Urrunean, Zugaztietako mendiak antzeman ahal dira, eguzkiak argiturik. Aurrean, Lauaxeta plazako lorategia, eta, eskuman, 1931. urtean eraikitako eliza. Horixe ikusten du Xabier Cuellar Trapagarango alkateak udaletxeko balkoitik. Argazkilariak bere lana egin duen bitartean, eliza ondoan dagoen Olaso jauregiaren eta plazaren beraren historia kontatu du: "Gaur egungo antolamendua ez da antzinakoa. Eliza eta udala aurrerago zeuden, eta, lorategiaren ordez, etxe zahar bat zegoen. Baina Olaso familiak jauregia eta plaza bat nahi zituen. Eta dirutza jarri zuten dena birkokatzeko". Hala ere, lekua ez da bihurtu trapagarandarren topagune. Oraindik ere, meatzeetatik ateratako mea garraiatzeko trenbidea zena eta egun pasealeku eder bilakatu dena nahiago dituzte bertokoek. "Paseo del Colesterol esaten diote, herriko hainbat auzo lotzen dituen bideari", azaldu du udaleko buruak.

Bere herriaren historiaren maitalea da Cuellar. Garai hartako arkitektoen izen-abizenak buruz dakizki, baita antzinako gertakari ugari ere, eta, jakina, udalerria jaio zeneko data: 1841. urtea, hain zuzen. Lehenago, Somorrostro haraneko parte zen Trapagaran. "Industrializazioak lehenengoz, eta industria desagertzeak, ostean, herria guztiz eraldatu dute", adierazi du alkateak. Horren adibide garbiena, agian, Galindo auzoa da. General Electrica Española enpresaren itzalpean jaio zen, eta, egun, erabat isolatuta geratu den etxe talde urritu bihurtu da. Laster desagertuko dena. "Bertako biztanleak handik atera eta San Gabriel auzora eraman nahi ditugu", aurreratu du Cuellarek.

730 etxebizitza

Izan ere, trenbide ondoan dagoen auzo horretan, 730 etxebizitza eraikitzeko plana du udalak. "Herrian dauden etxeak garestiegiak dira, eta gazteek ez daukate erosteko aukerarik. Horrexegatik, etxe babestuak eta alokatzekoak eraiki nahi ditugu San Gabrielen", nabarmendu du. Lehenago, baina, Hiri Antolamenduko Plan Nagusia (HAPN) onartu beharko dute. "Gure lehentasuna da. Hori barik ezin baitugu ezer eraiki", aitortu du alkateak. Haren ustez, urtebete barru dena martxan egon daiteke. Bilduko zinegotziekin akordio bat egiteko jada hainbat bilera egin dituztela aurreratu du: "Gai batzuetan ez gaude ados, baina gauzak hitz egiten konpontzen dira, elkarlanean".

Aurreko zortzi urte oposizioan eman ostean, hauxe da Cuellarren lehen agintaldia (EAJ). Bilduren bozei esker lortu zuen alkatetza, hura gobernuan egoteari uko egin bazion ere. "Ez dugu gehiengo osoa, baina jada hobekuntza ugari lortu ditugu", agertu du, kontent. Horien artean, jai eredua nabarmendu du. "PSEk kontzertu jendetsuak zituen gustuko. Baina jendeari bere ideiak aurkezteko aukera emanez gero, gehiago parte hartuko dute. Hortaz, Bildurekin hitz egin genuen, eta, orain, jai batzordea badugu".

Bestalde, herritarren aspaldiko eskaera zen zahar etxea laster eraikiko dutela iragarri du. "Lurrak garbitu bezain laster, lanekin hasiko gara", aurreratu du. Horrekin batera, onartu berri duten igogailuen arautegiak ere "onura dezente" ekarriko dituelakoan dago. Herrian dauden bi frontoiak estaltzea ere lehentasunen artean kokatu du. "Beste frontoi bat eraikitzea da nik bihotzean daukadana. Baina itxaron beharko du". Guztiari ekiteko, aurrekontuak onartu beharko dituzte, eta, horretan ere, alkatea baikor agertu da: "Batzordea hurrengo astean berriz ere bilduko da, eta, ziurrenik, hurrengo udalbatzan jada onartuko ditugu".

