Alaitz Armendariz

Neskatxa batek madalena bat dastatzen du Marcel Proust idazlearen Denbora galduaren bila eleberrian, eta keinu horrek bere haurtzaroko oroitzapenak dakarzkio. Esperientzia sentsorial hori da, hain zuzen, Bilboko Euskal Museoak bere azken erakusketan proposatzen duena. Time Machine Soup proiektuan, zortzi zopa dastatuta "iraganeko une paregabeetara bidaiatzeko aukera" eskaini nahi du Gatza eta Piperra taldeak. Zopak "denbora makina" izango dira. Hala, gastronomiak euskal kulturan izan duen "garrantzia" islatu nahi du, eta zein modu "ohikoan" transmititzen diren tradizioak Euskal Herrian.

Proiektua Gatza eta Piperra taldeak abiatu zuen iaz Donostia 2016ren harira, eta Bilboko Euskal Museoan dago ikusgai orain, apirilaren 30era arte. Erakusketaren diseinatzaile Santos Bregañaren hitzetan, erakusketa emakumeei "omenaldia" egiteko ere badago pentsatua, kultur transmisioan izan duen "garrantziarengatik". Sukaldaritza tradizionala eta horren inguruko errezetak belaunaldi batetik bestera igaro dira, haren ustez, familia lotura "indartsuak" sortuz. Eta hori da Time Machine Soup erakusketak sentiarazi nahi duena.

Zortzi zopak prestatzeaz Bilboko Zazpikaleetako hainbat jatetxe arduratu dira: Portuberri Barri, Muga, K2, Arambarri, Casa Loren, Txerri Duck, Pastyrroz, Vermuteka eta La Bodeguilla. Halere, ez dute argitu zein zopa prestatuko duen bakoitzak. Erakusketa asteko egun guztietan egongo da zabalik, astearteetan izan ezik, egun horretan Euskal Museoa itxi egiten duelako. Zopak dastatzeko aukera, ordea, ostiral, larunbat eta igandeetan izango da soilik.

Zopa bakoitza dastatzearekin batera, jatorriz noizkoak diren eta bestelako xehetasunak azaltzen dituzten oharrak ere ikusgai izango dira.

Natalia Salazar Orbe

Animazioa umeentzako marrazki bizidunez harago doan mundu zabal bat da. Beste generoek baino leku eta oihartzun txikiagoa izan ohi badu ere, lan asko egiten da eremu horretan. Lan hori guztia ikusgarri egiten ari da egunotan Animakom animazio komunitatearen Bilboko lehenengo jaialdia. Genero horri buruzko lehenengo jaialdi tematikoa da. Asteazkenean zabaldu zituen ateak eta, igandera bitartean, film laburren alorrean iaz egindako tokiko eta nazioarteko lanik onenetakoen lagin zabal bat erakutsiko du.

Ia 120 film labur ikusteko aukera emango du jaialdiaren lehenengo aldi horrek. Animakomera aurkeztu dituzten filmak, ordea, askoz gehiago izan dira; alor horretan gauzatzen diren lan ugarien adierazgarri. "Otsailaren 3an ireki genuen deialdia, eta 20an itxi. 600 lanetik gora jaso genituen". Hala azaldu du Pedro Rivero jaialdiko animazioko filmen lehiaketaren zuzendariak.

Agertoki gutxitara iristen diren arren, sortzaile askok egiten dute animazioaren aldeko hautua. Krisiaren astinduari egotzi dio era horretako lanen ikusgarritasunak behera egin izana Goya saria birritan jaso duen bilbotarrak.

Sortzaileen artean, gehienak emakumeak dira. Haien lanak dira jaialdian ikusi ahalko diren gehienak: "120 lanetatik %70 emakumeek egindakoak dira. Eta ez ditugu bilatu nahita". Izan ere, animazio eskoletan zinea egiten dutenen artean emakumeen ehunekoa "izugarri handia" da. "Hala ere, maila profesionalera igarotzean, portzentaje hori asko murrizten da. Eta, talde lanean aritzen direnean, emakumea bigarren planoan geratzen da, zokoratuta".

Animakomen helburuetako bat da animazioaren munduan beharrean ari diren emakume errealizadore, irudigile eta animatzaileen lana azpimarratzea. Hala, jaialdia martxoaren hasieran egiteko hautua nahita egindakoa da. Emakumeen Nazioarteko Egunari lotuta antolatu dute. Eta ohorezko saria ere aurreikusi dute haientzat. Urtero, animazioaren munduan emakumeek egiten duten lana aitortzeko saria emango dute. Aurten, Anna Solanas zuzendaria eta Nuria Riba diseinatzaile eta animazioko zuzendaria izan dira saridunak, I+G Stop Motion ekoiztetxeko kideak. Gaur iluntzean egingo dute sari banaketa. Biak ala biak adituak dira panpinekin egiten den animazioan. Milatik gora jaialditan hartu dute parte mundu osoan, eta ehunka sari jaso dituzte.

