrekin, Orlan Isoird Berrizko alkateak (EAJ) jakinarazi duenez.

Oinarrian, zabor organikoa jasotzen dute. Hala ere, normalean, edukiontzi berdera botatzen diren gainerako zaborrak ere biltzen dituzte, errefusa esaten zaion atalean: zigarrokinak, konpresak, bizarra kentzeko aitzurrak, fardelak eta zeramika, besteak beste; hain zuzen, gainerako edukiontzietan birzikla ezin daitezkeen zaborrak.

Organikotik eta errefusa deritzon beste horretatik zenbat jasotzen den kalkulatu ondoren, organikoa ez den guztia edukiontzi berdera botatzen dute udaleko beharginek. "Bilketa datuak jasotzeko eta kalkulu ekonomikoak egiteko" egiten dute prozesu hori; "batez ere, balorazio bat egiteko", argitu du Berrizko alkateak.

Gainera, urte bukaeran datuak aztertu eta balorazio ekonomikoa egiteko asmoa iragarri du. "Ikerketa aitzindari horrekin, ikusiko dugu emaitzak zeintzuk diren eta ea egitasmoa herri osora zabal dezakegun", adierazi du.

180 kilo zabor organiko

Dena den, uste du aldagai asko kontuan hartu behar direla. Ez du zehaztu zenbat zabor organiko biltzea duten helburu egitasmoa zabaltzea erabakitzeko. Oraingoz, Orlan Isoirdek emandako datuen arabera, "batez beste, 180 kilo zabor organiko eta 18 kilo errefusa" biltzen dituzte egunero boluntario horiengandik.

Hala ere, datu horiek ez dira nahikoa kalkuluak egiteko, alkatearen ustez. Izan ere, Berriziklatu proiektuaren barruan, konposta egiteko planta bat ere eraiki zuten herrian. "Planta hori txikia da, eta, proiektua herri osora zabalduko balitz, gauza asko aztertu beharko genituzke: hori zelan egokitu, zer-nolako inbertsioak egin, bideragarria den ikusi…", adierazi du. Hori dela eta, "kontzientziazio kanpaina gisa" ikusten du alkateak, oraingoz, egitasmoa. "Sistemak funtzionatzen badu, ikusi egin beharko litzateke zer-nolako bideak jarrai daitezkeen herri osora zabaltzeko. Hala ere, hasi berria da, eta goiz da ezer esateko", esan du.

Atez atekoarekin loturarik ez

Gipuzkoako zenbait herritan martxan dagoen atez ateko zabor bilketatik bereizi egin nahi izan du Berrizko alkateak herrian abiarazi duten programa hori. "Hemen ez dugu eztabaidatu zein sistema erabili zaborra biltzeko. Honek ez dauka zerikusirik Gipuzkoakoarekin", argitu nahi izan du, "nahiz eta komunikabide askok horrekin lotu gura izan duten".

Gainera, adierazi du herritarrak proiektuaren alde azaldu direla. Kontrako iritzirik ez agertzeko arrazoiak ere eman ditu: "Hirurogei etxe ari dira proiektuan parte hartzen, eta herrian sakabanatuta daude. Azken batean, etxebizitza atari bakoitzean ontzi bakarra baino ez dago jasotzeko; bi ataritan baino ez daude proiektuarekin bat egin duten bi etxe; beraz, ontzi bi". Hori dela eta, alkateak uste du proiektuak ez diela enbarazurik eragiten herritarrei.

Argitu nahi izan du proiektua konpostatzearen aldeko egitasmo bat baino ez dela. Horren harira, ohartarazi du planteatu ere ez dutela egin "beste alorretan bilketa selektiboa egitea".

Zaborraren bilketa

Astean hiru egunetan biltzen dute udaleko beharginek zabor organikoa eta errefusa: astelehen, asteazken eta ostiraletan, 08:30etik 11:00etara. Proiektuan parte hartzen dutenek ez dute etxean egon behar bilketa egiten den une horretan, Orlan Isoirdek azaldu duenez: "Nahikoa da ontzia atarian uztea".

Ontziak ibilgailu elektrikoan hustu eta garbitu ostean, udaleko langileak berriz ere uzten ditu atarian. Ibilbide osoa amaituta, Berrizburuko konpostaje plantara eramaten du zaborra. Ontzietan zabor organikoa baino ez dute bota behar proiektuarekin bat egiten duten boluntarioek; errefusa ataleko gainerako hondakinak poltsa batean atera behar dituzte.

Alkateak azaldu duenez, herritarrek bilketa egitera doan udaleko langilearekin berarekin zuzenean hitz egiten dute zalantzak baldin badituzte hondakinak bereizteko orduan edo bestelako alorren bati buruz. Hala eta guztiz ere, asmoa iragarri du aurrerago haiekin batzar batzuk egiteko.

