Jauregi eta ondo antolatutako kale dotoreekin osatua, Elorriok denboraren joan-etorrian garatu du halako txukuntasun bat, patxada bat. Herriko txoko guztietan aurki daitezke garai bateko eraikin historikoak, eta, alde zaharra erdigunean izanda, berehala ohartzen da bat herriak denboran zehar izandako pisuaz. Etxe eta dorretxe dotoreek osatutako ikuspegia du, bada, Ana Otadui alkateak balkoitik begiratuta, parez pare. Udaletxe aurreko plazan, Sortzez Garbiaren basilika ere ikusten du.

Gaur egungo Elorriok ere gorde du bere itzala, eta Durangaldeko herriekin elkarlanean aritzeaz gain, Gipuzkoako Debagoienaeskualdeari ere egiten dio so maiz. Etorkizunari begira dago herria, eta, beharbada, horregatik azpimarratzen du alkateak "herriko bizitasuna" garatu nahiko lukeela, "herri dinamiko eta aktiboa" duelako helburu.

Elorrio "bizi" bat nahi luke Otaduik hemendik luze gabe. "Dinamikoa, ekintzaz betetako herria ikusi gura nuke. Horretarako, ezinbesteko izango dira jarduera ekonomikoa sustatzea eta kalitatezko enplegua erakartzea. Baina ekonomia eta lan kontuak aparte utzita, behin eta berriz azaltzen du Otaduik "elkarbizitza eta errespetua oinarri dituen herria" nahiko lukeela. "Bide luzea dugu elkarbizitza normalizatzeko, baina itxaropentsu nago. Funtsean, errespetua oinarri duen herri bat utzi nahiko nieke nire ondorengoei", agertu du.

Iazko udal hauteskundeetatik da Otadui herriko alkatea. Kalapita politiko baten erdian hartu zuen agintea. "Bazirudien batzuek ez zituztela joko demokratikoaren ondorioak onartu. Niretzat oso egun gogorra izan zen inbestidurakoa", aditzera eman du. Bilduk eta EAJk zinegotzi kopuru berbera eskuratu zituzten bozetan. Koalizio independentistak alkatetza lortzeko zeukan eskubidea eskatzen zuen, jeltzaleek baino boto gehiago eskuratu zituztelako. Baina, PPko zinegotziak apurtu zuen berdinketa, jeltzaleen mesedetan, hain zuzen ere.

Otaduik aitortu du egun hartatik honako bilakaera "ona" izan dela, eta hasierako egoerari "buelta eman" zaiola. "Egun hartako eta gaurko egoerek ez dute zerikusirik", dio. Egoera egonkortu den seinaleetako bat, berriz, aurrekontuen adostasunean aurki daiteke. EAJ eta Bilduren aldeko botoekin onartu zen 2012rako aurrekontu proiektua.

Turismoari eskainitako tokia da aurrekontuetan nabarmentzen den puntuetako bat. Iazko 13.000 euroak oso atzean utzi, eta 167.000 mila euro bideratuko ditu udalak arlo horretara. Otaduiren esanetan, Elorriok "ekarpen handia" egin diezaioke sektoreari. "Baliabide asko ditugu eskura: jauregiak, ibilbideak, armarriak, ermitak, eta, noski, Argiñetako nekropolia ere bai. Esango nuke orain arte ez dugula asmatu turismoa behar bezala ustiatzen, eta hemendik aurrerako asmoa da ondarea indartzea, inguruan dagoena baloratzea eta ostalariekin ere elkarlana sustatzea", azaldu du Otaduik.

Horren guztiaren kudeaketa turismo teknikari berri batek egingo du. Gainontzekoan, ondarea zaharberritzea, askotariko ekitaldiak antolatzea, edota ondare ibilbidearen argiztatzea dituzte jomugan Elorrioko Udalean, besteak beste.

Herriko diru sarrerak indartzeko, eraikita dauden azpiegiturak garatu eta berriak sortu behar direla uste du Otaduik. "Horregatik, oso garrantzitsua izango da hirigintza eta industria gaiak garatzea, eta, horretarako, iaz onartutako Hirigintza antolatzeko plan orokorra erabil dezakegu". Bide horretan, hutsik dauden lur-eremuetan eraikuntza lanak abiatzeko gertu dago alkatea, "udalak enplegua ere garatzen lagundu dezakeelako industrialdeak indartuta". Bestalde, salmenta edo alokairuzko etxebizitzak garatzea ere egokitzat jotzen du alkateak.

