ARRATIA. Arratiako Udalen Mankomunitateak aurten iaz baino aurrekontu txikiagoa du; %11 gutxiago, hain zuzen. Lau ardatz nagusi ezarri ditu erakundeak: langabeziaren kontra borrokatzea, hondakinak gutxitzea, energia modu eraginkorrean erabiltzea eta i...

Kafe kapsulak birziklatzeari ekingo dio Bizkaiko Foru Aldundiak. Foru erakundeak asteon sinatutako akordio bati esker, produktu hori birziklatzen aitzindaria bihurtuko da lurraldea.

Garbikerrek eta Nestle España y Productos del Cafe enpresak adostutakoaren arabera, Garbigune bakoitzean —Bizkaian 23 daude— aluminiozko eta plastikozko kapsulak jasotzeko edukiontziak jarriko dituzte. Egunero, Garbigune Mugikorra deritzon sistema baten bitartez, jaso egingo dituzte edukiontziotako kapsulak, eta Garbikerren ibilgailuek eramango dituzte beste leku batera.

Kapsulak beste biltegi horretatik Nestle enpresak hartuko ditu, eta birziklapen plantara eramango ditu. Aluminioa berreskuratu egin daiteke birziklapeneko prozesu orokorretik abiatuta, foru aldundiaren arabera. Horretarako, aluminio guztia beste instalazio batera eraman behar da bertan gero tratamentua egiteko. Bestalde, kafearen soberakinak konposta egiteko erabiliko dituzte.

Kapsulak birzikla daitekeen aluminioz eginda daude, eta material hori oso-osorik birziklatzeko modukoa dela jakinarazi du foru aldundiak. Beraz, bermatuta dago beste erabilera batzuetarako birziklatu ahal izatea.

Kafea hartzeko gero eta herritar gehiagok kapsulak darabiltzaten makinak dituztela kontuan hartuta erabaki du Bizkaiko Foru Aldundiak birziklapen neurri horiek hartzea; hain zuzen, orain arte ez zegoen beste hondakin mota bat sortu delako.

Suitzan eta Alemanian, 2008an aitzindaria izan zen metodo hori, eta Bizkaian erabiltzeari ekingo dio Garbikerrek.

Abrako itsasertzean, Punta Lucero inguruan, Bilboko Portuko Agintaritzak aurreikusita dauzkan dragatze lanak egiterik ez dute gura Getxoko hainbat gizarte eragilek. Hori dela eta, informazioa jaso, zabaldu eta mobilizazioak egiteko erabakia hartu zuten iragan ostiralean Portu Zaharreko Etxetxun egindako batzarrean elkartu ziren 60 lagun inguruk. Abra Bizirik plataforma ere sortu dute. Portu Zaharreko arrantzaleak, Itxasoruntz, LZPren kontrako asanblada, Euskal Herriko Surf Federazioa, Getxo Surf, Getxo Bizia eta Getxoko Bilduk osatu dute taldea. Batzarrean herritar gehiago ere izan ziren.

Hiru erabaki nagusi hartu zituzten bertan. Batetik, ahalik eta informazio gehien jasotzea. Izan ere, plataformakoek jakinarazi dutenez, Getxoko Udalak abenduko osoko bilkuran esan zuen zeukan informazio guztia herritarren esku jarriko zuela, alegazioak egiteko bidea aztertuko zuela eta dragatzeak izan ditzakeen ondorioei buruzko azterketa independente bat egingo zuela. Orain arte horrelakorik ez duela egin salatu dute. Horrez gain, Auzokideok elkarteak dragatzeetatik ateratako materialak ferryen moilarako erabiliko ote zituzten galdetuta, alkateak ezetz erantzun zien. Geroago, baina, proiektuan kontrakoa ikusi zuten.

Jasotako informazioaren arabera, Bizkaiko Batzar Nagusietan, iaz, aho batez hartu zuten Areatzan (Muskiz) egiten hasi ziren dragatze bat geldiarazteko erabakia. "Dragatzea geldiaraztea ez ezik, ateratako harea kutsatuta ez baldin bazegoen zegoen lekura bueltatu behar zela erabaki zuten", ekarri dute gogora. "Beraz, ez dugu ulertzen zergatik planteatzen duten orain kontu hori", esan dute.

50 milioi metro kubo harea

Dragatzeak egitearen aurka ez daudela argitu dute elkarteok. Beharrezkoak diren kasuetan egin behar direla deritzote. Getxoko kasu horretan, baina, 50 milioi metro kubo harea ateratzeko proiektuari buruz ari direla gogorarazi dute. Horietatik guztietatik, gainera, proiektuak 27 milioi nora bideratuko dituzten baino ez duela zehazten salatu dute.

