Gizartea

Merkataritza guneei buruzko herri galdeketa eskatu dute Abadiñon
2016-05-062016-05-05Albisteak, Bizkaia, Ekonomia, Gizartea

Merkataritza guneei buruzko herri galdeketa eskatu dute Abadiñon

Natalia Salazar Orbe

Abadiñoko Udalak Murueta auzoko lursail batzuei kalifikazioa aldatzeko harturiko erabakiak uste baino zalaparta handiagoa sortu du herrian. +Kaleartean plataforman batu diren merkatariek eta sindikatuek herri galdeketa eskatu dute. Lursail horiek lur komertzial moduan kalifikatzeak Durangaldearentzat "ondorio larriak" izango dituela uste dute. Hala, sinadurak biltzen hasi dira, herritarrek erabakitzea ahalbidetuko duen galdeketa eskatzeko.

Herri egitasmo hori udalaren osoko bilkuran aurkeztu ahal izateko, Abadiñon bozka dezaketen biztanleen %10en babesa behar dute. "550 sinadura inguru lortu behar ditugu". Hala zehaztu du Ander Cimas Matienako merkatariak. Eta gehienak bihar lortu nahi dituzte, herrian festak ospatzen dituztela baliatuta. Maiatzaren azken aldera izango den osoko bilkura baino lehen denak bilduak izan behar dituzte.

Hiri Antolamendurako Plan Orokorra osatzeko prozesuaren barruan, ezer eraiki ezin den lurrak merkataritza lurzoru bihurtu gura ditu udalak. Prozesu hori guztia azkartu egin du, gainera. Mercadona eta Lidl han ezartzeko nahia dago presaz hartutako erabakiaren atzean.

Emaitzaz harago

Herritarrek Abadiñon Mercadona bat gura duten ala ez erabakitzea baino askoz gehiago da jokoan dagoena, Goretti Galan herriko merkatariaren aburuz. "Erabaki hau oso garrantzitsua da herriarentzat. Beraz, zergatik ez galdetu herritarrei?. Ondorioak ez dituzte pairatuko merkatariek soilik. Ezta Abadiñok bakarrik ere. Zaldibar eta Berriz ere herri txikiak dira. Eta horietan ere eragina izango du. Gure inguruan horrenbeste makrosupermerkatu baldin badaude, jendea ez da joango herrietako dendetara".

Murueta auzoko lursailen kalifikazioa aldatzeak ondorio bikoitza izango lukeela dio plataformak. Batetik, aurrekari bat sortuko lukeela, "nahieran aukeratutako tokietan enpresa handien ezarpena errazteko orduan". Izan ere, "udalak irizpide objektiborik erabili gabe eman eta kalifikatzen ditu lurrak", Galanen hitzetan. Bestalde, iruditzen zaio luzera begira maila ekonomikoa murriztu egingo dela nahiz eta luze gabe diru sarrerak lortu. "Ondorioz, biztanleen erosahalmena ere murriztuko da".

Arauak bi enpresa handiren mesedetan aldatzeak Durangaldeko biztanleen bizitza baldintzatuko duela sinetsita daude plataformako kideak. Hori dela eta, beharrezkotzat jo dute erabaki horrek herriaren baimena izatea "etikoki eta politikoki".

Bizitza eredua kolokan

Cimasek eta Galanek argi azaldu dute merkatarientzako arazo bat izateaz gain Abadiñokoaren moduko erabakiek bizitza eredua jar dezaketela kolokan. Lehenengoaren esanetan, "komertzioa herriaren kanpoaldean jarriz gero, herritarrak etxetik autora joango dira, handik merkataritza guneetara, eta, horietatik, lanera. Era horretan, herriak, pixkanaka, hiltzen joango dira. Barakaldon eta Basaurin ikusi dugu hori".

Segurtasuna ere izan du hizpide: "Zenbat eta jende gutxiago ibili herrian, orduan eta segurtasun gutxiago egongo da; argi gutxiago ere izango da kaleetan. Faktore askotan du eragina saltoki handien aldeko apustuak".

