Pello A. Zuazo
"Gogor borrokatuko naiz abiadura handiko trena Bilbora lurpetik sartu dadin", adierazi du indartsu Juan Mari Aburto Bilboko alkateak. Hirian egingo diren proiektuei buruz solastatu da Forum Europa mintzalekuan, eta irmo egin du bere alda...
Aitziber Laskibar Lizarribar
Martxoaren 14, 15 eta 16an batuko dira ehunka gazte, Leioako Campusean, sortu nahi duten hezkuntza ereduari buruz eztabaidatzeko. Interesa duen guztiari parte hartzeko gonbita egin dio Aitziber Duartek (Laudio, 1996), Leioako Herri Unibertsitatearen sustatzaileetariko batek: "Joan nahi duenak, estera eta lo-zakua hartu, ilusioa poltsan sartu, eta hara joatea besterik ez du; ongi-etorria izango da".
Zer da Leioako Herri Unibertsitatea?
Duela bi urte abian jarri genuen proiektu alternatibo bat da, herritik eta herriarentzako filosofian oinarrituko den hezkuntza baten alde borrokatzeko eredu gisa eraiki genuena. Aurrerapausoak ematen saiatzen gara guk nahi dugun hezkuntza eredu horretara hurbilduz joateko.
Zer da gaur egungo hezkuntzatik gustuko ez duzuena?
Azken batean, sartzen zara klasera, entzuten duzu irakaslearen txapa guztia, eta helburua da informazio hori guztia barneratzea, gero, azterketan, botatzeko. Ez da metodorik erabiltzen ikasleak benetan ikasteko. Gaur egungo hezkuntza eredua guztiz elitista da; enpresa pribatuetara bideratutako hezkuntza ematen digute, eta gure jakintza ez da enpresa horien beharretatik harago joango. Horren harira, eta gero eta gehiago jasaten ditugun inposaketak ikusirik, alternatibak badaudela erakusteko sortu dugu herri unibertsitatea.
Eta nola azalduko duzue alternatibak badaudela?
Jende askoren lanarekin eta ilusio handiarekin. Ikasleok —irakasle batzuen laguntzarekin eta herriko hainbat eragilerekin— hitzaldiak edo tailerrak antolatu ditugu. Aurten ahalegin berezia egingo dugu tailer horietan pedagogia askatzailea aplikatzeko: hau da, erakusteko badagoela alternatiba bat irakasle-ikasle eredu hori apurtzeko eta denok ikasteko elkarrengandik.
Zer-nolakoa da aldarrikatzen duzuen hezkuntza sistema?
Batetik, pedagogia askatzailea nahi dugu, parte hartzaileagoa. Herritik eta herriarentzat izango den zerbait eraiki nahi dugu, eta guztion eskura egongo dena. Diru sarrerak problema izango ez diren hezkuntza sistema bat; gure hizkuntza propioan —euskaraz— ikasteko arazorik izango ez den hezkuntza bat nahi dugu. Denontzat balio duen hezkuntza bat, ez soilik enpresa pribatuari begira dagoen, jende oso konkretu bati bideratua den eta gero eta burgesagoa den hezkuntza bat. Eduki propioak landu nahi ditugu, eta kritikotasuna aplikatu. Zeren, gaur egun, irakasleak botatzen du informazioa, zalantzan jartzeko aukerarik gabe ikasi behar du ikasleak, eta azterketa bete. Kito. Ez bazara azterketa betetzeko gai, ez zara gai unibertsitatean egoteko. Guk ez dugu horretan sinesten. Badaude beste eredu batzuk; Finlandiakoa eta Txilekoa, adibidez, non zure inteligentzia edo gaitasuna ez den mugatzen ordubetean paperean idatzitakora.
Nolakoak izango dira hiru eguneko eskolak?
Aurten, planteamendua aldatu egin dugu, eta hiru ildo nagusi proposatu ditugu. Lehenengo bi egunetan eztabaidatu eta ondorio batzuk aterako ditugu. Gero, oinarri horien gainean aurrerapauso bat eman nahi dugu.
Zeintzuk dira ildo nagusi horiek?