Eta horrek eragingo lituzkeen ondorioak ere aztergai izan zituzten batzarrean. Aztik egindako eraginaren txostenaren arabera, azaldu dutenez, itsaslasterren aldaketak gertatuko dira, baita hondartzetan ere; olatuak jaitsi egingo diren arren, hondartzetan sedimentazioa handiagoa izango da —harea pilaketa handiagoa—. Hala ere, itsasoa hasten den lekuan bertan harea galdu egingo dela eta haitzak agertuko direla azaldu dute. Arrantzan ere ondorioak nabarituko dituztela diote, hondoa asko mugituko delako. Hain zuzen ere, batzarrean parte hartu zuten arrantzale zenbaiten arabera, aurretik egin diren dragatze batzuen ondoren izkira handia galdu egin zen.

Elkarretaratzea, hilaren 28an

Eragina gogorra izango dela deritzote. "Kalte handi, iraunkor eta atzeraezinak" iragarri dituzte. Ondorioak Abra inguruan dauden herri guztietara zabalduko direla ikusita, beste herri batzuekaz koordinatu beharra aurreikusi dute. Hasteko, hilaren 28an, 13:30ean, elkarretaratzera deitu dute Portu Zaharrean. Izan ere, mobilizazioak beharrezkoak direla erabaki dute batzarrean.

Guztira 300 lagunek parte hartu dute Lea-Artibai Euskarari tldeak antolatutako berba eta esaera xelebreen lehiaketan. Euskararen Eguna aitzakiatzat hartuta, euskalkiak biltzeko ahalegina egin dute elkarte horretako kideek. Iker Ajuriagerra Lea-Artibai...

Ingurumena aztertzeko erabiltzen du kimika Ainara Gredilla kide den EHUko ikerketa taldeak. Credillok itsasadarreko sedimentuen eta uretako metal astunen kontzentrazioa aztertu du aurkeztu berri duen doktore tesian. Gainera, berrikuntza ugari ere ekarri du Credillok; izan ere, metodo tradizionalez gain, "berdeagoak" ere erabili ditu, kimiometrian oinarrituak.

Zein izan da, zehazki, zure ikerketaren helburua?

2008 eta 2011 bitartean Nerbioi-Ibaizabal itsasadarreko metalen kutsadura aztertu dut, bai uretan eta bai sedimentuetan. Nire tesiaren zuzendari Silvia Fernandezek egindako lanaren jarraipena izan da, hark antzeko ikerketa bat egin baitzuen 2005etik 2008ra. Tesiaren funtsa berbera izan da biontzat: metal astunen kontzentrazioa aztertu dugu, baina aplikazio ezberdinak erabili ditugu helburu hori lortzeko. Asmoa izan da kutsadura metalikoaren bilakaera neurtzea espazioan eta denboran; horretarako, hiru hilabetean behin hainbat lagin hartu ditugu itsasadarreko zortzi puntutan, hiru urtez; guztira 32 lagin, bai ibaiadar txikietan —Gobelan, Galindon, Cadaguan eta Asuan—, eta bai jario nagusian jasoak —Zazpikaleetan, Zorrotzan, Udondon eta Arriluzen—.

Horretarako, metodo aitzindari bat erabili duzu.

Egia esan, sedimentuen kasuan, bi metodo erabili behar izan ditut: bai tradizionala, bai alternatiboa. Lagin bakoitza betiko teknikarekin aztertu dugu —hau da, erauzketa erabiliz—, zehazteko zein den sedimentu horietako metal astunen kontzentrazioa. Dena den, teknika espestroskopikoak ere erabili ditut, izpi infragorriak eta X izpiak erabiliz. Bi metodo horien bidez jasotakoa bildu dut gero: metodo tradizionalekin zehazturiko metal astunen kontzentrazioa eta izpiek jasotako informazioa. Biak konparatuz, eta kimiometria aplikatuz, eredu matematiko batzuk zehaztu ditut, formula antzeko batzuk. Hamalau metalen kontzentrazioa aztertu dut, eta beste horrenbeste ekuazio osatu ditut, beraz.

Zertarako balioko dute formula horiek?

Lortutako eredu matematiko horiei esker, hurrengo laginketetan ez da beharrezkoa izango betiko metodoak erabiltzea hartutako sedimentuen metal kontzentrazioa jakiteko; izpien bidez jasotako informazioa aztertu, eta ekuazio matematiko horiek aplikatzea nahikoa izango da. Etorkizuneko ikerketetan baliagarria izango da itsasadarrean garatu dugun metodo berri hori.

Zein dira ohiko metodoen desabantailak?