Bestalde, Galanek kritikatu egin du horren azkar gauzatu izana Lidl eta Mercadonaren saltokiak jartzeko lurren kalifikazioa aldatzeko prozesua. "Egun batetik bestera egin dute hori, baina beste gauza batzuetarako oztopoak jartzen dituzte".

Denetariko herritarrek osatzen dute +Kaleartean plataforma: Abadiñoko merkatariek; Dendak Bai, Euskaldendak eta kontsumitzaileen eta erabiltzaileen elkarteko kideek, eta EHNE, ELA, LAB, UGT eta CCOO sindikatuetako ordezkariek. Alderdiez harago doan egitasmoa dela argi utzi dute hala deitzaileek.

Euskalkien lexiko aberastasuna ikusgai ipini dute Zabalgunean
2016-05-062016-05-05Albisteak, Bizkaia, Gizartea

Euskalkien lexiko aberastasuna ikusgai ipini dute Zabalgunean

Ibai Maruri Bilbao

Bizkaian, ardia ez da bakarrik esnea eta artilea ematen duen azienda; Euskal Herriko beste eskualde batzuetan kukuso edo arkakuso deitzen duten intsektua ere bada. Hemengo arin beste leku batzuetan agudo, azkar, fite, zalu, zalui edo zalhe esaten da. Euskarak euskalkiz euskalki eta hizkeraz hizkera duen aberastasunaren adibide bi baino ez dira. Horiek eta gehiago Euskara ibiltaria erakusketan ikusi daitezke, berba bakoitza mapan dagokion lekuan kokatuta. Bilboko Zabalgunea eraikinean atondu dute, eta maiatzaren 27ra bitartean egongo da ikusgai, astegunetan, 08:00etatik 20:00etara.

Euskaltzaindiak 1983an sortu zuen Euskararen Herri Hizkeren Atlasa dago erakusketaren oinarrian. Orotara, hamabi liburukik osatuko dute. Asteon aurkeztu da zazpigarrena, erakusketa inauguratzeko ekitaldian. Adolfo Arejita Akademiako Iker Saileko buru eta atlasaren arduradunak azaldu duenez, etxeari, laborantza tresnei eta urari buruzko lexikoari eman diote garrantzia. "Nekazaritza mundutik aparteko jendearentzat arrotzak dira, baina landa ingurukoentzat ere hainbat kontzeptu ezezagunak dira, dagoeneko desagertu direlako".

Orain arteko liburukietan bildutako adibideak aukeratu, eta paneletan atondu dituzte erakusketarako. Horrez gainera, atlasa sortzeko lanetan erabili duten materiala ere badago ikusgai. Besteak beste, herriz herri bete zituzten inkestak. Euskaltzaindiak berak, erakunde publikoek eta hainbat komunikabidek sustatu dute —tartean dago BERRIA—. Lexikoan, morfologian eta sintaxian hizkuntzak dituen aldaketak erakustea da helburua.

"Ondarea da jaso duguna, eta hurrengoengan proiektatu nahi duguna. Normalean, ondarea une jakin baten argazki estatikoa izaten da. Baina gure kasuan etorkizuna ere eduki dezala nahi dugu", adierazi du Andres Urrutia euskaltzainburuak. Haren ustetan, euskarak "hizkuntza bizia izaten jarraitzeko, ezinbestekoa izango du herri hizkerek gordetzen duten altxor hori berreskuratu eta erabiltzea".

Iritzi berekoa da Ana de Castro Bizkaiko Foru Aldundiko Euskara zuzendaria: "Atlasa etorkizuneko euskararen oinarrietako bat izango da". Horregatik, garrantzitsua iruditu zaio bildutakoa gizarteari itzultzea. Eta, haren ustetan, atlasa ezagunago egiten lagunduko du erakusketak. "Denentzat dauka interesa: euskaldun arruntak etorriko dira, euskara ikasten ari direnak, ikastetxeetako ume eta gazteak, eta baita turistak ere", iragarri du euskaltzainburuak.

Urrutiak eta Patxi Baztarrika Jaurlaritzako Hizkuntza Politikarako sailburuordeak azpimarratu dute herri hizkerak ezinbestekoak direla euskara batuarentzat. Eta alderantziz. "Euskara estandarizatuaren sustraiak, arima eta odola euskalkietan eta herri hizkeretan daude".