Hiru zapalkuntza nagusiak: genero, nazio eta klase zapalkuntzak. Lehenengo bi egunetan informazioa jasoko dugu ikasle, irakasle zein herri eragileengandik; denon artean jakintza eta informazioa jasoko dugu, eta alternatiba eredu batzuk ezagutuko ditugu. Hirugarren egunean, guk, ikasle ikuspuntutik, zapalkuntza horiei aurre nola egingo diegun pentsatzea da helburua. Horrez gain, herri unibertsitatearen nondik norakoen inguruan ere hausnarketa egingo dugu hirugarren egunean: hemendik aurrera zer nahi dugun eta herri unibertsitatea nola garatuko dugun.
Zer-nolako hizlariak izango dituzue?
Baditugu Jule Goikoetxea, Nekane Jurado, Iñaki Gil de San Vicente, Arantxa Arruti. Baditugu bertsolariak: Jone Uria, Miren Artetxe, Ane Labaka, Amaia Iturriotz. Nahi duten ikasleek nahi duten gaiei buruzko klaseak emango dituzte. Eta fakultateetako irakasleek ere parte hartuko dute. Miren Artetxe hezkuntzako irakaslea da, Jule Goikoetxea Gizarte Komunikazio Zientzietako fakultatekoa... Arte Ederretatik, adibidez, Saioa Olmok tailer bat egingo du generoaren inguruan. Artearen merkantilizazioari buruz ere hausnartuko dugu Museoak vs gaztetxeak saioan: espazioen arabera nola baloratzen den artea. Bestalde, Brasilgo MSTkoak etorriko dira, baita Kataluniako ordezkaritza bat ere. Gainera, lehenengo bi egunetan elikadura burujabetza landuko dugu.
Zer esan nahi du horrek?
Unibertsitatean jango diren produktu guztiak hemengo ekoizleenak izango dira. Hitzaldi bat ematen ere parte hartuko dute horiek.
Nola antolatu zarete?
Prestaketa lana fakultateka antolatzen da; fakultate bakoitzean sustatzaile talde bat sortzen da, eta talde hori arduratzen da bere fakultateari dagozkion gaiarekin lotutako hitzaldiak proposatu eta lotzeaz. Baina, gero, herri unibertsitatea bateratua da.
Norentzat da?
Ikasleentzat batik bat. Hala ere, iaz irakasleek hitzaldiak bakarrik eman zituzten, eta hori gainditzeko ahalegina egin dugu; irakasleak ere gonbidatu ditugu parte hartzera. Unibertsitateko langile eta eragileentzat ere zabalik dago. Azken finean, parte hartu nahi duen edozeinentzat da. Argi izan behar da ikasleok aldaketa nahian sortutako proiektua dela, baina proiektu horretan sinesten duen eta babestu nahi duen edonorentzat zabalik dago. Animatzen ditugu guztiak parte hartzera.
Hirugarren urtea da aurtengoa. Eman dute fruiturik aurreko saioek? Ikusi da urratsen bat?
Lehen urtean 350 ikasle inguru aritu ziren; iaz, 550 ikasle. Beraz, ikusten da badagoela gorakada. Azpimarratzekoa da joan den urtean ordu bakoitzean zortzi hitzaldi genituela aldi berean, eta aurten bederatzira igo behar izan dugula ez zitzaizkigulako sartzen hitzaldi guztiak.
Hiru egunetatik haratago, saioa amaitzean, uzten du hondarrik?
Joan den urteko balorazioa egitean, ondorioztatu genuen oso ondo dagoela hiru egunetan hainbeste jendek parte hartzea baina ondoren ez zela izan herri unibertsitatearen jarraitutasunik. Aurten, horregatik planteatu dugu hirugarren egunean praktikan jartzea aurreko egunetan ateratako ondorioak. Adibidez, ikusten bada campusean talde feminista bat behar dela, hori sortzeko eta lanean hasteko. Aurtengo helburua hau da: batutako indar guztiei forma ematea, hurrengo astetik aurrera proiektu berriak martxan jartzea eta unibertsitateari urte osoko jarraipena ematea; ekintza iraunkor bat bihurtzea.