Haiena da Animakom jaialdia iragartzeko kartelean jaso duten filmaren irudia. Estereotipoak hausten dituzten lanak dakartzate bai haiek eta bai parte hartu duten beste emakumeek. "Zabalduta dagoen iritzia da emakumeek gauza ederrei buruzko lanak baino ez dituztela egiten. Eskemak eta aurreiritziak apurtzen dituzte lan hauek".

Bihar emango dituzte lan horietako asko. Egun horretan, denak ala denak izango dira emakumeek zuzendutakoak.

Nazioartean, maila ona

Nazioartean aurkitu ditu Riverok lanik onenak; Iranen, bereziki. Horiek ere, emakumeek eginak. "Animazioak hizkuntza komuna du, mugez harago". Euren lanekiko dedikazio handia duten pertsonak aurkitu ditu munduan zehar egin dituen bidaietan. "Izugarria da talde lanean aritzeko duten ahalmena. Proposamen bikainak egin eta lantzen dituzte, baina ez dira ikusten. Denbora asko behar duten lanak dira". Horien lagin bat izango da Bilboko jaialdian.

Antolatu dituzten bi lehiaketetan eta paraleloan ematen ari diren atalean ikusi ahalko dira lan horiek guztiak; Panorama eta Krazykom film labur ero eta alternatiboen ataletan, hain zuzen.

Euskal Herrian sortutako lan batzuk ere izango dira. Onak badira ere, "zaila da kanpokoek duten maila handiarekin lehiatzea".

Lehiaketei dagokienez ere berritzailea da Animakom. "Gurea ikasleen lehiaketa antolatzen duen lehenengo jaialdia da. Atzerrian edo kanpoan ia zine jaialdi guztietan izan dira era horretako lehiaketak, animazio eskolak dituztelako. Orain artean, hemen ez da horrelakorik izan. Gaur egun, bai, Zierbenakoa daukagu. Baina gehiago beharko genituzke". Hala, hezkuntzari dagokionez, berrindartu beharko litzatekeen arlotzat jo du. "EHUko Begoña Vicarioren kasua ere adierazgarria da [lehiaketaren epaimahaikidea ere bada]. Apurka, murriztu egin dizkiote animazio ikasgaiaren eskola orduak".

Ikasleen sailean mundu osoko 32 lan ari dira lehian. "Irandarrak izugarri gustatu zaizkit. Eta nabarmentzekoak dira Estonia, Polonia, Alemania eta Frantziakoak, besteak beste".

Bestalde, sail ofizialean lehiatuko dira profesionalen lanak. 42 dira guztira.

Nazioartean tradizio handiagoa duten animazioko jaialdiek lan ugari Bilbora eramateko aukera ahalbidetu dute. Annecyko jaialdia da horietako bat. Frantzian egiten dute, eta mundu mailako Cannes jaialditzat jo daiteke. Azken jaialdiko lanik onenen sorta eskainiko du, helduentzako eta umeentzako emankizunetan.

Bilboko bertako Zinebi jaialdiaren lankidetza ere nabaria izan da. Emakumeek egindako animazioko film laburren emanaldia eskainiko du; azken lau jaialdietan emandakoen artean aukeratutakoak dira.

Sari ugari prestatu dituzte. Grand Prix izango da ikasleentzat, eta, epaimahaiaren saria profesionalentzat. Horiez gain, euskal film laburrik onena, emakumeek zuzendutako film onena eta gidoi onena sarituko dituzte.

Berrikuntza saria ere izango da. Berrikuntzak, baina, ez du esan nahi lanek 3D teknikarekin eginda egon behar dutenik. "Krispetekin egindako lan bat ikusi berri dut. Inoiz ikusi dudan berritzaileena izan da".

Haurrak, egile

Umeentzako lekua ere gordeko du jaialdiak. Stop-Motion tailerraren bidez, animaziora hurbiltzeko bidea zabalduko diete, bide praktiko bat baliatuta. Parte hartzen duten guztien artean film labur bat grabatzea da helburua. Jardunaldia amaitzean, jaialdiaren amaierako galan emango dute. Ekoizpenaren prozesu osoa egiten irakatsiko diete.

Bilbao Berrikuntza Faktoria izango du egoitza nagusi jaialdiak. Edonor joan daiteke han emango dituzten lanak ikustera; sarrera doan da.