Ospitalera heltzeko bide luzearen lehen pausoa
2016-04-292016-04-29Albisteak, Bizkaia, Gizartea

Ospitalera heltzeko bide luzearen lehen pausoa

Aitziber Laskibar Lizarribar

Aurrera doaz Urdulizko ospitalea egiteko lanak. Aurreikuspenen arabera, ekainean abiatuko ditu lehen zerbitzuak erizaindegi berriak, eta datorren urteko martxoan espero da martxa betean egotea. Argitu gabeko galderak, halere, asko dira oraindik, eta ez dago argi arazo nagusia nola konponduko den: bertara nola iritsi.

Horixe da Uribe Ospitalea Plataformaren kezka nagusia. Herri askotako herritarrentzako azpiegitura izanik, ezinbestekotzat du garraio publikoaren alde egitea; Bizkaibusen zerbitzua areagotu eta moldatzea oinarrizkoa dela dio. Eta, borroka luze baten ondoren, argi izpi bat ikusi du: EAJk, orain arte erantzun zehatzik eman gabe egon eta gero, pauso bat eman berri du: Uribe Kosta, Mungialdea eta Txorierriko alkate jeltzaleek Bizkaibus zerbitzua indartzeko eskatu diote Bizkaiko Aldundiari. Plataformak luzaro egin dituen eskaeretako bat bere egin dute jeltzaleek, eta berebiziko garrantzia du horrek, protestarien ustez. Izan ere, EH Bilduk eta Ahal Dugu-k plataformaren aldarriak babestu eta defendatu dituzten arren, aldundia gobernatzen duen alderdiaren keinuak balio praktikoa izan dezake.

Aurreko ostegunean egin zuen eskaera publikoa EAJk. Urratsa ikusarazi zuen hedabideei oharra bidalita. Erandio, Barrika, Mungia, Gorliz eta Gamiz-Fikako alkateak Vecinte Reyes Bizkaiko Garraio diputatuarekin bildu zirela jakinarazi zuen: "Alkateek foru arduradunari adierazi diote Bizkaibus linea batzuk aldarazteko beharra ikusten dutela, Urdulizko ospitalea irekitzen den unetik aurrera, Uribe Kostako, Mungialdeko eta Txorierriko herritarrek ospitalearekin lotura izan dezaten". Plataformak egindako eskaera bere egin zuen, hitzez hitz, kasik: "Ezinbesteko jotzen dugu ospitalea garraio publikoarekin konektatzea".

Hartarako, alkate batzuek ospitalerako linea zuzena eskatu dute; beste batzuek, metroarekiko lotura hobetzea, eta, besteek, maiztasuna areagotu eta ibilbide edo geltokiak moldatzea.

Diputatuaren agerraldia

Handik egun gutxira iritsi da diputatuaren pausoa iragartzen duen ekintza: Batzar Nagusietako garraio batzordean agerraldia egingo du Reyesek, Urdulizko ospitaleari lotutako asmoen berri emateko. "Diputatuak azaldu du aztertu egin behar dela Urdulizen aurten zabalduko den ospitaleak garraio publikoari dagokionez eragingo duen egoera, ospitalearen eraginpeko eremuko biztanleak haraino joan daitezela errazteko", dio aldundiak bidalitako oharrak. Eskaera astelehenean egin zuen Reyesek, eta hurrengo garraio batzordean egin lezake agerraldia.

Itziar Iratzagorria Uribe Ospitalea Plataformako kideak begi onez hartu du ordezkari jeltzaleen pausoa: "Zer edo zer lortu dugu". Hala ere, agintariek proposatuko dutena aztertu beharko dela zehaztu du, eta, edozein kasutan, Bizkaibus zerbitzua areagotzeaz gain beste neurri batzuk ere hartu behar direla.

Urdulizi ez ezik, Arrietari, Gamizi, Fruizi, Bakiori, Mungiari, Gatikari, Jataberi, Lemoizi, Laukizi, Meñakari, Plentziari, Gorlizi, Barrikari, Sopelari, Berangori eta Getxori eragingo die ospitale berriak. Herri horietako guztietako gaixoak hartuko ditu erietxeak, eta horrek nabarmen eragingo dio mugikortasunari. Herri horietako milaka auto ibiliko dira Urdulizerako joan-etorrian.