Ainhoa Larrabe Arnaiz
Anbotok zaintzen du Atxondo. Margolana balitz legez, Mariren egoitza da etxe gehienen leihoetako paisaia. Baina azkar alda liteke hori. Haitzak ikusi beharrean, 1,5 kilometroko luzera eta 60 metroko altuera duen porlanezko bidezubia da atxondarrek leihora ateratzean izango duten paisaia, AHTaren lanak hasiz gero. Elorriokoarekin batera, derrigorrezko desjabetzeak egin gabe dituen zati bakarra da Bizkaian. Adifek ekainean adjudikatu zituen lur horietako lanak, 67,8 milioi euroan, eta desjabetze prozesuari ekin dio berehala. Espainiako Gobernuko ordezkaritzan aktak sinatzeko ordua zuten Atxondo eta Elorrioko lurjabeek hilaren 2an. Ez dute berehala etsi, ordea. Aktak sinatzeari uko egin, eta helegiteak aurkeztu dituzte bi udalerrietako udalekin, desjabetze prozesuan "akatsak" daudela argudiatuta. Badakite edonoiz beraien lursailetara joan daitezkeela, baina, ilunenean ere argia ikusten dute atxondarrek, David Cobos alkatearen arabera. "Egunero ari gara irabazten. Lanak hasi gabe igarotzen den egun bakoitza garaipen bat da".
25 familiaren baino gehiagoren lurretatik igaroko da tren lasterra Atxondon, eta, lanak abiatzeko, lursailak desjabetu behar ditu lehenik eta behin Adifek. Euskal Y-aren lanak adjudikatu eta hilabetera, aktak sinatzeko ordua jarri zien enpresak udaletxean. Ez zuten egin, eta Espainiako Gobernuko ordezkaritzan hitzordua jarri zieten gero. Horri ere uko egin diote jabeek, eta helegitea ere jarri dute. Eta azaldu du zergatia Cobosek: "Legeak jasotzen du aktak jabeen lursailetan sinatu behar direla. Akten helburua lur eremuen deskribapena egitea da. Lursailean zer dagoen jasotzea, alegia. Helburua hori bada, logikoena da jabeek beren eremuan sinatzea aktak, zer dagoen eta zer ez zehazteko".
Kalteak aztertzeko premia
Legeari tiraka ari dira atxondarrak Euskal Y-ak herria gurutzatuko zuela jakin zutenetik. Xehe-xehe aztertzen ari dira tren lasterraren lanak abiatzeko txosten eta arauak. Eta horietan aurkitutako okerretatik tiraka dabiltza 2003tik. Tren lasterrak herrian eragingo lituzkeen kalteak aztertzeko ikerketa egitea eskatu zion EAJren udal gobernuak MECSA aholkulari enpresari urte horretan. AHTak ingurumenean kalte handiak eragingo zituela azalarazi zuen ikerketak, askoren artean. Eta, lanek aurrera eginez gero, herriak erakargarritasuna galdu eta biztanleria galtzeko aukera zegoela jasotzen zuen. "Txostenak azaltzen zuen aukera guztien artean herritarrentzat txarrena zen bidea marraztu zela". Are gehiago, ekonomikoki eta teknikoki bideragarriagoak ziren egitasmoak ere jasotzen zituen.
Jaurlaritzak eta Madrilek aholkulari enpresaren azterketan jasotzen zen bide alternatiboa aintzat hartzeko konpromisoa hartu zutela azaldu du Cobosek. Eta bide berria marrazteko hainbat saio egin zituzten herrian ere. "Zundatzeak egin zituzten herriko hainbat lursailetan, eta Abadiño eta Elorrioko bideak ere aldatu zituzten Atxondoko tartea aldatzearekin batera".
Kalte gutxiago eragiten zuen bidea marraztu zen. Baina horrek ez du esan nahi proiektu berriak ingurumenean kalterik eragiten ez duenik. Eta hori da, hain zuzen, udalak egin zuen eskaera: tren lasterraren bide berriak ingurumenean zuen eragina aztertzeko txostena eskatu zuen. "Proiektu aldaketa batek ere ingurumenean eragingo dituen kalteei buruzko txostena jaso behar du, legez". Eskaera egin eta berehala iritsi zitzaien erantzuna. Bide aldaketa bertan behera utzi, eta tren lasterraren jatorrizko proposamenari eutsi zion Jaurlaritzak berriz. Atxondo herriari kalte handiena eragiten dion proiektua, alegia. Erabaki horren atzean eragin politikoa dagoela uste du Cobosek.