Naturak badu pisua

Ingurumen gaiei dagokienez, proiektu asko ditu Elorrioko Udalak esku artean. Aste Berdea izeneko ekimena martxan jarri nahi dute, "ekimen berria izango da, eta gure ingurunearen kontzientziazioa bultzatzeko baliagarria izango zaigu". Tokiko Agenda 21 delakoa ere "oso arrakastatsua" izan da aurten, Otaduiren esanetan. "Iaz, bost herritar hurbildu ziren; aurten, berriz, 25 izan dira".

Ingurumen gaiei lotutako anekdota edo pasadizo txiki bat ere gaineratu nahi izan du alkateak, "behin ustekabe polita" izan baitzuten udaletxean, gustura oroitzen duenak. "Eskolako umeak etorri ziren ekimen bat aurkeztera. Eskolatik San Agustin aldera joan omen ziren erreka ikustera eta argazki batzuk ateratzera. Benetan lotsagarria zen errekak argazkietan zuen itxura. Zikin piloa zegoen. Gauzak horrela, haurrek beraien burua aurkeztu zuten, erreka garbitzeko boluntario gisa, betiere udalak horretarako ekintzaren bat antolatuko balu", gogora ekarri du.

AP-68 kudeatzen duen Autopista Vasco Aragonesa enpresari zarata maparen bigarren faseari ekin diezaiola eta mapa horren ekintza plana bete dezala eskatzeko esango dio Espainiako Diputatuen Kongresuak Espainiako Gobernuari. EAJk aurkeztutako ez-legezko proposamena onartuta hartu du Kongresuak erabaki hori. Bizkaian, Ugaon eragin handia izan dezake martitzenean onartu zuten ez-legezko proposamen horrek; izan ere, urteak daramatzate AP-68ko zirkulazioak herrian eragiten duen zarata pairatzen.

Izaskun Landaida Ugaoko alkateak "oso pozik" hartu du Kongresuak hartutako erabakia. "Denbora luzez ibili gara horren atzean. Iaz, estrategia aldatu eta Kongresura jo genuenean, itxaropen txiki bat ikusi genuen. Orain, erantzun hori ikusirik, pozik gaude", adierazi du albistea jakin bezain pronto.

Kongresuaren erabaki horren ostean, "ahalik eta arinen neurriak hartzea" eta Ugaoko biztanleek neurri horien ondorioak ikustea desio du Landaidak. Alkateak gogora ekarri du herritik bertatik pasatzen dela AP-68 autobidea. 2006an, zaratak eragiten zituen kalteak neurtzeko azterketa bat egin zuen udalak. "Ondorioek erakutsi zuten herriak izugarrizko zarata pairatzen duela leku askotan". Beraz, "udalak eskatuta ikerketa egin zuen enpresak zenbait neurri proposatu zituen zarata hori murrizteko", azaldu du. Besteak beste, beste errepide askotan gaur egun ikusten diren pantailak jartzea proposatu zuen.

"Urte askotan ibili gara eskaera hori egiten; herri txikia izanik, baina, baliteke gure eskaerek indar handia izan ez izana", adierazi du Landaidak. Errepide hori Sustapen Ministerioaren eskumenekoa denez, arazoa EAJren bidez Kongresura eramatea erabaki zuten iaz.

PSOEren gobernuak konpromisoa hartu zuen Autopista Vasco Aragonesa enpresari zaratari buruzko ikerketa egiteko eskatzeko —legeak hala ezartzen du—, alkatearen arabera. Azterketak neurriak hartu behar zirela esatekotan hartuko zituztela hitz eman zieten, gainera. Gobernu aldaketarekin, baina, berriz ere egin behar izan dute eskaera.

Ugaoko alkatearen esanetan, "Autopista Vasco Aragonesak egin behar du azterketa eta neurriak proposatu. Legeak ezartzen du 2012rako eurak eginda eduki behar dituztela euren mapak". Mapa egiteaz gain, udalarentzat garrantzitsuena da mapa horretako datuen ondorioetan zarata murrizteko agertzen diren neurriak betetzea.