Langabezia handia

Traparagango langabezia tasa %18 ingurukoa dela aitortu arren, ez du horren txarto ikusten. "Inguruko beste herri batzuekin alderatuta, Ortuella eta Sestaorekin, kasu, ez gaude gaizki", nabarmendu du Cuellarrek. Edonola ere, enplegua sortzearen alde agertu da, eta jadanik herrian kokatzeko hiru enpresaren eskaintza jaso dutela aurreratu du: "Orain arte ezin izan diegu baimena eman HAPNrik ez dugulako. Baina Eusko Jaurlaritzan planaren aldaketa partziala aurkeztu dugu, eta, antza, aurrera doa. Ikusiko dugu".

Trapagaranen zeukaten beste arazoetariko bat ere konpontzeko bidean dagoela ziurtatu du udalburuak. Azken hilabeteetan herriaren goiko auzoetan ganadua errepideetan solte ibiltzeak kezka larria sortu zuen hainbat auzokide, elkarte eta talde politikoengan. "Batzuek zioten istripuen arriskua zegoela, besteek ez zela horrenbesterako… Guztien arteko oreka bilatzea da nire lana", agertu du. Oraingoz, halakorik gertatzen denean, aberearen jabeak isuna ordaindu beharko du.

Azkenik, euskararen normalizazioaren alde egindako lana azpimarratu nahi izan du Cuellarrek. Orain arte Euskara Biziberritzeko Plan Nagusirik ez zeukan Bizkaiko herri bakarra zen Trapagaran. Duela gutxi onartu zuten, eta, jada, martxan dago. Horrekin batera, herriko toponimia berreskuratzeko ere lanean buru-belarri ari direla azaldu du. "Herri baten historia bizirik mantentzea garrantzitsua da oso", ziurtatu du.

Bost mila biztanletik beherako herrietan gizonen eta emakumeen arteko berdintasuna sustatzeko hitzarmena berritzea adostu dute Bizkaiko Foru Aldundiak eta Eudelek asteon. Hala, Berdinbidean Bizkaia izeneko programak aholkularitza zerbitzua emango die ...

Bizkaiko Foru Aldundiak 40 milioi euro bideratuko ditu Bizkaiko errepideak berritu edo mantentzeko lanetara. 2012. eta 2013. urteetarako egin ditu aurreikuspen horiek.Leioan, Euskal Herriko Unibertsitatera sartzeko saihesbidea egiten hasiko dira. Bide...

Jauregi eta ondo antolatutako kale dotoreekin osatua, Elorriok denboraren joan-etorrian garatu du halako txukuntasun bat, patxada bat. Herriko txoko guztietan aurki daitezke garai bateko eraikin historikoak, eta, alde zaharra erdigunean izanda, berehala ohartzen da bat herriak denboran zehar izandako pisuaz. Etxe eta dorretxe dotoreek osatutako ikuspegia du, bada, Ana Otadui alkateak balkoitik begiratuta, parez pare. Udaletxe aurreko plazan, Sortzez Garbiaren basilika ere ikusten du.

Gaur egungo Elorriok ere gorde du bere itzala, eta Durangaldeko herriekin elkarlanean aritzeaz gain, Gipuzkoako Debagoienaeskualdeari ere egiten dio so maiz. Etorkizunari begira dago herria, eta, beharbada, horregatik azpimarratzen du alkateak "herriko bizitasuna" garatu nahiko lukeela, "herri dinamiko eta aktiboa" duelako helburu.

Elorrio "bizi" bat nahi luke Otaduik hemendik luze gabe. "Dinamikoa, ekintzaz betetako herria ikusi gura nuke. Horretarako, ezinbesteko izango dira jarduera ekonomikoa sustatzea eta kalitatezko enplegua erakartzea. Baina ekonomia eta lan kontuak aparte utzita, behin eta berriz azaltzen du Otaduik "elkarbizitza eta errespetua oinarri dituen herria" nahiko lukeela. "Bide luzea dugu elkarbizitza normalizatzeko, baina itxaropentsu nago. Funtsean, errespetua oinarri duen herri bat utzi nahiko nieke nire ondorengoei", agertu du.