Buelta hasierako geltokira, beraz. Eta buelta lehenengo proposamena aztertzera. Hasierako bideak eragingo dituen kalteetan jarri dute lupa orain Atxondon. "Euskal Y-a aurkeztu zenean, eragingo dituen gutxieneko kalteak aztertu ziren, eta azpiegitura guztiari zegokion datuak jaso zituzten egindako txostenean. Oso orokorra da". Azterketa egin zutenetik hona, herriko ingurumenean aldaketak izan direla uste du alkateak, eta duela hogei urteko datuak ezin daitezkeela aintzat hartu gaur egungo lan bat egiteko. Kexa horren aurrean jaso duten erantzuna azaldu Cobosek: "Madrildik esan digute lanak 2006an hasi zirela, eta hori baliatzen dute azterketa baliozkoa dela argudiatzeko. Lanak Urbinan hasi zituzten, eta Atxondo oraindik ez dute ukitu".
"Ez du zentzurik"
Trenak ez du zentzurik, Cobosen arabera. Eta Madrilen ere azpiegituraren bideragarritasuna zalantzan jartzen dutela uste du. "Diotenez, 2020rako eraikita egongo da. Baina hasierako lanak dira bukatuko dituztenak. Gero, zerbitzua eman eta mantendu egin behar da". Gaur-gaurkoz dauden azpiegituren zaman, beste karga bat sartzea ekarriko du AHTak, haren ustez. Bizkaiko hainbat azpiegituraren egoera jarri du horren adierazle gisa; Supersur, Artxandako tunelak, Autzagane eta Ermuko saihesbidea, besteak beste. "Horiek ordaindu eta mantendu ezinik gabiltza, eta AHTa gehitu nahi diogu horri. Euskal Herria hipotekatu nahi dute, gizarte zerbitzuetatik murriztu, azpiegitura horiek guztiak ordaindu ahal izateko".
Gero eta gehiago dira tren lasterraren bideragarritasuna zalantzan jartzen duten datuak. Espainian, Madril eta Sevilla elkartzen dituen tren lasterra egiteko 47.000 milioi inbertitu zituzten, eta 14.200 jaso dituzte, 1992an martxan jarri zutenetik hona. Erabilerak ez du inbertsioa estali. AHTari dagokionez, oraindik ere, ez dute zehaztu txartelen prezioa zein izango den. Baina ez da tren lasterraren gauza ezezagun bakarra. Europa eta Espainiako tren lasterren sarearekiko loturak kolokan daude oraindik. Euskal Y-a Europarekin lotzeko Bordele eta Hendaia arteko zatiari dagokionez, 2032ra arte ez du ezer erabakiko Frantziako Gobernuak. Eta Gasteiz eta Burgos arteko lanak ere geldi daude.
AHTaren lanak bertan behera uztea zentzudunena dela dio alkateak. "3.000 milioi euro gastatu diren arren, hobe da hasita dagoen lana bukatu gabe uztea, azpiegitura bukatzeko gehiago inbertitu eta mantenurako beste horrenbeste gastatu behar bada". Argi dio Atxondok bide horretan lan egiten jarraituko duela.
Aitziber Laskibar Lizarribar
Lauro ikastola: duela 50 urte sortu eta ikastolen aitzindari izandakoa. Lege baimena lortu zuen lehen ikastola izan zen; euskaraz ere irakasteko eskubidea aitortu zitzaion aurrenekoa. Ikasturte osoan egiten ari den ospakizunen barruan, aste honetan omenaldia egin diete egun Loiun dagoen ikastolaren lehen hazia erein zutenei. Egun berezia izan da Emakumeen Junta hura osatu zutenentzat eta haien oinordekoentzat. Aitortza publikoa jaso duten egun berean baieztatu da talde sustatzaile haren buru izan zen emakumearen izena izango duela Bilboko kale batek: Julita Berrojalbiz.