Abiadura motelagoa

Errepideetan pantailak jartzeaz gain, udalaren ustez, AP-68 Ugaotik pasatzen den tartean abiadura muga txikiagoak jartzea izan daiteke beste neurrietako bat. Autobide ondoko auzoetan bizi diren ugaotarrek neurri horiek "pozik" hartuko lituzketela ekarri du gogora alkateak.

Arantza Tapia EAJko Kongresuko diputatuak 2003ko Zarataren legea bete dadila eskatu zuen martitzeneko agerraldian. Gogora ekarri zuen, gainera, Sustapen Ministerioak aurreko legegintzaldian emandako datuen arabera bost milioi ibilgailu igaro zirela iaz AP-68 autopistatik.

Duela bi urte atxilotu zituzten Ibon Iparragirre, Xeber Uribe, Asier Badiola, Zunbeltz Bedialauneta, Untza Alkorta, Igor Martin eta Olaitz Lema ondarroarrak. Ordutik, behin-behineko espetxealdian daude. Laster izango dute epaiketa, eta manifestaziora ...

Enpresa ertain eta txikiak zein behargin autonomoak laguntzeko 2012-2015 plana aurkeztu du, asteon, Bizkaiko Foru Aldundiak. Imanol Pradales Ekonomia Sustapenerako ahaldunak iragarri duenez, urte horietan 90 milioi euro erabiliko dira horretarako. Hiru ardatz nagusitara bideratuko dute diru hori: berrikuntzara, inbertsiora eta nazioartekotzera.

Berrikuntzarako, 60 milioi erabiliko ditu foru aldundiak. Imanol Pradalesek aurreratu duenez, "aurrenekoz sustatuko dugu zentro teknologikoetan enpresa proiektu berritzaileak garatzea, ezagutza berritzaile hori zentro teknologikoetatik enpresetara transferitu ahal izateko". Aurreratu dute zenbateko horren erdia inguru Zornotzan dagoen Automozio Adimen Zentroa sendotzeko, handitzeko eta nazioartean zabaltzeko erabiliko dutela.

Enpresek duten finantzaketa arazoa bideratzeko, berriz, 16 milioiren funtsa izango du plan horrek. "Inbertsioaren arloan, behargin autonomoek eta enpresa txiki eta ertainek egiten dituzten inbertsioen finantza kostuak murrizteko diru laguntzak jarriko ditugu abian", azaldu du diputatuak. Haren esanetan, egun enpresek duten traba handienetako bat da inbertsioetarako finantzaketa lortzea, "eta inbertsiorik barik ez da enplegurik sortuko". Orotara, 600 enpresa ertain eta txikik eta 800 behargin autonomok jasoko dituzte laguntzok. 150 milioi euroren inbertsioa izango da, eta diputazioak uste du 12.000 lanpostu sendotuko direla gehienez. Pradalesek emandako datuen arabera, enpresa horiek ordezkatzen dute Bizkaiko enpleguaren %90 inguru.

Diputatuak esan duenez, ekoizten dituzten zerbitzu eta produktuen gaineko eskaria gutxitu zaie enpresa txiki eta ertainei eta behargin autonomoei, eta lehiakide gehiago agertu zaizkie. "Konponbidea? Merkatu berriak aurkitzea". Uste du enpresa txiki eta ertainek zein autonomoek ere nazioartera jo behar dutela, enpresa handiek bezala. Horretarako, 14 milioi euroren diru laguntzak jaso ditu plan horrek.

Martitzeneko Gobernu Kontseiluan onartu zituzten plan hori garatzeko lehen bost dekretuak. Horiei esker, "premiazkoak" diren aurreneko 13,8 milioi euroak banatzen has daitezke dagoeneko. "Diru laguntzak banatzean, ez da aintzat hartuko enpresariak zein sektoretan lan egiten duen, baizik eta aurkezten duen proiektua zertarako den".

Akordioa handituz

Duela urtebete sortu zen Enkarterri Group Enkarterriko Enpresa Elkartea. Zenbait erakunde publikok eta enpresak osatzen dute talde hori, eta eskualdean enplegua sortu eta ekonomia sustatzea du helburu. 55 enpresa dira kide. Gainera, asteon, Zabalgarbik, Cespak eta Euskadiko Kutxak ere taldearekin bat egingo dutela sinatu dute. Halaber, Alonsotegi, Balmaseda, Galdames, Gordexola, Gueñes, Sopuerta eta Zallako udalak ere partaide izango dira.