Iazko udal hauteskundeetatik da Otadui herriko alkatea. Kalapita politiko baten erdian hartu zuen agintea. "Bazirudien batzuek ez zituztela joko demokratikoaren ondorioak onartu. Niretzat oso egun gogorra izan zen inbestidurakoa", aditzera eman du. Bilduk eta EAJk zinegotzi kopuru berbera eskuratu zituzten bozetan. Koalizio independentistak alkatetza lortzeko zeukan eskubidea eskatzen zuen, jeltzaleek baino boto gehiago eskuratu zituztelako. Baina, PPko zinegotziak apurtu zuen berdinketa, jeltzaleen mesedetan, hain zuzen ere.

Otaduik aitortu du egun hartatik honako bilakaera "ona" izan dela, eta hasierako egoerari "buelta eman" zaiola. "Egun hartako eta gaurko egoerek ez dute zerikusirik", dio. Egoera egonkortu den seinaleetako bat, berriz, aurrekontuen adostasunean aurki daiteke. EAJ eta Bilduren aldeko botoekin onartu zen 2012rako aurrekontu proiektua.

Turismoari eskainitako tokia da aurrekontuetan nabarmentzen den puntuetako bat. Iazko 13.000 euroak oso atzean utzi, eta 167.000 mila euro bideratuko ditu udalak arlo horretara. Otaduiren esanetan, Elorriok "ekarpen handia" egin diezaioke sektoreari. "Baliabide asko ditugu eskura: jauregiak, ibilbideak, armarriak, ermitak, eta, noski, Argiñetako nekropolia ere bai. Esango nuke orain arte ez dugula asmatu turismoa behar bezala ustiatzen, eta hemendik aurrerako asmoa da ondarea indartzea, inguruan dagoena baloratzea eta ostalariekin ere elkarlana sustatzea", azaldu du Otaduik.

Horren guztiaren kudeaketa turismo teknikari berri batek egingo du. Gainontzekoan, ondarea zaharberritzea, askotariko ekitaldiak antolatzea, edota ondare ibilbidearen argiztatzea dituzte jomugan Elorrioko Udalean, besteak beste.

Herriko diru sarrerak indartzeko, eraikita dauden azpiegiturak garatu eta berriak sortu behar direla uste du Otaduik. "Horregatik, oso garrantzitsua izango da hirigintza eta industria gaiak garatzea, eta, horretarako, iaz onartutako Hirigintza antolatzeko plan orokorra erabil dezakegu". Bide horretan, hutsik dauden lur-eremuetan eraikuntza lanak abiatzeko gertu dago alkatea, "udalak enplegua ere garatzen lagundu dezakeelako industrialdeak indartuta". Bestalde, salmenta edo alokairuzko etxebizitzak garatzea ere egokitzat jotzen du alkateak.

Naturak badu pisua

Ingurumen gaiei dagokienez, proiektu asko ditu Elorrioko Udalak esku artean. Aste Berdea izeneko ekimena martxan jarri nahi dute, "ekimen berria izango da, eta gure ingurunearen kontzientziazioa bultzatzeko baliagarria izango zaigu". Tokiko Agenda 21 delakoa ere "oso arrakastatsua" izan da aurten, Otaduiren esanetan. "Iaz, bost herritar hurbildu ziren; aurten, berriz, 25 izan dira".

Ingurumen gaiei lotutako anekdota edo pasadizo txiki bat ere gaineratu nahi izan du alkateak, "behin ustekabe polita" izan baitzuten udaletxean, gustura oroitzen duenak. "Eskolako umeak etorri ziren ekimen bat aurkeztera. Eskolatik San Agustin aldera joan omen ziren erreka ikustera eta argazki batzuk ateratzera. Benetan lotsagarria zen errekak argazkietan zuen itxura. Zikin piloa zegoen. Gauzak horrela, haurrek beraien burua aurkeztu zuten, erreka garbitzeko boluntario gisa, betiere udalak horretarako ekintzaren bat antolatuko balu", gogora ekarri du.

AP-68 kudeatzen duen Autopista Vasco Aragonesa enpresari zarata maparen bigarren faseari ekin diezaiola eta mapa horren ekintza plana bete dezala eskatzeko esango dio Espainiako Diputatuen Kongresuak Espainiako Gobernuari. EAJk aurkeztutako ez-legezko proposamena onartuta hartu du Kongresuak erabaki hori. Bizkaian, Ugaon eragin handia izan dezake martitzenean onartu zuten ez-legezko proposamen horrek; izan ere, urteak daramatzate AP-68ko zirkulazioak herrian eragiten duen zarata pairatzen.