Aurten hasitako ibilbideak jarraipena izatea du helburu. Jaialdia martxoan egingo dute, beti. Batetik, Emakumeen Nazioarteko Egunarekin bat egiteko; eta, bestetik, hirian egiten diren bestelako zine jaialdiekin batera uztartzeko aukera ematen duelako. Besteek eskaintzen ez duten alorra lantzen baitu honek. Izan ere, animazioko film laburren jaialdia egin ezean Bilboko eta inguruetako ikus-entzuleentzat eskuraezina litzatekeen animazio-zinemaren programazioa dakar Animakomek. Oihalak altxatu dira, eta magia hasi da.

Natalia Salazar Orbe

Hasi da euskara eta sorkuntza saretzen dituen film laburren zirkuitua. Martxan da euskal sortzaileak eta ikus-entzuleak harremanetan jartzen dituen proiektua. Laburbirak hasi du Euskal Herrian eta hemendik kanpo euskarazko film laburrak ezagutarazteko bidea. Euskaltzaleen Topaguneak antolatuta, 32 herritan ikusi ahalko dira euskaraz sortutako zortzi film labur. Tartean, Valentzia, New York, Paris eta Londres. Bihar, Sondikan izango dira.

Zortzi film labur eramango dituzte txokorik txoko. Gai, iraupen eta trataera ezberdinekoak. Leire Lardizabal Laburbiraren arduradunak eman ditu azalpenak: "Denetarik dago: dokumentala, animazioa, iragarkiak, fikzioa, kontakizunak, salaketak... Edozeinek gustura ikusteko emanaldia da. Batetik bestera guztiz aldatzen da istorioa, saioak irauten duen ordu eta laurdenean".

Azken saskia dakar Oier Fuentesek. "Nafarroako azken saskigilea elkarrizketatu du. Kontsumo gizarte honen eraginez artisauen mundua desagertu dela salatzen du lanak". Salaketa hori Jesus Mari Sein igantziarraren bidez egiten du dokumentalean.

Aldarrikapena umorearekin uztartzen du Elemakarrak lanak. Euskararen erabileraren aldeko aldarrikapen zuzen eta argia egin du Ibon Izak. "Makarra samarra da. Neskatila batzuek euskararekiko duten jarrera kontatzen du, umorea baliatuta". Azken zatira arte mutua da.

Bi lan mutu dituzte aurten. Jalgi da bestea, Donibane Lohizuneko Eki Pagoagak zuzendua. "Iparraldeko estiloa nabari zaio lanari. Dantzen bidez, herri zapaldu batean bizi den neska baten istorioa kontatzen du. Dantzak bizitza ematen dio".

Hileta eta Ihesa lanak dira luzeenak. Kepa Sojo eta Alejandro Diaz Castaño dituzte zuzendari, hurrenez hurren. Lehenengoa 1925ean kokatuta dago. Etxeko emakume gaztea hil egin da, eta beilatokian daude denak. Semeetako batek teologia ikasi du, eta mendian dabil, galduta. "Beilatokira itzultzen da, eta aurreratu ezin dezakedan misterio bat gertatzen da. Eszenografia aldetik oso ondo eginda dago. Jantziak ere ondo landu dituzte". Fikziozko lan horretan hainbat aktore ezagun aritu dira. Besteak beste, Itziar Atienza, Kandido Uranga eta Jose Ramon Soroiz.

Ihesa "lan esperimental gisa" definitu du Lardizabalek. Goiko solairutik datorren itogin batek bultzatuta, bizilagunengana doa protagonista. "Hiru neska gazte aurkitzen ditu. Edari bat ematen dio haietako batek, eta, hortik aurrera, irudimena askatzen da".

Iragarkiek ere tarte bat hartuko dute emanaldian. Euspot lehiaketara bost urtetan aurkeztu direnen artean onenak jarriko dituzte ikusgai.

Lan kolektiboen artean, Beti bezperako koplak lanak indarkeria matxistaren aurkako salaketa egingo du. Bego Vicariok koordinatuta, hogei artista gaztek egindako lanak uztartzen ditu.

Ikus-entzunezko komunikazioa ikasten ari diren gazte batzuena da azken lana: 280º izenekoa. Lekeitioko Zine Bileran saritu zuten. Sukaldari profesional izan nahi duen gazte bat du protagonista.