Horrek errepideak egokitzea eskatzen duela ohartarazi du plataformak. "Ez dute sarbideei buruzko azterketarik egin, eta sarbide egokiak behar dira", adierazi du Iratzagorriak. "Ospitalerako dagoen errepidea Urdulizera sartzeko dagoen sarbide normala da, baina horrek ez ditu beharrezko baldintzak betetzen". Plataformako kideak azaldu duenez, ospitalerako sarrerek bazterbide zabalagoak eta zoru lodiagoa behar ditu, legez, eta ez du sakangunerik izan behar, besteak beste. "Gauza horiek ez dira kontuan hartu", kexu da Iratzagorria.

Aparkalekuak ere kezkatua du plataforma. Dagoeneko zaila da Urdulizen aparkatzea, eta, ospitalea zabaltzen denean, milaka auto gehiago izango dira egunero. Arazoari aurre nola egin erabakitzeko herritarren iritzia galdetzeko eskatu du Iratzagorriak.

Ospitale aurrean hiru solairuko parking bat aurreikusita dagoela azaldu du. Urdulizko Udalak eta Osakidetzak akordioa egin zutela, eta parkingaren gastu guztiak Urdulizko Udala ordaintzekotan geratu zela. Izugarria iruditu zaio hori plataformari: "Ezin da onartu". Parkinga egiteko zortzi milioi euroren aurrekontua iragarrita dago. Eta Urdulizko Udalak bost milioiko aurrekontua izaten du urte osorako. Tratua onartuz gero udala zor handian sartuko litzatekeela abisu eman du. Zerbitzua inguru handi batentzat izango denez, gastua guztien artean ordaindu behar litzatekeela dio. Arazo horiei guztiei aurre egiteko, eragileen arteko elkarlana eta koordinazioa eskatu ditu.

Bizitza gidatzeko erreminta
2016-04-292016-04-28Albisteak, Bizkaia, Gizartea

Bizitza gidatzeko erreminta

Natalia Salazar Orbe
Edonora iristeko aukera ematen du. Atari batetik bestera iristeko ibilgailurik azkarrena da. Ekonomikoa da. Bizikleta da. Hala deskribatu du Biziz Bizi elkarteko kide Javi Umaranek. "Ez du alde txarrik. Etxetik bizikletan atera zai...

Hegazti migratzaileen bidaide
2016-04-222016-04-21Albisteak, Asteko Hitza, Bizkaia, Gizartea

Hegazti migratzaileen bidaide

Ander Zarraga

Neguaren bukaerarekin batera antzarek urtero egiten duten iparralderako migrazioan, Nils Lagerlof txikia zeramaten beraiekin antzarek, Suedian zehar itzulia egitera. 1909an Nobel saria jaso zuen Selma Lagerlofen istorioa da. Bird Centerrekoei atentzioa eman zien. Bidaia polita iruditu zitzaien antzarekin egitekoa, eta eurek ere antzeko zerbait antolatzea erabaki zuten. Liburu horrek bultzatu zituen Bird Centerrekoak Birdflyway egitasmoa sortzera.

Hegaztien migrazio bidea esan nahi du Birdflyway hitzak, eta izen horixe hartu du Urdaibai Bird Centerrek sortu duen egitasmo berritzaileak, Gautegiz Arteagan. Migratzean Europako herrialdeetatik pasatzen diren hegaztien geralekuak erakargarri turistiko bateratu gisa bultzatzea da egitasmoaren asmoa. Txoriak aitzakia hartuta, natur turismoa bultzatzeko helburuarekin sortutako egitasmoa da Birdflyway.

Bisitariei emango zaien pasaportea izango da abiapuntua. Liburuxkan, bisitatzen dituzten tokien zigilua jarriko zaie parte hartzaileei. "Txoriekin lotuta dagoen erromesen bide bat egitea bezalakoa izango da, baina bizi osoan zehar egin daitekeena". Horrela azaltzen dute laster izango duten zeregin berria Urdaibai Bird Centerreko kideek.