Izaskun Landaida Ugaoko alkateak "oso pozik" hartu du Kongresuak hartutako erabakia. "Denbora luzez ibili gara horren atzean. Iaz, estrategia aldatu eta Kongresura jo genuenean, itxaropen txiki bat ikusi genuen. Orain, erantzun hori ikusirik, pozik gaude", adierazi du albistea jakin bezain pronto.

Kongresuaren erabaki horren ostean, "ahalik eta arinen neurriak hartzea" eta Ugaoko biztanleek neurri horien ondorioak ikustea desio du Landaidak. Alkateak gogora ekarri du herritik bertatik pasatzen dela AP-68 autobidea. 2006an, zaratak eragiten zituen kalteak neurtzeko azterketa bat egin zuen udalak. "Ondorioek erakutsi zuten herriak izugarrizko zarata pairatzen duela leku askotan". Beraz, "udalak eskatuta ikerketa egin zuen enpresak zenbait neurri proposatu zituen zarata hori murrizteko", azaldu du. Besteak beste, beste errepide askotan gaur egun ikusten diren pantailak jartzea proposatu zuen.

"Urte askotan ibili gara eskaera hori egiten; herri txikia izanik, baina, baliteke gure eskaerek indar handia izan ez izana", adierazi du Landaidak. Errepide hori Sustapen Ministerioaren eskumenekoa denez, arazoa EAJren bidez Kongresura eramatea erabaki zuten iaz.

PSOEren gobernuak konpromisoa hartu zuen Autopista Vasco Aragonesa enpresari zaratari buruzko ikerketa egiteko eskatzeko —legeak hala ezartzen du—, alkatearen arabera. Azterketak neurriak hartu behar zirela esatekotan hartuko zituztela hitz eman zieten, gainera. Gobernu aldaketarekin, baina, berriz ere egin behar izan dute eskaera.

Ugaoko alkatearen esanetan, "Autopista Vasco Aragonesak egin behar du azterketa eta neurriak proposatu. Legeak ezartzen du 2012rako eurak eginda eduki behar dituztela euren mapak". Mapa egiteaz gain, udalarentzat garrantzitsuena da mapa horretako datuen ondorioetan zarata murrizteko agertzen diren neurriak betetzea.

Abiadura motelagoa

Errepideetan pantailak jartzeaz gain, udalaren ustez, AP-68 Ugaotik pasatzen den tartean abiadura muga txikiagoak jartzea izan daiteke beste neurrietako bat. Autobide ondoko auzoetan bizi diren ugaotarrek neurri horiek "pozik" hartuko lituzketela ekarri du gogora alkateak.

Arantza Tapia EAJko Kongresuko diputatuak 2003ko Zarataren legea bete dadila eskatu zuen martitzeneko agerraldian. Gogora ekarri zuen, gainera, Sustapen Ministerioak aurreko legegintzaldian emandako datuen arabera bost milioi ibilgailu igaro zirela iaz AP-68 autopistatik.

1937an, tropa faxistek hainbat herri bonbardatu zituzten, tartean, Durango. Urte hartako martxoaren 31n, hirurehundik gora herritar hil zituzten. Aurten, sarraski haien 75. urteurrena beteko da, eta Durangon, hainbat ekitaldi antolatu dituzte, hilaren 14tik 31ra bitartean, haiek oroitzeko.

Datorren asteazkenean emango diete hasiera ekitaldiei. Zinekluba izango da, 19:00etan, udal liburutegian. Durango, el bombardeo silenciado (Durango, isildutako bonbardaketa) ikus-entzunezkoa ikusteko aukera izango da. Martxoaren 31ko bonbardaketatik bizirik atera ziren zortzi lagunen sentimenduak eta orduko irudiak biltzen ditu. Jonan Hernandez hizlari lanetan ariko da. Martxoaren 16an, Gerra, emakumeak eta literatura hitzaldia egingo du Josune Muñoz Skolastika kultur elkarteko kideak, 19:00etan, udal liburutegian.