Normalean erabiltzen ditugun analisi teknikak garestiagoak dira, eta elementu arriskutsuak erabili behar izaten dira; azidoak, adibidez. Izan ere, metodo tradizionalak aplikatzeko erauzketa egin behar da, hau da, sedimentuan dagoen eduki metalikoa egoera likidora pasatu, azken substantzia hori analizatu ahal izateko. Orain, izpien bidezko metodoei esker lortutako eredu matematikoen bidez, laginak jaso eta hamalau metal astunen kontzentrazioa jakin ahalko dugu zuzenean. Horrela, ez da azidorik erabili beharko, hondakin gutxiago sortuko ditugu, eta, gainera, laginak bere propietateei eutsiko die, beste analisi batzuetan erabili ahal izateko.

Itsasadarreko ura aztertzeko ere prozedura bera erabili duzu?

Ez, ikerkuntza eredu berri horiek sedimentuetarako bakarrik garatu ditugu, uraren kasuan matrize konplikatuagoa beharko litzatekeelako. Nire tesian, uraren kutsadura metalikoa ere aztertu dut, baina betiko metodoekin. Sedimentuekin egin dugun moduan, zortzi eremutan jaso ditugu laginak hiru hilabetean behin, itsasgoran eta itsasbeheran, sakonera handietan eta gainazalean.

Itsasadarra gero eta garbiago dagoela diote…

Nire ikerketa taldeak aztertzen eman dituen sei urteetan, kutsadura organikoa alde batera utzirik, ondorioztatu dugu gero eta txikiagoa dela metal astunenen kontzentrazioa. Hala ere, gune jakin batzuetan, metal batzuen kontzentrazioa berez izan behar lukeen baino handiagoa da. Inguruko geologia dela eta, uretan aluminio, kobre eta manganeso asko dago, eta sedimentuetan aluminio, magnesio eta burdina nahikotxo. Sedimentuak aztertuta, berezko balioetatik gora daude eremu batzuetan kadmioa, beruna eta zinka.

Eta zein izan daiteke gehiegizko kontzentrazio horien jatorria?

Historian, industria jarduera handia egon da Nerbioi-Ibaizabal itsasadarraren inguruan, eta nabariak dira jarduera horren ondorioak, sedimentuetan batez ere. Errepidetik ere ailega daitezke metal astunak uretara, euriaren eraginez; eta beste erreka txikiago batzuetatik ere bai.

Horrez gain, eremu batzuetan uretako metalen kontzentrazioa igo egin dela sumatu dugu. Hipotesi bat besterik ez da, baina uste dugu sedimentuen eta uraren arteko mugimendu biogeokimikoen eraginez izan daitekeela; inguruko baldintzen arabera, batetik bestera igaro daitezke metalak.

Zein ondorio izan ditzakete?

Bizidunek metatu egiten dituzte metal astunak, ez dituzte kanporatzen. Itsasadarreko organismoek, beraz, uraren bitartez substantzia horiek jaso, eta ehunetan pilatzen dituzte. Normalean, gaur egun ez ditugu itsasadarreko ostrak jaten, baina, halako animalia kutsatuak janez gero, gizakiarengan ere metatu daitezke metal horiek.

Euskaraz eta ingelesez kaleratu duzu tesia…

Tesiaren bi bertsio egin ditut: bata ingelesez, eta bestea ingelesez eta euskaraz. Gaur egun, zientzian dena argitaratzen da ingelesez, lana errazteko. Baina betidanik euskaraz ikasi dut, eta ahal zen neurrian gure hizkuntzan idatzi nahi nuen. Unibertsitatearen laguntza izan dut horretarako. Atal batzuk euskaraz idatzi ditut, eta horren itzulpena unibertsitateak berak finantzatu dit, baita aurkezpena euskaraz eta ingelesez egin ahal izateko interprete bat ere. Eskertzekoa da; izan ere, ingelesez eta gaztelaniaz egin ohi dira tesiak.

Jarraipenik izango al du zure lanak?

Orain doktoretza osteko beka bat lortu dugu ikerkuntzan espezializatzeko, eta, horri esker, ikertzen jarraitu ahalko dut. Gure asmoa da eratu ditugun eredu matematikoen sendotasuna aztertzea. Beste toki batzuetako sedimentuak hartu, eta lortutako formulak aplikatuko ditugu lagin horietan, kontzentrazio metalikoak zehazteko aplikagarritasuna frogatzeko. Printzipioz, Nerbioi- Ibaizabal itsasadarraren antzeko propietateak dituzten eremuetarako balio beharko lukete gure ereduek. Hori frogatzea izango da hurrengo pausoa: Portugalen, Frantzian, Brasilen, Mexikon, Espainian eta beste toki batzuetan hartutako laginak aztertuko ditugu.

