Natalia Salazar Orbe

Ez da joango. Asiako liztorra Bizkaitik desagerraraztea ezinezkoa da. Hala, aldundiak uste du espezie horrekin batera bizitzen ikasi beharko dela. Kontrolatu eta espezie inbaditzaile gisa tratatuko dute. Asmo hori gauzatzeko udalekin elkarlanean aritzeko protokolo bat abiatu du, dauden habiak kentzeko. Udalek herritarren abisuak jaso eta kudeatu behar dituzte: informazioa jaso eta ohartarazitakoa vespa velutina deritzon liztorraren habia ote den egiaztatuko dute. Aldundiak habiak kendu eta suntsitzeko ardura hartuko du bere gain.

Sektore batzuetan alarmak piztuta daude, ordea. Eta prebentzioari ere heldu behar zaiola iritzita, Asiako liztor erreginak harrapatzeko lanari ekin diote zenbait herritan. Gueñes eta Getxo dira horietako bi. Lehenengoan, udalaren ekimenez hasi dira espezie inbaditzaile horren aurkako tranpak jartzen. Bigarrenean, Auzokideok plataformak hartu du eginbehar hori bere gain.

Gueñesen martxoan hasi ziren Asiako liztor erreginak harrapatzeko tranpak jartzen. Hil horren bukaeran atera ohi baitira hibernaziotik habia berria egiteko. Joseba Garcia Gueñesko Udaleko mendietako teknikaria da. Hark azaldu ditu praktika horren helburuak. "Ahalik eta erregina gehiena harrapatzea da xedea. Izan ere, horietako bakoitzak 2.000ra arte kide izango dituen komunitate berri bat eratuko du. Eta habia horretatik ernaldutako 100 erregina aterako dira hibernatzeko prest. Hala, espeziearen zabalkundearen aurka egiteko modurik eraginkorrena da".

Administrazioen "planifikazio falta" sumatzen dute Auzokideok plataforman. Beren kabuz hasi dira Andra Mari auzoan Asiako liztorra harrapatzeko tranpak jartzen. Iñigo Elortegi hango kidea da. "Aldundiak udalei eman die orain lana, eta horietan ez daukate jarduteko protokolorik, ezta sentsibilitaterik ere, Asiako liztorrak dakarren arazo handiari dagokionez".

Lehen sektoreak Getxoko barne produktu gordinaren %5etik gora dela ekarri du gogora. "Erleek egiten duten polinizazioa funtsezkoa da fruitu arbolentzat eta eztia egiteko, besteak beste". Aldundiak eta udalak iniziatibarik ez dutela hartzen iritzita, herritarrek laguntza sare bat koordinatzea erabaki dute.

Tranpa errazak

Sistema erraz samarra da; antzekoa batean eta bestean. Getxon, plastikozko botila bati zulo bat egiten diote goiko aldean, eta, han, beste plastikozko botila baten zatia jarri. Botila barrura edabe prestatu bat botatzen dute: ahabia zukua ardoarekin nahasten dute, eta, ostean, erleak erakartzea saihesteko garagardo beltza botatzen diote. "Egunetako hartzitzearen ondorioz, liztorrak erakartzen ditu edabeak, eta plastikozko botilan atera ezinik edo likidoan itota geratzen dira". Dena den, adituek ohartarazi dute kontu handiz gauzatu beharreko sistema dela hori, gaizki eginez gero, erleak edota bestelako intsektuak erakarri eta hil daitezkeelako.

Beraz, edabe egoki bat erabiltzea erabakigarria da liztorrak soilik harrapatzeko. Hala azaldu du Garciak. "Orain arte, sistema egokia erabili dugu. Izan ere, zortzi vespa cabro [bertako kuruminoa] besterik ez dira erori, eta erlerik bat ere ez".

Gueñesen beste aldaera bat darabilte. Erdi gardena den ontzi bat erabiltzen dute han. Erreginak sartu egiten dira, baina ezin dute handik atera. Horiek erakartzeko garagardoa, txakolina eta ahabia ziropa nahastuta egindako edabea prestatzen dute. "Frantziatik ekarri dugun formula berri bat ari gara erabiltzen orain: erleen argizaria eta eztia ditu. Eraginkorragoa da".

Tranpek zer-nolako eragina izan duten aztertzeko lehen balorazioak egin dituzte jada herrian. Apirilaren erdi aldera egin zuten lehenengo zenbaketa. Joseba Garciak eman ditu datuak: "67 erregina hartu genituen tranpak jarri ditugun 25 eremutan. Eta lau vespa cabro besterik ez ziren erori. Maiatzaren 1ean egindako zenbaketan 267 erregina erori ziren".