Martxoaren 19tik 31ra bitartean, bestalde, argazki irudien proiekzioa, argiak eta soinuak baliatuta, Txelu Angoitia Gerediaga elkarteko kideak egindako instalazio artistikoa bisitatzeko aukera izango da. Santa Susanako komentuan egongo da ikusgai.

Zineklubaren beste saio bat izango da martxoaren 20an. Zerutik sua dator filma emango dute 19:00etan, udal liburutegian. Egoitz Rodriguez Olea filmaren zuzendaria ariko da hizlari gisa.

Gerrako testigantzak

Gerediaga elkarteko Jon Irazabal ikerlariak Gerra Zibila Durangaldean 1936-1937 liburua aurkeztuko du martxoaren 27an; bonbardaketaren datu eta argazki berriak biltzen ditu liburuak. Egun horretan bertan, Gerediaga elkarteak Martxoak 31. Durangoko bonbardaketa dokumentala aurkeztuko du. Bonbardaketako eguneko irudiak jaso zituen elkarteak 1988an. Orduz geroztik eskuratutako irudi, testigantza eta ikerketa berriak ere jaso dituzte dokumental osatu horretan.

Bestalde, Ahaztutako munduaren geografia erakusketa egongo da ikusgai, martxoaren 24tik 31ra bitartean, udal liburutegian. Gerra gatazken zergatiak ezagutarazteko helburua dauka erakusketa horrek. Horrez gain, Sua eskurik esku, lekurik leku izeneko emanaldia eskainiko du Baleukok martxoaren 30ean. 20:00etan egingo dute ikuskizuna, Andra Mari elizaren elizpean. 22:00etan, bestalde, Lurra astinduz antzezlana taularatuko du Karrika antzerki taldeak, San Agustin kultur gunean. 1936ko altxamenduaren osteko egunak kontatzen ditu antzezlanak, amodiozko istorio baten bitartez.

Omenaldiak, hilaren 31n

Martxoaren 31 omenaldiak egiteko eguna izango da. 12:00etan, gerraren biktimak gogoan izango dituzte kanposantuan. 20:00etan, oroimen ekitaldia egingo dute Andra Mari elizan. Umeentzako tartea ere izango da egun horretan, ipuin kontaketen bitartez. 12:00etan, 3 eta 5 urte arteko umeentzako saioa izango da; 12:30ean, 6 urtetik gorakoentzat.

Ekitaldi horiez gain, hiru aste horietan jarduera gehiago ere izango dira. Besteak beste, Bakearen aldeko kontzertuak eskainiko dituzte Bartolome Ertzilla musika eskolako ikasleek. Helduentzako ipuin kontaketak entzuteko eta bonbardaketarekin lotutako esaldi bat panel batean idazteko aukera izango dute herritarrek.

Iñaki Azkuna Bilboko alkateak eta Jose Luis Sabas Obra eta Zerbitzuetako zinegotziak Auzokide plana "auzoentzako inbertsio handi" gisa aurkeztu izana salatu du Bildu koalizioaren Bilboko udal taldeak. Zalantzan jarri dute plana lantzeko erabili den metodologia. Planak jasotzen dituen egitasmoak aurrera eramateko adostu den diru sorta ere "eskasa" dela iruditzen zaie.

Txema Azkuenaga Bilboko Bilduko zinegotziaren esanetan, Bilduk ez du bat egiten EAJren udal gobernuak sustatzen duen parte hartzearekin. Barrutietako kontseiluak ezezagunak direla iruditzen zaio, parte hartzea murritza dela. Gainera, Azkuenagak salatu du herri elkarteek ezin dutela bozketetan botorik eman. Hori horrela izanik, plana osatzeko aukeratu den parte hartze sistema ere hankamotz geratu da. Elkarte eta auzokideek euren ekarpenak egiteko hilabete baino ez dutela izan azpimarratu du, tartean Gabonetako oporrak ere bazirela. "Errekurtso faltaren aitzakia erabiliz, kontseiluan parte hartzen dutenek hainbat egitasmoren artean erabakitzeko beharra dute, den-denak beharrezkoak diren heinean", gaineratu du.