Omenaldia amaitzeko hitzartzean eman du jakitera albistea Juan Maria Aburto Bilboko alkateak: "Remigio Vilariño maisua kalea Julita Berrojalbiz kalea izango da". Memoria historikoaren legea beteta, izen frankistak kentzeko udalak hartua duen konpromisoarekin lotuta dator erabakia. Eta frankismoarekin bat eginda aritu zen maisuaren izena duen kaleak frankismoari aurre eginez bestelako heziketa proiektu baten alde borrokatu zuen emakumearen izena izango du. Alkateak jakinarazi duenez, martxoaren amaierarako egingo da aldaketa Mallonako galtzaden ondoan dagoen kalean, erabakia ofizial bihurtu eta izen berria duten plakak egiten direnean.
Herritarren babes zabalarekin egingo da aldaketa, gainera. Udalak herritarrei aukera eman zien proposatutako izenen artean gustukoena babesteko, eta Berrojalbizenak izan do boto gehien.
Ikastolen sorrera
1957. urtean hasi zen Bizkaiko ikastolen mugimendua Bilbon, San Nikolas elizako ikasgela batzuetan. Hamalau ikasle zituela murgildu zen Maria Angeles Garai andereño lanetan, Julita Berrojalbiz eta Xabier Peña sustatzaileak ondoan zituela.
Garai zailak ziren, ordea. Euskaraz irakastea debekatuta zegoen, eta eskola itxiarazi egin zuten. Iralabarriko frantziskotarren egoitzara eraman zituzten eskolak. Hori ere itxi zuten, eta etxez etxeko garaia hasi zen 1960an: beren burua eskaintzen zuten familien etxeetan ematen ziren eskolak. Baina 1965ean Espainiako Hezkuntza Legea aldatu izanak egokitu beharra ekarri zuen: ikasleek batxilergoa egin ahal izateko eskolaratze kartilla beharko zuten aurrerantzean, eta hori ez zen posible etxez etxeko eskoletan.
Berrojalbizek eta harekin ari zen taldeak argi ikusi zuen bidea: beharrezkoa zen ofizialtasuna. Mugimendu horren beste zutoietako bat izan zen Tere Rotaetxek Elkano kalean zuen etxe bat alokairuan utzi, eta han kokatu zuten ikastola; gerora Lauro izango zen Resurreccion Maria de Azkue ikastola. 1966. urtea zen.
Euskaltzaindiaren laguntza
Beharrezko lege baimenak lortzeko, Euskaltzaindira jo zuen Berrojalbizek, laguntza eske. Babesa eman zion hark, eta baita Bizkaiko Foru Aldundiak ere. Horri esker jaso zuen baimena ikastolak.
Garai zail haietan egin zuten lan eta borrokagatik eskerrak eman dizkie bai sustatzaileei eta bai laguntza eman zuten instituzioei Itziar Laskurain Lauroko presidenteak: "Izan zirelako gara, garelako izango dira".
Hain zuzen, aurrera begirako lanean jarraitzeko deia egin du Andres Urrutia euskaltzainburuak. Lauroko guraso izana da Urrutia; ikastolako errektore kontseiluko kide ere bai. Eta alde guzti horien izenean eskertu du "andre talde horrek izan zuen ikuspegi izugarria eta ausardia". Orduan hasitako proiektuari eusten dietenei ere eman dizkie eskerrak, eta, aurrerantzean ere, "Lauro proiektuaren alde" indar berarekin jarraitzeko eskatu.
Arantza Aurrekoetxea Hezkuntza eta Hizkuntza politikarako sailburuordeak ere babestu du ikastolaren eredua, Eusko Jaurlaritzaren izenean. "Orduan abiatutako proiektu aurrerakoiari" eusteko deia egin, eta "beste 50 urte" irauteko aldiro egokitu beharra plazaratu du. Gorazarre egin die Lauro ikastolaren sortzaileei Aurrekoetxeak: "Gaur egungo euskal hezkuntza sistemaren oinarri nagusietakoa da orduan egindakoa".
Lorea Bilbao Euskara eta Kultura foru diputatuak emakume haien "adorea" goratu du, eta euskararen aldeko lanari eusteko gonbita egin die herritarrei. "Batzuek pauso bat aurrera eman zutelako dugu orain gizarte elebidunagoa".