Hirugarren zenbaketa hilaren bukaera aldera egingo dute, eta antzeko emaitzak izango direla aurreikusi dute. "Interesgarria da 600 habia berri egitea saihestea. Izan ere, erregina horiek gainditua zuten hibernazio fasea, eta habia berriak egiteko prest zeuden".

Aldundiaren protokoloa ere positibotzat jo du Garciak. "Neurri guztiak beharrezkoak dira. Prebentzio neurriek eraginkortasuna dute habia berrien sorrera saihesteko. Habia berri bat saihestuz gero, irailean ehun erregina gutxiago aterako dira". Habiak suntsitzeak ere emaitza bera du. "Iraila aurretik suntsitutako habia bakoitzeko, ehun erregina berri ateratzea saihesten dute".

Iraila hasieran ere tranpak jarriko dituzte. "Hibernazioa egiteko leku baten bila habia uzten duten erreginak harrapatzea da helburua".

Elortegik uste du Aldundiaren protokoloa positiboa izan arren, erleen populazioarengan kaltea egongo dela onartzen duela. Protokolo global bat eskatu du. "Herritarrek liztorra ez dute arazotzat antzematen. Ondorioz, erakundeak ere ez dira mugitzen, ez dutelako presiorik sumatzen".

Garciak argi eta garbi azaldu du denek onartzen duten errealitatea: "Onartu egin behar dugu Asiako liztorra geratzeko etorri dela. Kontua da hori denontzako onargarriak diren proportzioetan gertatzea".

Natalia Salazar Orbe

Ikaskuntza prozesuaren egoera ezagutu, eta emaitzetan oinarrituta berau hobetzeko plana egitea du helburu Lehen Hezkuntzako hirugarren mailako azterketak. Hala zehaztu du Hezkuntza Sailak. Egoera hori ahalik eta azkarren diagnostikatzea eta behar diren neurriak hartzea du xede. Hala, Heziberri planaren eredu pedagogikoaren markoak Lehen Hezkuntzaren etapa erdian barne-ebaluazio diagnostikoa egitea aurreikusten du. Guraso eta hezkuntza komunitateko agente asko ez datoz bat irizpide horiekin. Besteak beste, helburua ikastetxeen rankinga egitea dela uste dute. LOMCE lege organikoaren inposiziotzat jo dute, gainera. Hala, azterketon aurka planto egin dute. Bizkaian 53 ikastetxek hartu dute erabaki hori, oraingoz.

Joan den ostiralean aldarrikapen festa egin zuten Santutxun, Luis Briñas ikastetxeko eta Karmelo ikastolako hezkuntza komunitateak eta auzoko hainbat eragilek antolatuta. LOMCEren legea "inposizio hutsa" dela salatu zuten. "Atzerakoia da. Euskararen eta ikasleen aukera berdintasunaren kontrakoa da. Sexista da. Eta hezkuntzaren pribatizazioa du helburu". Eta Heziberri gauza bera dela diote: "LOMCEren euskal aplikazioa".

Hainbat ikastetxetan ezinegona sortu dute proiektuak eta azterketak. Pedagogikoki atzerapauso izugarritzat jo du Hezkuntza Plataformen Topaguneak. Herrietan azken urteetan sortu diren plataformen topagunea da. Ikoitz Arrese bertako kidea da. Ikasturte osoan irakasleek ikaslearen gainean egiten duten jarraipena jo du ebaluazio bide egokientzat. "Hori nahikoa izan da orain arte ikasleon gaitasunak neurtzeko, ondo doazen ebazteko edo hobetu beharrekoak aurkitzeko". Hala, ikasturte bateko lan guztia egun bakar batera mugatzea kritikatu du.

8 urteko ikasleentzako proba da. Adin horretako haurrei denbora mugatuan bukatu behar duten azterketa bat egiteak urduritasuna sor diezaiekeela uste du. "Oso goiz da eurentzat".

LOMCEren inposiziotzat dute Eusko Jaurlaritzak Heziberri barneko proba gisa aurkeztu duen azterketa. "Jaurlaritzak LOMCEren aplikazioa egin behar izan du, eta aplikazio horri Heziberri deitu dio". Batak eta besteak jasotako azterketek eduki berak dituzte: matematika, zientziak eta irakurmena eta idazmena baloratuko dituzte.