Orotara, 48 milioiko aurrekontua onartu du Bilboko Udalak. Alegia, barruti bakoitzeko 1,5 milioi urteko. Bilduk udalak finantzatzen dituen beste egitasmo batzuekin alderatu du zenbateko hori. Hala, Bilboko BBK Live jaialdiari urtero hiru eguneko kontzertuengatik 1,46 milioi ematen zaizkiola, Bilbao 700 fundazioari 2 milioi eta Alondegiari 6 milioi. "Adibide horiek guztiek auzoek Azkunaren gobernuarentzat duten garrantzi eskasa adierazten dute", ohartarazi du Azkuenagak. Haren irudiko, Auzokide planaren aurrekontu orokorra "irrigarria" da.

Horren harira, 2007tik hona auzoetan egindako inbertsioa %52 inguru gutxitu dela azpimarratu du Azkuenagak. Bilduk "hiriaren erdigunearen eta auzoen artean hesia" dagoela deritzo, eta hori apurtzeko eskatu dio EAJri. Hain zuzen, Bilduko zinegotziak gogorarazi du kide den udal taldeak egindako aurrekontu proposamenean auzoetarako diru sorta urtean 3,5 milioi handitzea eskatu zuela. "Lau urteotarako onetsitako planak ez du jasotzen zenbait auzotarako hobekuntza handirik", salatu du, gainera, Irala eta Bilbo Zaharra aipatuz.

Bilboko Udalak 2012tik 2015era bitarteko Auzokide plana onartu du. Lau urteotan Bilboko auzo bakoitzean egin nahi diren lan eta jarduerak eta horiek finantzatzeko aurrekontua jasotzen ditu. Orotara 48 milioi inbertituko dituztela iragarri du Iñaki Azkuna alkateak. Hala ere, ohartarazi du udalaren diru kutxetan "hondamendirik" gertatuz gero murriztu egin beharko litzatekeela aurrekontu hori. Edonola ere, aurreikusitako diru sortari esker, ia 170 egitasmo martxan jarri ahal izango dira. Udalak argi utzi du dirua "berdintasunez" banatuko dela hiria osatzen duten zortzi barrutien artean. "Udalarentzat auzoak zenbateraino diren garrantzitsu erakusten du plan honek", adierazi du Jose Luis Sabas Obra eta Zerbitzu zinegotziak.

Auzokide "herritarrek parte hartzeko udalak duen tresnarik eraginkor eta ahaltsuenetako bat da", Sabasen esanetan. Izan ere, ezagutzera eman dituen datuen arabera, barruti kontseiluetan egindako proposamenen %85 baino gehiago onartu dira. "Horietatik asko ez zetozen bat udal gobernuak aurkeztutakoekin", gaineratu du. Kanpoan utzi diren proposamen bakarrak udal aurrekontuaren beste sail batzuen kontura egingo diren zenbaitzuk eta udal teknikariek bideraezintzat jo dituztenak izan direla adierazi du.

Begoñan 28 jarduera egiteko asmoa dute, Ibaiondon 26, Deustuan 24, Errekalden 21, Otxarkoaga eta Txurdinagan 21, Basurtu eta Zorrotzan 15 eta Abandoko barrutian beste 15. "Jarduera horiei esker, barruti gehienetan, auzoaren bihotzak sortuko dira, eta ingurune bakoitzaren benetako eragile sozioekonomiko bilakatuko dira", ohartarazi du zinegotziak. Hein berean, ibiltzeko erraztasuna, bideen egoera eta argiteriaren eraginkortasun energetikoa hobetu nahi dira. Baita aparkaleku, aisirako eremu eta askotariko erabileretarako dituzten herritarrentzako gune berrien sorrera sustatu ere.

Besteak beste, honako hauek dira egin nahi diren lanetako batzuk: Zabalguneko plaza, Deustuko San Pedro, Otxarkoagako Kepa Enbeita eta Santutxuko Basarrate plazak berrituko dira datozen lau urteetan. Deustuan eta Uribarrin Bilboko Metroaren 3. linearako sarbideak prestatuko dira. Bolueta eta Abusu artean Pontonbideko zubia estaltzea erabaki da. Funikularraren plazan eta Zazpilandan igogailuak jartzeko erabakia jasotzen du planak. Iparragirre kalean, Kale Nagusiaren paretik eta Guggenheim museora arte, tratamendu estetiko osoa egin asmo dute. Zazpikaleetako oinezko erabilera hobetzeko plan zehatza ere jaso du Auzokidek.