Maiatzaren 8an, Hegazti Migratzaileen Nazioarteko Egunarekin batera jarriko da martxan proiektua: ingurumen naturala eta hegaztien behaketa ezaugarri komun dituzten zentroak elkarlanean arituko dira turismoa elkarlanean bultzatzeko, eta horretan arituko da Urdaibai Bird Center ere.

Euskal Herriko, Espainiako, Frantziako, Portugalgo, Herbehereetako, Ingalaterrako, Eskoziako, Galesko, Finlandiako eta Suediako hamasei zentro batu dira ekimen horretara. Oraingoz, herrialde guztietako zentroen erantzuna oso positiboa izan dela azaldu dute antolatzaileek, eta etorkizunean antzeko espazio gehiago batzea espero dute.

Txorien ibilbidea

Hasiera batean, antzarek Iberiar Penintsulatik Eskandinaviara egiten duten migrazioaz baliatzea pentsatu zuten sustatzaileek. Baina horrek Ingalaterrako eta Eskoziako zentroak loturarik gabe uzten zituela eta, arrano arrantzalearen ibilbidea ere gehitzea erabaki zuten. Ondorioz, antzararen eta arrano arrantzalearen migrazio bidaia dira Birdflyway-ren ikurrak; hori bilakatu da zentro guztien lotura.

Horren guztiaren xedea ingurumenari lotutako familia turismoa erakartzea da. Izan ere, 2015ean Arteagako behaketa zentroa bisitatu zuten 28.000 pertsonetatik %90 familiak izan ziren. Bestalde, hegaztien behaketa urteko sasoi guztietan egiten denez, udako eta Aste Santuko denboraldietatik kanpo ere erakarri nahi dituzte turistak egitasmo horren bitartez.

Erronkak

Erronka zehatzak izango dira horretarako amua: zentro bakoitzak argazkiak oinarri dituen erronka bat proposatuko die bisitariei, bertako zigilua lortu ahal izateko. Hala, bisitariek argazkiak atera behar izango dituzte proposatzen zaizkien tokietan, bertan izan direla frogatzeko. Hori egindakoan, zigilua eta opari txiki bat lortuko dute sari modura.

Busturialdearen kasuan, sei toki esanguratsu bisitatzeko proposatuko zaie parte hartzaileei; horietako lau bisitatu direla frogatu, eta orduan jarriko zaie zigilua liburuxkan. Santimamiñeko kobazuloak, Foruko herrixka erromatarra, Atxarreko San Pedro basetxea, Gernikako Arbola, Elantxobeko portua eta Urdaibai Bird Center dira bertan proposatzen diren tokiak. "Ibilbide historikoa antolatu dugu hemen", zehaztu dute interpretazio zentrokoek.

Bestalde, Urdaibai Bird Centerren Europan zehar partaide diren beste zentroak emango dira ezagutzera, eta alderantziz. Panel informatiboak jarriak dituzte zentro batzuetan, bisitariak egitasmo berria eta horren parte diren espazioak ezagutzen has daitezen.

Aurrerapen gisa, streaming bidez eta pantaila handietan beste zentroetan gertatzen dena zuzenean ikusi ahal izango dela aurreratu dute Bird Centerrekoek: "Neguan hemen egon diren txoriak udan Suedian habia jartzen ikusi ahal izango ditugu zuzenean".

Errentagarritasuna

Antolatzaileen lehen kalkuluen arabera, Andaluziako Doñana, Avilako El Oso, Palentziako La Nava eta Busturialdeko zentroen artean hiru milioi euroren diru sarrerak jasotzea espero dute, lehen urtean. "Egindako merkatu ikerketak oso emaitza onak eman ditu", azaldu dute Urdaibaikoek.

Busturialdean bakarrik turistek 225.000 euro utziko dituztela aurreikusi dute Bird Centerrekoek. Diru sarrera horiek ostalaritzaren eta eragile turistikoen artean banatuko direla aurreikusten dute. Eta, egitasmoak sor dezakeen erakartze efektua dela eta, gero eta atxikimendu gehiago biltzea espero dute Bird Centerreko kideek. Jada, Espainiako Gobernuaren laguntza jaso dute proiektua aurrera eramateko, eta Eusko Jaurlaritzaren eta Bizkaiko Foru Aldundiaren laguntza ere espero dute.