Orain artean, Lehen Hezkuntzako laugarren mailan egiten zuen antzeko proba diagnostiko bat Jaurlaritzak, bi urtean behin. Ikastetxeek eurek egiten zuten proba, eta Irakas Sistema Ebaluatu eta Ikertzeko Erakundeak (ISEI) diseinatzen zuen. "Hori bai, hori erabili izan da hobekuntza planak egiteko. Gu ez gaude ebaluazio diagnostikoen kontra". Duela hilabete inguru argitaratu ziren iaz egin zuten probaren emaitzak. "Azken zazpi urteetako euskara gaitasunik txarrena erakutsi dute. Ebaluazio diagnostiko horrek ematen dituen adierazleek erakutsi dute euskarari dagokionez askoz inplikazio handiagoa behar dela". Emaitzok baliagarriak izan arren, pedagogikoki "astakeriatzat" jo du proba hori hirugarren mailara aurreratzea.

Laugarren mailako azterketa ez da desagertuko, gainera. "Hala ere, jarraitzen dute justifikatzen helburu berberak dituztela batak eta besteak. Beraz, ez dago zalantzarik, LOMCEren araberako proba bat da".

Seigarrenekoa, atzeratuta

Lehen Hezkuntzako zikloa bukatzean ere azterketa bat aurreikusten du Heziberrik, seigarren mailan. Aurten ez dute ezarri, baina litekeena da iaz hirugarren mailakoarekin egin zutenaren antzera proba batzuk egitea. Hala ere, oraingoz ez dute horrelakoen berri. Behin martxan jarrita, ikastetxe guztiek egin beharko dute.

Ikastetxetik kanpoko adituek diseinatuko dute, eta ikastetxetik kanpoko irakasleek zuzenduko dituzte azterketak. Lehen Hezkuntzako etapa ebaluatzeko proba gisa aurkeztu dute. Hala ere, ikastetxeak sailkatzeko modu bat izango dela sinetsita dago Arrese. "Ikastetxeak onen eta txarren artean sailkatuko ditu". Ikasleek azterketan ateratako emaitzak ez dituzte jakinaraziko; bai, ordea, ikastetxeenak. "Jakina da ikastetxeen emaitzak rankingak egiteko erabiltzen direla. Berba horrek konnotazio txarra du, baina errealitatea da". Datu horiek ghettoak sorraraziko dituztela deritzote; ikastetxe batzuk estigmatizatuko dituztela, alegia. "Zoritxarrez, ikastetxe horiek beti egongo dira inguru sozioekonomiko txarrenetan".

Irakasleek eman beharreko gaiak zentralizatzeko nahia ere badago proba horien atzean. Madrilgo Hezkuntza Ministerioak zehaztu behar ditu seigarren mailako azterketa prestatzeko eta zuzentzeko irizpideak. Legea onartu zuen PP alderdiaren eta LOMCEren beraren logikari jarraiki, zentzua dauka horrek. "Eduki berberak eman gura dituzte-eta estatu osoan. Horretarako erabiltzen dute, azken batean, azterketa hau: ziurtatzeko ikasleek eduki horiek barneratu dituztela. Ikastetxe barruan irakasleek egiten dutena berdin dio LOMCEri, jakin badakitelako ziklo amaierako azterketan berak ezarritako edukiak baloratuko direla". Heziberrik antzera jokatzen du: "Autonomia ematen die irakasleei, baina autonomia horrek ez du ezertarako balio etapa amaieran azterketa horiek izango baditugu".

Informazio kontrajarria

Hezkuntza Saila lanean ari da ahalik eta ikastetxe gehienek egin dezaten hirugarren mailako azterketa. Hala ere, mezu kontrajarriak helarazi dizkiete. "Duela zenbait hilabete iritsi zen jakinarazpenaren arabera, ikastetxe bakoitzak erabaki ahalko zuen azterketa egin ala ez". Azken asteetan iritzi hori aldatu egin da, eta hiru aukera zabaldu dizkie zentroei: ISEIk egindako ereduari jarraitu, eredu hori egokitu edo eredu propioa egitea.

Hala ere, gero eta ikastetxe gehiago dira azterketari planto egingo diotenak. Batez ere, ikastolak eta ikastetxe publikoak dira. "Kristau eskolak Heziberri proiektuaren alde agertu dira; beraz, hark markatutako azterketa horiek egingo dituzte". Ikastolen elkarteak askatasuna eman dio zentro bakoitzari azterketa egin ala ez erabakitzeko.

Maiatzaren 2an hasi zen, modu ofizialean, probok egiteko epea. Hilaren 27rako zuzenduta egon behar dute azterketa guztiek. Santutxuko Luis Briñas ikastetxea eta Karmelo ikastola aitzindariak izan ziren probari plantoa adierazteko orduan. Aurten ere irmo eutsiko diote, eta hala erakutsi zuten ostiraleko ekitaldian. Denen artean eztabaidatu eta adostuko den hezkuntza sistema propioa aldarrikatu dute.