Urteetan gizakiak egindako jarduerek eragin "kaltegarriak" izan dituzte Oka ibaiaren alde batzuetan eta bertako ekosistemetan; kanalizazio artifiziala egin eta padurari nekazaritzarako lursailak lapurtu izanak, esaterako. Horrek, halabeharrez, biosfera erreserbako zenbait gune lehortu izana eragin du urteen buruan. Hori ikusirik, Oka ibaiaren goialdeko estuarioa leheneratzeko proiektua du esku artean Eusko Jaurlaritzak. Leheneratzeaz gain, klima aldaketaren eraginei aurre egiteko neurriak ezarri nahi ditu Urdaibain. Pilar Unzalu Ingurumen eta Lurralde Antolaketarako sailburuaren esanetan, "Urdaibaiko ingurumen eta kultura ondarea berreskuratzea eta mundura zabaltzea" da helburu nagusia.

Zehazki, Oka ibaiari dagozkion lur eremuak berreskuratzean datza proiektua, gune batzuk urpetuz, estuarioa leheneratze aldera —Gernika-Lumo, Arratzu, Kortezubi, Forua eta Murueta zeharkatzen ditu Oka ibaiak—. Lanak iaz hasi zituzten arren, hainbat epetan gauzatuko dituzte, eta, beraz, oraindik ere zehaztu gabe dago noiz amaituko dituzten.

Izan ere, XVI. mendetik gaur egunera arteko giza jardueren ondorioz, itsasaldien eraginetik isolatu du urteetan ibaiaren goi estuarioa eta horrek, ezinbestean, Baccharis halimifolia landare arrotz inbaditzailearen kolonizazioa ahalbidetu du.

Eusko Jaurlaritzako Biodibertsitate eta Parte Hartze Zuzendaritzaren eta Urdaibaiko Biosfera-Erreserbaren bulego teknikoak elkarlanean landutako proiektuaren bitartez, Europako Batasunak zehazten dituen irizpideak eta biosfera erreserbetarako Montseny Planak finkatzen dituen helburuak bete ahal izango dituzte; alegia, kultura eta natur ondarearen balioak berreskuratzen dituzten bitartean, ikerketa, kontserbazioa eta garapen prozesuak bateratzea.

Jarduera zehatzak

Ekosistema berreskuratzeaz gain, Eusko Jaurlaritzaren proiektuagaz klima aldaketak ekar ditzakeen egoera berrietara egokitzeko, uholdeak ekiditen dituen hainbat muna artifizial desagerraraziko dituzte itsasaldiek eragina izan dezaketen lekuetan, etorkizunean modu naturalean urpetu daitezen.

Alabaina, altuago egoteagatik itsasaldien eraginik izango ez duten lekuetan —Foruan eta Kortezubin, esaterako— ur gezako padurak sortzeko asmoa du Eusko Jaurlaritzak. Horretarako, Foruko Baldatika eta Kortezubiko Olalde erreken emariak aprobetxatzea da lan programa. Jaurlaritzak uste du jarduera horiek guztiek lagunduko dutela aipatutako landare inbaditzailearen garapena geldiarazten.

Bestalde, Urdaibaiko biosfera erreserbaren garapena bermatze aldera, zenbat basabide egokituko dituzte ibiltariek erabil ditzaten; baita ingurumen hezkuntza sustatzeko kartelak jarri ere, turismo berdea sustatzea delako asmoa. Bestalde, argindarraren linea kenduko dute Oka ibaiaren eskumako goi paduran. Jaurlaritzatik esan dutenez, ingurumen ibilbideak aukera paregabea izango dira inguruko eta kanpoko bisitariek aldearen balioa ezagutu dezaten.

Proiektua abiatzearekin batera, prozesuaren ikuskapen zientifikoa eta ebaluazioa egingo ditu Jaurlaritzak. Izan ere, diotenez, etorkizunean Urdaibaiko biosfera erreserban edota Kantauri isurialdean egin daitezkeen berreskuratze proiektuetarako eredugarria izan daiteke proiektua.

Biosfera Erreserben Espainiako Sareak 2009. urtetik 2013. urtera bitarteko Montsenyko Parke Naturalean (Katalunia) zehaztu zuen jarduera plangintzaren barruan dago Montseny Plana. 2009tik, Biosfera Erreserben Espainiako Sarea hamabost autonomia erkid...