Ez hori bakarrik; inguruko enpresen babesa izaten ari direla ere azaldu dute Bird Centerreko sustatzaileek, eta Itsasmendi Txakoli bodegarekin elkarlanean hasi direla, haien botiletan bertako hegaztien irudiak ager daitezen.

Martxoan egin zen Monfragueko Nazioarteko Ornitologia Azokan aurkeztu zuten Bridflyway, eta bertan turismoaren inguruko enpresa askok aintzakotzat hartu zuten, berritzaile eta original gisa. Familia eta talde bidaiak herrialde edo eskualde multzo batean sartzeko aukerak enpresen arreta erakarri zuela diote sustatzaileek, eta epe laburrean elkarlanean hasteko aukerak ere sortu zirela.

Herritarrak ikasle eta irakasle
2016-04-222016-04-21Albisteak, Bizkaia, Gizartea

Herritarrak ikasle eta irakasle

Natalia Salazar Orbe
Teknologia berriek egunerokoa asko erraztu badute ere, harremanak hoztu egin diren froga bat baino gehiago aurki daiteke nonahi. Bi lagun elkarren ondoan eserita, sakelako bana eskuan dutela eta elkarri aurpegira begiratu ere egin ...

Handien kopurua handiago
2016-04-152016-04-14Albisteak, Asteko Gaiak, Bizkaia, Ekonomia, Gizartea

Handien kopurua handiago

Ainhoa Larrabe Arnaiz

Gero eta ohikoagoa da erosketak supermerkatu handietan egitea. Erosoagoa eta azkarragoa omen da: saltoki ondoan autoa utzi, erosketa orga bete, erositakoa autoan sartu, eta etxera. Horren jakitun daude supermerkatu kate handiak. Eta gero eta saltoki gehiago eraikitzen dituzte herrietako sarreretan eta errepide bazterretan. Bizkaian, Abadiñoko Murueta auzotik iritsi da azken berria. Inguru horretan Lidl eta Mercadona supermerkatuak jartzeko prozesua abiatu berri du udalak, eta eztabaida piztu du horrek herritarren eta alderdi politikoen artean. Merkataritza eredua dago eztabaidaren oinarrian; saltoki txiki eta handien etengabeko lehia, alegia.

Joan-etorri asko duen ingurua da Abadiñoko Murueta auzoa. Durangaldean dauden herriak lotzen ditu bidegurutzeak, eta oso gertu ditu Bilbo eta Donostia arteko autobiderako bi sarrera eta bi irteera. Herritar askoren igarobidea da, eta banaketa sare handietako markek interesa erakutsi dute toki horretan beraien dendak jartzeko. Eroskik denda handi bat dauka han, baita Forum Sport markak ere. Merkataritza gunearen ondoan, Burger King jatetxe bat jarri zuten 2014an, eta, berrehun metro inguruko distantzian, McDonald's bat ere ireki zuten urte berean. Jatetxeaz gain, McAuto zerbitzua ematen du enpresak, erabiltzaileari autotik jaitsi gabe kontsumitzeko aukera ematen diona. Gero eta kate marka gehiago biltzen ditu Murueta eremuak, eta zerrenda horri marka berriak gehitu nahi zaizkio orain: Mercadona, Valentziako katea, eta Lidl, Alemaniakoa.

Hiria Antolatzeko Plan Orokorra osatzen ari dira Abadiñon. Baina Murueta auzoko 31.973 metro koadroko lurzorua birkalifikatzeko prozesua azkartu egin dute udalean azken hilabetean. Eraiki ezin den lurrak dira orain, eta merkataritza lurzoru bihurtuko dira udalak egin nahi dituen aldaketekin. Mercadona eta Lidl supermerkatuek lur horietan denda jartzeko "presa" dutela azaldu du alkateak, eta horregatik azkartu dutela Muruetako lurren birkalifikazio prozesua. "Plan orokorra bukatu orduko denbora asko pasa daiteke, eta marka biek lehenbailehen eraiki nahi dituzte dendak. Horregatik azkartu dugu lurren kalifikazioa aldatzeko prozesua".