Juan Maria Aburto Bilboko alkateak Lauroren komunitate osoa zoriondu, proiektuaren beharra plazaratu, eta ikastolaren lehen haziak jarri zituzten emakumeen "ilusioa, ahalegina, lana eta konpromisoa" txalotu ditu: "Einsteinek esaten zuen bezala, bada elektrizitatea eta baporea baino indartsuagoa den indar bat: borondatea".
Sustatzaile lanetan ari ziren emakumeei edo oinordekoei oroigarria eman, eta ikastolaren lehen egoitza izan zen Elkano kaleko atarian plaka jarrita amaitu dute eskertza ekitaldia ikastolako eta instituzioetako ordezkariek.
Aitziber Laskibar Lizarribar
Eta beste bat. Alonsotegin argia ikusten ari diren irregulartasun salaketek ez dute etenik. Ustez 2008tik aurrera izandako irregulartasun kasu baten berri eman du oraingoan EH Bilduk. Bi milioi euroren diru laguntza batzuk ...
Natalia Salazar Orbe
Gero eta jarraitzaile gehiago ditu Errigorak, euskara, elikadura burujabetza, Nafarroa hegoaldea eta auzolana ardatz dituen proiektuak. Bertako produktuak, nekazari txikiek ekoitziak, etxean prezio duinean jasotzeko aukera eskaint...
Natalia Salazar Orbe
Pertsona oro sexuduna da, eta bere sexualitatea askatasunez eta modu osasungarri batean gozatzeko eskubidea du. Zalantza edo eztabaida gutxi sortu beharko lituzkeen baieztapena dirudi. Hala ere, gaur egun, oraindik, bada eskubide hori osotasunean gauzatzeko aukerarik ez duenik. Arauz kanpoko funtzionaltasuna duten pertsonak, esaterako, sarri asko ez dira beharrizan horien barruan kokatzen. "Badirudi sexualitatea ustez ahalmen guztiak dituzten pertsona heterosexual, homosexual zein transexualen kontua besterik ez dela. Bestelako funtzionaltasunari buruz ari garenean, zail egiten zaigu ulertzen denok garela sexudunak, eta guztiok ditugula ase beharko genitzakeen sexu beharrizanak". Pau Guillen Zinegoak jaialdiko zuzendariaren hitzak dira. Astelehenean hasi eta hilaren 29ra arte beteko da hiriburua Bilboko Gay-Lesbo-Trans Zinemaren eta Arte Eszenikoen jaialdiko jardueraz.
Yes, We Fuck! dokumentalak agerian utziko ditu arauz kanpoko funtzionaltasuna duten pertsonen beharrizanak eta haien eskaerak. "Kontzeptu modernoak erakutsiko dizkigu. Martxan denbora asko badaramate ere, gizarte zabalaren artean argia ikusiko duten kontzeptuak dira". Bestelako funtzionaltasuna duten pertsonentzako sexu terapia da horietako bat, Guillenek zehaztu duenez. "Itsuak, gurpil aulkian dabiltzanak zein beste zirkunstantzia batzuetan daudenak honekin guztiarekin zelan bizi diren ikusteko aukera eskainiko digu: zeintzuk kexa dituzten eta zeintzuk konponbide aurkitzen dituzten".
Homosexualitatea da jaialdiak landuko duen beste gaietako bat. Gizarteak arlo horretan garapen handia izan duela zabaldu bada ere, ezin ahantz daiteke astero izaten dela eraso homofoboren baten berri. "Gaia kezkagarria da".
Mundu osoari erreparatuta, polarizazio bat gertatu dela dio Guillenek. "Herrialde batzuetan, aurrerapausoak ematen ari dira legeen alorrean. Esaterako, sexu bereko pertsonen ezkontzak legeztatu dituzte. Ikusgarritasuna ematen du horrek".
Kontrako jarrerak hartu dituzte beste batzuek, ordea. Errusia da horien adibide bat. "Sexualitate tradizionalez kanpoko sexu jarduerei buruz hitz egitea debekatu dute espresuki". Beste batzuk harreman homosexualekin lotutako oro are gehiago kriminalizatzeko formulen bila ari dira: "Uganda, kasurako. Bizi osoko zigorra dena heriotza zigor bihurtzea aztertzen ari da hango parlamentua".