Urtebetean, 88,8 tona organiko bildu dira Deustuan

Iazko otsailean jarri zen martxan Deustuan bosgarren edukiontzia, eta Bilboko Udalak aurtengo martxora arteko datuak dauzka zenbatuta. Aurreikuspenen arabera, auzoko 1.200 etxek parte hartu behar zuten —etxeen %15ek—, baina, azkenean, gutxiagok izena eman dute: 907k martxora arte. Dena den, udalak eta Bizkaiko Foru Aldundiak uste dute esperientzia "arrakastatsua" izan dela. Hilabeteotan, osotara, 88,8 tona materia organiko bildu dute auzoan barreiatuta dauden 50 edukiontzi marroietan; batez beste, 1.512 kilo astean. Etxe bakoitzeko, bada, 8,16 kilo bildu dira hilabetean. Hondakinen %0,5 eta %0,7 artean ez dira izan "baliagarriak kalitatezko konposta egiteko".

Geure Euskuara (I)

Bizitzan lantzean behin gertatzen diren kasualitate horietako bat dela medio, hemen gaude bi etxebarritar 2012ko udaberrian Bizkaiko Hitza-ko barikuko zutabean txandaka idazten. Biok gara jipien hamarkadan jaiotakoak, umetan biok ikasi genuen Markina-Xemeingo Vera Cruz mojen kolegioan (gaztelaniaz, jakina) eta gaztetan biok finkatu ginen gure jaioterritik kanpo, bata Gipuzkoan, bestea Bizkaian. Hortik aurrera, gure ibilbideak alderatuz ezin da aurkitu kointzidentzia handirik kolaborazio hauetan erabiltzen dugun euskara salbu: itxura batean biok daukagu argi plaza honetan batuan idaztea dela egokiena.

Ni neu idazterako orduan planifikatu barik heldu naiz erregistro bakoitza noiz erabili behar dudan hautatzera. Publiko zabalarentzat edo hiri giroan bada, euskara batuan; eskualdeko jendeagaz, bizkaieraz eta, azkenik, lagun minekin, bi eratara: hirikoekin batua librean eta herrikoekin eztok eta baidoka. Halandabe, beti sortzen dira zalantzak. Egunkaria-k berak, Bizkaia gehigarria abian jarri zuenean lehentasuna eman zion euskalkiari, nahiz eta jakin irakurle eta harpidedun multzo handia zeukala Euskal Herriko metropoli bakarrean, hau da, funtsean euskalkirik ez duen inguruan. Egia esan, Aldundiarekin lortutako hitzarmenak ere izan zuen zerikusia erabaki hartan. Urteak geroago, aldiz, Bizkaiko Hitza-k batuaren aldeko apustua egin du eta bide beretik jo du Hamaika Telebistak.

Baten bat guzti honek zer garrantzia duen egongo da pentsatzen. Bada, esango nuke ez dela kontu hutsala, bereziki ahozko komunikazioaz ari garela. Asko dira oraindik euskara estandarra, artifizialegia dela iritzita, irentsi ezinik dabiltzanak; era berean, beste askorentzat gehiegizkoak dira bizkaierako aldaeren kontrakzioak eta elipsien dantzak. Batzuek zein besteek atzeraka egingo dute euskara entzun orduko, ez baitira gustura sentituko eta ikasketa negatiboen multzoan kokatuko dute bizipen hori. Hortik datorren hurrengo pausoa badakigu zein den: gaztelaniaren erabilera.

Beraz, funtsezkoa da erregistro egokia erabiltzea une bakoitzean. Batzuetan gaitza da aukeratzea: Euskadi Irratian lau kontutxo esatea egokituz gero, zergatik ez egin ahalik eta bizkaiera garbienean? Beste alde batetik, ez da ariketa polita batua ahalik eta gehien blaitzea norberaren euskararekin? Baiezkoan nago. Biak dira hautu zuzenak eta asko gara batetik bestera saltoka ibiltzen garenok. Ez da harritzekoa, biek baitaukate alde onik. Bizkaierak adierazkortasuna eta musika ditu bere alde; batuak, berriz, zehaztasuna, bereziki aditzekin. Izan ere, zoritxarrez ahozkoan erdi galduta daude bizkaerako hainbat aditz-forma funtsezko, adibidez gure inguruko ziñuazen (zenbat bider entzun eta esan dugu ikusi zaitxuten, batuerako ikusi zintudan-en pareko legez!).

Gaurkoz hemen utziko dut kontua, lehen egunean urrutiegi joatea ez da komeni-eta, badaezpada bere (eta ez porsiakaso sasijatorra).

Hiztegia aberasteko jaia

Berba probakMungiaHizkuntza baten hiztegia aberasteko, hainbat bide daude. Eskola edo hizkuntz ikastegia dira adibide batzuk, baina ez bakarrak. Mungiako herritarrek, formaltasuna alboratu, eta giro lasaiago batean landu nahi dute euskara. Horretarako...

Txakolina, Santurtziko plazan

Bizkaiko Txakolinaren lehenengo Jaialdia ospatuko dute asteburuan, Santurtzin. Gernika Parkean bilduko dira. Bihar, 12:00etatik 15:00etara eta 19:00etatik 22:00etara egongo da zabalik. Domekan, berriz, 12:00etatik 15:00etara zabalduko dute.Txakolinaz ...