Argudio hori zalantzan jartzen duenik ere bada. Izan ere, Mugalari eskualdeko atari digitalaren arabera, Mercadonak ukatu egin du Abadiñoko alkatearekin supermerkatua irekitzeko kontakturik izan duenik. Kontrara, atariaren arabera, udalak berak egin die eskaintza supermerkatua herriko lurretan jartzeko.

"Onurak" herrian

Merkataritza guneek konpetentzia sortuko dute eskualdeko merkataritzan. Badaki hori alkateak. Baina adierazi du Abadiñon jarri ezean Durangon edo Iurretan jarriko dutela supermerkatua kate biek. "Eskualdea eta bertako komunikazioak interesatzen zaizkie supermerkatuei. Eta, hemen ez bada, Durangaldeko beste herri batean jarriko dituzte dendak. Herri batean edo bestean jarri, eragin bera izango du eskualdeko merkataritzan. Baina, Abadiñon egiten ez bada, merkataritza guneek ekarriko dituzten onurak ere ez ditu herriak jasoko".

Lanekin udalak izango dituen diru sarrerez ari da Navarro. Hori da udalak merkataritza gunea egiteko duen interes nagusia, Mikel Urrutia Abadiñoko EH Bilduko ordezkariaren arabera. "Udalak egoera ekonomiko estua du, eta diru sarrerak behar ditu. Hein handi batean, horregatik atera nahi du proiektua aurrera. Egitasmoarekin diru sarrera ziur bat ikusten du udalak". Baina sarrera ekonomikoak hasieran baino ez ditu izango, epe luzera merkataritza guneek ez baitiote udalari inolako diru ekarpenik egingo. Urrutia: "Gaurko asea, biharko gosea".

Enpleguaren argudioa ere bere alde jarri du alkateak, egitasmoaren defentsarako. Laurogei langile beharko dituzte bi enpresek, eta herriko beharginak kontratatzeko eskaera egin du udalak. Tranpatia da enpleguaren arrazoia, ordea. Mercadona eta Lidl dendek lana sortuko badute ere, supermerkatuek merkataritza txikia higatu eta enplegua suntsitzeko arriskua baitago. Hala uste du Urrutiak. "Herriko komertzio txikiei eragingo die, eta ekoizleetan ere galga izango du. Batek ekartzen duena besteak kenduko du". Sortuko diren postuen lan baldintzak ere ezbaian jarri ditu EH Bilduk. "Lanpostuak sortu bai, baina ez da esaten lanpostuok zein ezaugarri izango duten, eta ez da ziurtatzen herriko beharginak izango diren ala ez".

Eskualdea "pobretzea"

Merkataritza guneen eskaintza beteta dago Durangaldean, eta ez dago supermerkatu gehiago egin beharrik, Urrutiaren arabera. Mercadona eta Lidl jartzeak eskualdeari kalte egingo diola uste du. "Tokiko ekonomian eragin zuzena izango du merkataritza guneak. Mercadona eta Lidl kanpoko enpresak dira. Hortaz, mozkinak ez dira eskualdean geratuko. Durangaldeko dirua kanpora joango da, eta eskualdearen pobretzea ekarriko du horrek luzera". Supermerkatuetako lehengaiak ere ez dira Durangaldeko ekoizleenak izango, eta horiei ere kalte nabaria egingo diela uste du Urrutiak.

Eskualdeko komertzio txikiaren etorkizuna are gehiago zailduko dute supermerkatu kateek. Denda txikiek herrietan sortzen duten bizitza izan du mintzagai, eta kezkaz azaldu da azken urteko joerarekin. "Herriko hainbat ingurutan, gero eta komertzio gutxiago dago, eta, azkenean, herri bizitza galtzen da horietan. Lo hiriak bihur daitezke inguru asko". Herriko saltoki txikiek herrietan sortzen dituzten harreman sareen garrantzia azpimarratu du. "Herriko dendetan sortzen den harreman sarea galdu egiten da merkataritza gune handietan".