Bilbon behera egin zuen iaz delitu kopuruak, 2010 urtekoekin alderatuta. Hain zuzen, %7,7 egin zuen behera delitu kopuruak, aurreko urtearekin alderatuz gero: 2010ean 12.774 izan ziren, eta, iaz, 11.795. 2008az geroztiko delitu kopururik txikiena izan da iazkoa. Udaltzaingoaren jarduera datuak aintzat hartuta Bilboko Udaleko Segurtasun zinegotzi Tomas del Hierrok emandako datuak dira horiek.

Del Hierro "pozik" azaldu zen, datuak zabaltzeko egindako agerraldian; haren esanetan, "Bilbo lehen baino seguruagoa da". 2011n gertatutako delituei buruzko datuak ere zehaztu zituen. Hain zuzen, ondarearen aurkako delituak —delitu guztien %75 dira horiek— aurreko urtearekiko %12,5 murriztu ziren iaz. Atal horretan, autoen lapurretan eta indarkeria erabilita herritarrei egindako lapurretetan gertatu zen murrizketarik handiena. Hain zuzen ere, autoei dagokienez, %28 lapurreta gutxiago izan ziren iaz, eta, pertsonei indarkeria erabilita egindako lapurretei dagokienez, %20 gutxiago. Indarrez egindako lapurretek %15 egin zuten gora.

Barrutiei dagokienez, ondarearen kontrako delituek gora egin zuten Basurtu-Zorrotzan (%3) eta Otxarkoaga-Txurdinagan (%27). Gainerako barrutietan delituek behera egin zuten —%40, esaterako, Abandon, edo %15, Ibaiondon—, Bilboko Udalak emandako datuen arabera.

Andoni Olabarria Segurtasun zuzendariaren ustez, delitu kopuruaren beherakada Udaltzaingoak egiten duen "lan onari esker" gertatu da. Hala ere, haren ustez, herritarrek eurak ere kontu handiagoarekin ibiltzen dira, eta, besteak beste, ateak ondo ixten dituzte eta eskuko zorroak itxita eramaten dituzte.

Delitu kopuruak behera egitearen ondorioz, Udaltzaingoaren esku hartzeek ere behera egin dutela azaldu dute. Hain zuzen, 2011n, 2010 urtearekin alderatuta, %5 egin zuten behera, 90.086tik 85.326ra, hain zuzen ere. Atxiloketa gutxiago ere izan ziren: 287 gutxiago.

Gazteen "heziketa arazoak"

Del Hierro zinegotzia, baina, kezkatuta dago zenbait gaztek duten jarrera dela eta; "heziketa arazoak" dituztela deritzo. Haren arabera, ez dute udaltzainekiko errespeturik, eta jarrera hori are larriago bihurtzen da, haren esanetan, gauez eta asteburuetan. Joan den urtarrilaren 12an Errekalde auzoan udaltzain bik pairatu zuten erasoa arazo horren ondorio izan zela azaldu zuen.

Segurtasun kolektiboaren aurkako delituek ere gora egin zuten iaz: %12. Hazkunde hori bideko segurtasunarekin eta alkohol kasuekin lotutako delituak areagotzearen ondorio da. Hala ere, Segurtasun arloko zinegotzia pozik agertu zen harrapatzeak %4 murriztu zirelako, eta zaurituak eragin zituzten harrapatzeak, %11.

Meñakako udaletxeko balkoitik begiratzean Aitor Ugarte alkateari etortzen zaion lehenengo sentipena "poza" da. "Herriak zu aukeratu zaitu, eta, beraz, konfiantza dauka zugan", arrazoitu du. Ugarte ez da berria bere herriko udalean. Hamabi urte daramatza jadanik bertan lanean: alkateorde zereginetan, zein oposizioan. Oraingo honetan, baina, udalaren buru izatea egokitu zaio, eta bigarren agintaldia hasi berri du lan horretan. Aurrenekoan EAren zerrendaburu modura iritsi zen alkatetzara; iazko maiatzean Bildu koalizioarekin. "Nire helburua ez zen inoiz izan alkate izatea, baina azkenean baldintzak horretara eraman naute".