BILBO. Bizkaiko Foru Aldundiak ez du pertsona fisikoen errentaren gaineko zerga igoko, Jose Luis Bilbao ahaldun nagusiak iragarri duenez. Hain zuzen, baieztatu du ez dutela ezarriko Mariano Raxoik iragarritako neurri fiskal hori. Iragarri duenez, Batz...

ORTUELLA. Bost gaztek baserri bat okupatu zuten joan den zapatuan, Ortuellan, Urioste auzoan. Jabeek salaketa jarri dute; haserre daude, eta azaldu dute etxeak bi mendeko lotura duela familiagaz. Baserria okupatu duten gazteek 82 urteko familia burua ...

Egoera ekonomikoak eta lehiatu beharrak bultzatuta, sektore batzuetako eta besteetako profesionalek euren produktuak besteetatik bereizteko ahalegina egin beharra dute garaiotan, eta Bizkaiko merkatarien Bizkaidendak elkarteak eta Bizkaiko harakinen Okelbiz elkarteak produktu berri bi aurkeztu berri dituzte: saltxitxak eta hanburger mota bi. Osagai eta gehigarri erabat naturalak dituzte, eta osasungarriagoak dira, Alberto Izarzugaza Okelbiz elkarteko presidenteak azaldu duenez.

Azti-Tecnalia fundazioa aditua da elikadura ikerkuntzan, eta harekin elkarlanean garatu dituzte produktuok. Aztiko adituek egin dituzte ikerketak, eta dastatze bidez aukeratu dituzte elkarrekin Bizkaiko kontsumitzaileari zein gusta dakiekeen gehien. "Gure ingururako zaporerik aproposena iruditu zaiguna aukeratu dugu", azaldu du Victor Martinez de Soriak, harakinen elkarteko irakasleak.

Gatz eta koipe gutxiago

Txahal eta txerri okelaz egindako jakiak dira hirurak, baina, osagai naturalak izateaz gain, ohi baino gatz eta koipe gutxiago daukate. Gatzik gabeko jakiaren zaporeari bizigarria emateko elementu naturalak bilatu dituzte, ordea. Hain zuzen, hanburgerrei dagokienez, batak oliba berde eta beltzak, piper gorria eta kipula errea dauzka, Martinez de Soriak zehaztu duenez. Bigarrenari, bestalde, Idiazabalgo gazta eta pipermina gehitu dizkiote.

Lauzpabost dastatze egin zituzten horretarako, "begiak itxita", Izarzugazaren arabera. Hala ere, osagaiak zeintzuk diren esan ordez, euren nahia bezeroek produktuok dastatu eta zer iruditzen zaien esatea da, Okelbizeko presidentearen esanetan. Horretarako, martitzenean komunikabideen aurrean egin zuten aurkezpen ekitalditxoaz gain, datorren asteko eguaztenean, hilak 18, jendaurrean beste aurkezpen bat egingo dute —Aztiko aditu eta guzti— , Mungian San Antontxu eguneko azoka nagusia izango dutela aprobetxatuta; produktu berriak dastatzeko aukera izango da han ere.

Nutrizio aldetik, hobeak

Nutrizio aldetik ere, gainera, hobekuntza nabarmena izango dela jakinarazi dute. Izan ere, Okelbiz elkarteak emandako datuen arabera, ohiko hanburger batek 100 gramo bakoitzeko 253 kilokaloria ditu, 20 gramo koipe, 17 gramo proteina eta 129 miligramo sodio. Hanburger berriek zazpi gramo koipe daukate, 16,50 eta 19 gramo arteko proteina eta 116 eta 223 miligramo arteko sodio.

Gero eta diru gutxiago dagoela eta herritarren erosahalmena gero eta txikiagoa dela entzutean, "kexatu eta negar egin beharrean", harago egin nahi izan zuten. "Zerbait berria eta hobea egin behar genuela pentsatu genuen". Hala azaldu du Izarzugazak. Proiektuagaz bi urte daramate. Jaurlaritzak SPRIren bitartez emandako diru laguntza bati esker osatu dute Aztiren ikerketa, eta, orain, Bizkaiko harategietan erosteko aukera izango da.

GERNIKA-LUMO. Osasun Sailak 2012ko azken hiruhilekoan zabaldu gura du Gernika-Lumoko erresoluzio handiko zentroa. Arduradunek iragarri dute lanak amaituta daudela eta barruko ekipamendua baino ez dela falta. Bermeotik Ondarroarainoko eremua hartuta, 6...

Astelehena, 2012ko urtarrilaren 9a. Gainezka daude Gurutzetako ospitaleko larrialdi zerbitzuak. Zazpi gaixo daude ebaluazio pasilloan, zain; beste 35 pertsona, aldiz, ospitaleratzeke. 13:00 dira, eta egoerak egunean zehar txarrera egingo duelakoan dau...