Alkatea jakitun dago supermerkatu kate handiek merkataritza txikia higatuko dutela. Garrantzia kendu dio horri, hala ere. Eta ostalaritzaren egoerarekin alderatu du merkatu txiki eta handien arteko lehia. "Herrian taberna berri bat irekitzen denean ere konpetentzia sortzen da ostalaritzan. Gaur egun, indartsuenak dira bizirik irauten dutenak. Zoritxarrez, baina hala da".

Legearen arabera, parte hartze prozesua egin behar da herrian lursailen kalifikazioa aldatzeko. Eta parte hartze prozesu horren nondik norakoak onartu zituzten martxoko osoko bilkuran. Herritarrei egingo diren lanak azalduko dizkie udalak, eskuorri bidez. Eta egitasmoa azaltzeko hitzaldia ere egingo dutela azaldu du alkateak. "Herritarren iritzia aintzat hartuko dugu, bai. Baina herritarren iritzia ez dira 300 sinadura. Sinadurek ez dute horrenbeste adierazten". Richar Hernandez herritarrak Abadiño eta Durangoko alkateei idatzitako gutunaz ari da Navarro. Murueta auzoko lanen aurkako idatzia utzi zuen Hernandezek martxoaren 27an change.org webgunean, eta dagoeneko 520 herritarren atxikimendua jaso du gutunak. Norbanako gisa egitasmoaren kontra azaltzen da Hernandez, eta udal ordezkariei eskatzen die egitasmoa bertan behera uzteko. "Uste nuen bestelako idealak zituen herri batean bizi nintzela [...] Eskualdeko herritarren ongizatean baino gehiago, enpresen zergetan dute burua udalek", dio gutunean.

Mentalitate aldaketa

Durangaldeko Dendakbai elkartea ere Muruetako egitasmoaren aurka azaldu da. Enpleguaren galera ekar dezakeela eta oraindik ere merkataritza guneek eragingo dituzten kalteen azterketa egin gabe dagoela azaldu du. Eskualdean saltoki txikien jarduna babesteko lanean jarraituko duela adierazi du elkarteak.

Dendakbai-ko kidea da Agurtzane Landajo. Folder paper denda du Durangoko herrigunean, 2006tik. Pozik azaldu da bere negozioaren egoerarekin, baina negozio txikien iraupena zaila dela dio. Edonola ere, merkataritza gune handiek ez duten eskaintza dutela uste du Landajok: gertuko harremana. "Gure dendara datorrenak hurbilekoa den harreman eta arreta batekin egiten du topo. Gertutasun hori asko eskertzen dute bezeroek, eta berezitasun hori dugu guk".

Denda txikiek bizia ematen diete herriei, Landajoren arabera, eta, herritar guztiek merkataritza guneetara joateko ohitura hartuz gero, herrietako bizitza hori galduko litzatekeela uste du. Internet bidez egiten diren erosketetan ere jarri du arreta. "Egun, edozer eros daiteke Internet bidez. Eta horrek denda guztien bukaera ekar lezake, handi zein txiki".

Kezkaz eta penaz begiratzen dio egoerari Landajok. "Herritar guztiek merkataritza gune handietara jotzen badugu, eta gauzak Internet bidez erosten baldin baditugu, gauza bakarra lortuko dugu: lo hiriak eraikitzea". Eta horregatik dio pentsamolde aldaketa dela gakoa. "Internetez erostea edo merkataritza gune handietara joatea ondo egon daiteke. Baina buruan sartu behar dugu gure aurka datorrela hori, herrien kontra egiten ari garela. Saltoki txikien atzean familiak daude, langileak, ahalegina... hori guztia barneratzea beharrezkoa da".

Lanerako mahaia eratzeko zain
2016-04-152016-04-14Albisteak, Bizkaia, Gizartea

Lanerako mahaia eratzeko zain

Natalia Salazar Orbe
Oiolako urtegiko uraren kutsadurak urteetan herritarren artean sortu duen kezkari konponbidea jartzeko urratsak abian dira. Europar Batasuneko Ingurumen Batzordeak eska daitezkeen hainbat diru laguntzaren berri eman die Oiolako Urt...