Meñakan, herri txiki gehienetan bezala, alkate lana herri handietakoekiko zeharo ezberdina dela dio Ugartek. "Lana konstantea da, etenik bakoa, 24 ordukoa. Izan ere, herritarrekin une oro gaude harremanetan halako udaletako alkate garenok". Hori horrela, meñakar gehienekin hartu-eman ona duela ziurtatzen du.

Agintaldi honetan, beste hainbat udaletan bezala, jarduna egoera ekonomikoak baldintzaturik egongo da, Ugartek berak aitortu duenez. Hala ere, azken urteetan bultzaturiko proiektuei esker, herriak premiazkoak dituen zerbitzuak bermaturik daudela esan du: haur eskola jarri da martxan, igogailuak ipini dira udaletxean eta liburutegian, osasun etxea berritu da, ur ponpatzeak egin dira... Horrela, Meñakako herrigunean herri batean beharrezko diren zerbitzu gehienak daude, baita kirol ekipamenduak ere: Migel Angel Lotinaren izena duen kiroldegia, zein bi frontoi —kanpoaldekoa eta estalia—.

Orain, Ugarteren udal taldearen erronka, bada, antolamendu plan berria onartzea da. Une honetan onarpen fasean dago, baina abuzturako finkatua egotea espero dute udal gobernuko kideek. "Azkenengoa 1998koa da, eta berria idazteko orduan lege berriak bete behar izan ditugu Bizkaiko Foru Aldundiak zein Euskal Jaurlaritzak onartu dezaten".

Plan berri horrekin garapen eta hazkunde "handiegia" saihestuko dutela ziurtatu du Ugartek, "herriaren nortasuna aldatzea ekarri baitezake horrek". Horrela, babes ofizialeko laurogei bat etxebizitza eraikitzea ezarriko du plan orokorrak, legeak udalari exijitzen dion gutxieneko zenbatekoa. Baina, bost etxebizitzako blokeetan banandurik eraikitzea aurreikusten da, "inguruko itxura gehiegi ez aldatu eta paisaiarekin bat egiteko". Urteak falta dira proiektu horiek garatzen hasteko, hala ere.

Herrigunetik auzoetara

Agintaldi berriarekin beste hainbat proiektu ere sustatu nahi ditu udal talde berriak, edo gutxienez orain artekoari eutsi. Kultur arloan, adibidez, aurreko agintaldietan finkatu diren ekintza berberak antolatzen jarraitu nahi dute: bertso bazkariak, ikastaroak... "Euskara ikasteko ikastaroak ere ia osorik finantzatzen ditu udalak", dio Ugartek.

Zerbitzu gehienak erdigunean badaude ere, Meñakabarrena eta Emerando auzoak ez ditu alde batera utzi nahi Ugarte alkateak. Horrela, kanpainan esandakoak betetzen saiatuko direla ziurtatu du. Haren esanetan, dagoeneko bide horretan ari dira beharrean. "Baina proiektu batzuk aurrera ateratzeko diru laguntzen menpe gaude guztiz, zaila da gauza batzuk udalak berak bakarrik finantzatzea".

Emerandon egin nahi duten auzo etxea da horietako bat. Auzo hori Mungia eta Meñaka artean dago, eta, beraz, bi udalerriek adostu behar dute eraikinaren atontzea. "Bi herriok bizi dugun egoera ekonomikoa larria dela ikusirik ez da erraza izango, baina saiatuko gara". Egoera hori izanik, gaur-gaurkoz lehentasuna, herrian dagoeneko badagoena mantentzea dela diola Ugartek, "inbertsioren bat bai, baina gutxi izango dira". Auzolana ere aipatu du Meñakako alkateak; nahiz eta oraindik ez duten bereziki sustatu, etorkizunerako alternatiba izan daitekeela dio.