Errealitate horiek guztiak ezagutzeko aukera ona eskainiko du Zinegoak jaialdiak gaur. Hacia una primavera rosa izeneko plataforma aurkeztuko dute (Udaberri arrosa baterako bidean). "Udaberri Arabiarrari erreparatuta, hastapenak Tunisian izan zituen eskubideen garapena LGTB kolektibora ere iritsi zenentz aztertu gura zuen ikasle talde baten lana da". Dokumental sail bat filmatu zuten, eta aurrera egin beharrean, atzerapausoa gertatu zela ebatzi zuten. Gaur, Mexikon filmatutako atala aurkeztuko dute; sail horretako azkena.
Ikusleria osoari zabalduz
Aniztasuna, orokorrean; horixe bistaratzea du helburu Zinegoak jaialdiak: "Sexuaz eta sexualitateaz harago, familia ereduekin eta aniztasunarekin lotuta dauden gaiak", hain zuzen. Gay-Lesbo-Trans festibalak ikusle guztientzako egitarau zabala dakar aurten ere, helburu hori lortzeko bidean: besteak beste, kontzertuak, erakusketak, antzerkiak eta mahai inguruak prestatu dituzte.
Ibilbide luzearekin batera, garapen handia ere izan du jaialdiak. "Hasieran, LGTB kolektiboarentzako ahalduntze erreminta gisa sortu zen; talde horretako kideak islatuta sentitzeko modu bat zen. Garatu ahala, jaialdiko elementu guztiak kalera ateratzeko balio duten espazio eta jarduera ere bilakatu gara. Ikusleria osoari zabalduta dago".
Kalera zabaldu beharra argi zeukaten. Ikusgarritasuna emateko orduan oso baliagarria delakoan. Hala, Zazpikaleetan Maitatzea ez da delitua argazki erakusketa zabaldu dute asteon. LGTB kolektiboaren ekintzaileek Afrikan duten egoera azaleratzen du. 27 lokaletan daude ikusgai argazkiak.
Hori bakarrik ez. Domeka goizean, heldu eta umeentzako rock kontzertua egingo dute: Gora nire familia! ekitaldia Azkuna zentroko Atrioan izango da. Familia eredu ororen aldeko aldarrikapena egingo dute bertan.
Zine ona eskaintzea helburu
Ezin ahantz daiteke Zinegoak jaialdiaren xede nagusia: zine ona eskaintzea du helburu topaketak. Areto komertzialetara iritsiko ez diren lanak ikusteko aukera ezin hobea zabaltzen du urtero. Astelehenean abiatuko dute lehiaketa, Arriaga antzokian egingo duten inaugurazio ekitaldian. Rose Trocheri ohorezko saria emango diote bertan. Igandean, Go Fish haren filmaren emanaldi berezia egingo dute, Bilborocken. Inaugurazio ekitaldian Stephen Dunn zuzendariaren Closet Monster filma ikusteko aukera ere izango da.
Hogei lan lehiaketara
Sail Ofizialean fikziozko hamabi film luze eta zortzi dokumental lehiatuko dira. Besteak beste, Desde allá, Io e Lei eta Yes, We Fuck! ikusi ahalko dira. Urrezko Lehoia eskuratu zuen lehenak, Veneziako Zinemaldian.
Aurtengo Zinegoak jaialdian sexu eta nahitasun aniztasuna hainbat ikuspuntutatik jorratzen duten lanak jaso dituzte. TransMex atalak, esaterako, kontraste handiko Mexikoko bizilagunen transexualitatearen ikuspuntua erakutsiko du. Off Zinegoak sailean, aldiz, zinemarik esperimentalena aurkeztuko dute. Biak ala biak Bilbo Arten eskainiko dituzte, doan. Bestalde, Begiradak sailaren lanak gaiaren eta jatorriaren arabera sailkatu dituzte aurten.