Ondo komunikatuta, lasaia

Ugarte betidanik bizi izan da Meñakan. "Agian horregatik izango da, baina nik ez diot alde txarrik ikusten herriari: inguru natural paregabea daukagu, behar ditugun zerbitzuak, Mungia, Bakio eta Bilbo hurbil ditugu...". Hala ere, denak du bere ifrentzua eta alde txarren bila hasita, garraio publikoaren maiztasun eskasa aipatu du herriaren desabantaila gisa. "Egunero Bizkaibusen hiru autobus besterik ez dira igarotzen herritik, eta meñakarroi autoarekiko izugarrizko menpekotasuna sortzen digu horrek. Edonora joateko ia ezinbestekoa zaigu", agertu du kezka.

"Herri oso lasaia da, baina aldi berean bizitasun izugarria du". Modu horretan ikusten du Ugartek bere herria. Eta bisitarientzat ere zer ikusi badagoela ziurtatu du: hainbat baseliza auzoetan, mendi ibilaldiak egiteko aukera paregabea, Otune jauregia, elizak... "Meñakak asko eskaintzen du gozatzeko".

Bizkaiko zazpi eskualdeetako 50 bertsolari inguru lurralde horretako bertsolari gazte talde onena izateko lehian hasi berri dira. Joan den martitzenean hasi zuten aurtengo BBKren Bertsolari Gazteen Sariketa.Eskualde bakoitzeko taldeak sei bertsolarik ...

Agurtza arrantza tekniken interpretazio zentroaren bisitek aurten pizgarri berezi bat izango dute. Izan ere, herriko arrantzale erretiratuek itsasoan izandako bizipenak kontatuko dizkiete interpretazio zentroa bisita gidatuen bitartez ikustera doazenei.

Eskarmentu handiko arrantzaleek bizitakoak entzuteko, ekainera arte itxaron beharko dute interesa dutenek, baina. Dena den, Agurtzan hasi berriak dira jada aurtengo bisita gidatuak.

Aurten, gainera, iaz baino erakustaldi gehiago antolatu dituzte bertan; 540tik gora, hain zuzen. Iaz, 2.218 bisitari izan zituzten interpretazio zentroan, Santurtziko Udalak emandako datuen arabera. "Urte honetarako, eskainitako bisita gidatuen zerbitzua hobetu eta bisitari gehiagok etorri ahal izatea errazteko asmoz, martxotik aurrera bisiten egutegi berria jarriko dugu martxan. Hori horrela, iaz 176 bisita gidatu izan genituen. Bada, aurten, 542 antolatuko ditugu", iragarri du asteon Idoia Vizcaino Turismo zinegotziak.

"Iaz elementu hau —Agurtza interpretazio zentroari aipamen eginez— berreskuratu genuen, beti izan garena erakusteko: itsasoko herri bat, hain zuzen ere", zehaztu zuen Vizcainok. Halaber, egitasmoa "beste jarduera batzuk osatzeko eskaintza turistikoa" dela ekarri zuen gogora. Azaldu zuenez, helburua da bisitariei "arrantza zer den eta Santurtzin betidanik zelan egin dugun lan erakustea".

Martxotik maiatzera bitartean eta urritik abenduaren 9ra bitartean ondoko bisita egutegia aurreikusi du udalak: ostiraletan, 17:30ean; larunbatetan, 11:00etan, 12:30ean eta 17:30ean; igandetan eta jaiegunetan, 11:00etan eta 12:30ean. Aste Santurako eta ekaina eta iraila bitarteko hilabeteetarako, berriz, ondoko ordutegiak ezarri dituzte: astelehenetan, 11:00etan, 12:30ean eta 17:00etan. Asteartetik igandera, ostera, 11:00etan, 12:30ean eta 17:30ean. Bisitak taldean eta e0uskaraz, ingelesez edo frantsesez egiteko aurretik eskaera egin behar da.

Bilboko Orkestra Sinfonikoa "etorkizunerako indartsu" dagoen uste sendoarekin egin du Ibon Aranbarri zuzendari nagusiak oraingo egoeraren argazkia.Zer testuingurutan jaio zen BOS?Oso testuinguru bilbotarra izan zen. Kontuan hartu Bilbok garai hartan 1...

Martxoaren 8an, datorren eguenean, 90 urte beteko dira BOS Bilboko Orkestra Sinfonikoak lehen kontzertua eman zuenetik. Arriaga antzokian izan zen, Armand Marsicken zuzendariaren gidaritzapean. Ordutik behin baino ez du eten bere jarduna: 1937ko apiri...