Bilgune eztabaidagunea
Zinea eta arte eszenikoak ditu ardatz jaialdiak. "Jende mordoa gonbidatu dugu bere esperientzia kontatzera: aktoreak, zuzendariak, ekoizleak... Kutsu zinematografikoagoa dauka". Hala ere, harago ere badoa jaialdia. Lanak aretoetatik atera eta hausnarketa eta solasaldi espazioetara eraman dituzte. Bilgune gunean ekingo diote bide horri. Transexualitatea, maskulinitate berriak, euskal nortasuna eta aniztasuna eta gorputzak erresistentzian: horra landuko dituzten gaiak.
"Film labur zein luze batzuk erabiliko ditugu landuko ditugun gaiak ulertu ahal izateko. Ostean, gai horietan jantziak diren adituekin komunikazio eta elkarrizketarako espazioak zabalduko ditugu". Hala, pantailan ikusitakoari buruz sakontzeko aukera eskainiko dute.
Tansexualitatea lantzeko bi film jarriko dituzte: Club Amazonas eta Diversxs. "Informazioaren garrantzia nabarmendu gura dugu horien bidez. Errealitate guztiak ikusgai dauden espazioak beharrezkoak dira. Baita pertsonen arazoei konponbideak jarriko dizkieten guneak ere, denek garapen zoriontsu, natural eta normalizatua egiteko aukera izan dezaten".
Diversxs filmean, 18 urte inguruko gazteen udaleku bat azaltzen da. "Imajina daitekeen aniztasunik handiena du: transexualak, lesbianak, GIBdunak... Denetariko pertsonen arteko elkarbizitza. Norberak bere egoera bizi du; baina bakoitzak bizitzan aurrera egiteko gainditu beharreko egoerak besterik ez dira. Horrek barne bakea izaten laguntzen die. Tipo bitxia ez zarela jabetzeak asko laguntzen du". Are gehiago gazteen artean.
Club Amazonas film mexikarrean, herrialdez herrialde ibili diren transexualen bizitza kontatzen dute. Mexikora iritsi bitartean, ez dira seguru bizi izan; euren bizia arriskuan ikusi dute ordura arte, etengabe. "Ez dute gertuko harremanik izan; kriminalizatu egin dituzte".
Saioa osatzeko, Errespetuz transexualen elkarteko kide bat kolektibo horren eskubideei buruz mintzatuko da. Eremu sozialaz harago joango dira, beraz. Besteak beste, onartu berri duten transexualentzako trantsizio agiriari buruz mintzatuko dira.
Sareak jostearen garrantzia
Jaialdia antolatzen duen Hegoak elkartea txikia da, baina, denborarekin sareak josi ditu hiriburuko zein handik kanpoko beste eragile batzuekin. Aliantza horiei esker, besteak beste, Pikara Magazine aldizkariarekin egingo dituzten jardunaldiak lortu dituzte. Trans nortasuna eta lesbofeminismoa jorratzeko elkarrizketarako bilgunea egingo dute, bihar.
Zazpikaleetan zabalik dagoen erakusketa Amnesty Internationalekin eta bertako merkatari elkarteekin antolatu dute elkarlanean. "Elkarte eta sare horiekin elkarlana sustatu behar dugu, eurek egiten dutena ere Zinegoak jaialdiaren koloreez jantz dadin eta ahalik eta jende gehiagorengana irits dadin". Abian da aniztasuna agerikoa izango den mundu baterako bidea.
Olaia Zabalondo
Esperientzia alde batean, eta ikasteko grina bestean. Jesus Gangoitiren eskuetan erraza dirudiena, praktikan, ez da horren erraza. Hala ere, pazientzia apur batekin eta behin eta berriro errepikatuta, lortzen da. Hain zuzen ere, arrantz...
Ainhoa Larrabe Arnaiz
Hiri zein herrien egiturek segurtasun falta eragiten dute hainbat herritarrengan. Argirik gabeko tokiak, bihurguneak, lurpeko igarobideak... arrisku guneak dira, eta, kasu askotan, emakumeei askatasunez ibiltzea eragozten diete, b...
Natalia Salazar Orbe
Pedro Arronategi 1945ean hil zen, tuberkulosiak jota, gaixotasun hori zutenentzako Frantziako kartzela batean. II. Mundu Gerran borrokan ibilitakoa zen busturiarra. Hura frontean zebilela, haren emazteak eta amaginarrebak Busturin ...