Bizkaiko zazpi herritan

Zazpi geldiune egingo ditu birak Bizkaian: Sondika, Ermua, Basauri, Sestao, Areatza, Igorre eta Etxebarri bisitatuko ditu. Herriotako euskara elkarteei esker eskainiko du Topaguneak aukera hori. Argi du federazioko arduradunak: "Erreferentzia gu bihurtu bagara ere, garrantzitsua da azpimarratzea Laburbirak 14. urtea bete badu eta aurtengo edizioan 32 emanaldi egingo baditu herrietako elkarteetatik jasotzen duen erantzunari esker egingo dituela. Alegia, jendea ez balego prest euren herrietan antolatzaile lanetan aritzeko, ez litzateke egingo. Guk filmen aukeraketa egiten dugu, kartelak prestatzen ditugu, kudeaketa lanak egin... Baina Laburbira herri bakoitzera doanean emanaldia eurek proiektatzen dute. Eurek hartu behar dituzte aretoak, eurek iragartzen dute herrian; publikoari eurek egin behar diote harrera... Azken batean, eurek egiten dituzte antolatzaile lanak". Osatu den sare horrek duen garrantzi handia ekarri du gogora. "Elkarteok ez balute eskatuko Laburbira euren herrietara eramatea nahi dutela, ez litzateke egingo".

Sona handia lortu du proiektuak. Horren adierazle, New Yorken, Londresen, Parisen eta Valentzian ere emanaldiak egingo dituzte. "Euskal Etxeetatik kudeatzen dute. Inguru horietan dabilen jendeak bultzatu du. Hala ere, bada euskaraz jakin ez arren gerturatzen denik ere. Euskal kulturarekiko interesa dutenak mugiarazten ditu". Filmak euskaraz ematen dituzte lekuotan, baina azpidatziekin.

"Harrigarria da. Baina aurretik Shanghain ere izan da. Parisen badaramatza jada urte batzuk. New Yorkera iristen den lehen aldia da. Valentziatik ere urtero eskatzen digute". Uruguaitik ere eskaera egin zieten. "Baina, azkenean, ezinezkoa izan da antolatzea".

Topaguneak "beharrezkotzat" jo zuen hasiera-hasieratik euskarazko sortzaileak eta euren lanak ezagutarazteko proiektu hori martxan jartzea. "Gurea hizkuntza gutxitua izanik, arlo guztietan gertatzen den bezala, zabalkunderako zailtasunak daude. Ikus-entzunezkoen barruan, film luzeek bide errazagoa izan dezakete. Baina film laburren mundua ez dago profesionalizatuta, eta zailago dute".

Sustapen lana egiten du federazioak. "Bultzatzen duguna da euskaraz bizitzea zentzu guztietan. Eta hau gure kulturari bultzada emateko modua da". Izan ere, ikus-entzunezkoek gero eta indar handiagoa daukate, gero eta gehiago sortzen eta kontsumitzen dira. "Ikusi besterik ez dago sare sozialetan eta Interneten zer-nolako mugimendua dagoen".

Gabezia horretaz jabetuta, Laburbiraz gain, beste hiru proiektu dauzka martxan Topaguneak: Benito Ansola sariak, Kameretoia eta Irudienea. "Ikus-entzunezkoetan hasi gura duen jende gazteari bide bat zabaltzea da helburua". Benito Ansola lehiaketan parte hartzeko izena emateko epea apirilean zabalduko dute.

Duela hamalau urte Laburbirak bidea hasi zuenetik gauza asko aldatu dira: Film Laburren Zirkuitu gisa hasita, seigarren edizioan bataiatu zuten Laburbira legez. Filmen formatua izan zen, hala ere, aldaketarik garrantzitsuena. Manuel Moreno Topaguneko kidea izan zen hastapen haietan: "Hasieran, 35 milimetroko formatu profesionalean egiten zenez, normalean filmen kopia bakarrarekin egin behar izaten zen zirkuitu osoa. Horrek, besteak beste, egun berean bi herritan edo gehiagotan emanaldia antolatzeko aukera mugatzen zuen".

Formatu aldaketak egileentzako kostuen merkatzea ekarri du. "Bide horretatik, produkzioa demokratizatu egin dela esan daiteke. Ondorioz, askoz gehiago da gaur egun euskaraz egiten dena. Eta, asko hobetu badaiteke ere, euskarazko zinemagintzak orduan ez zeukan errekonozimendua, zirkuitua, ikus-entzuleria eta ibilbidea dauzka gaur egun".

Natalia Salazar Orbe

Itsasoaren erdi-erdian paraturik. Alde guztietara begiratu, eta uraren eta zeruaren urdintasuna besterik ez da ageri. Eta, ozeano zabal horren erdigunean, itsasontzi bat. Ingurumenaren edertasuna eta bortizkeria, aurrez aurre. Gizakiaren esfortzua, hobetzeko nahia eta talde lana erreminta bakartzat hartuta, aurrera doaz ontzia eta tripulazioa. Balio horiek agerian geratuko dira, beste urtebetez, Bilbon egiten ari diren Sail In Festival jaialdian. Atzo abiatu zen, eta, domekara bitartean, hainbat film, hizketaldi, erakusketa eta eskola magistral izango dira, besteak beste, hiriburuko hainbat gunetan.

Era horretako IV. jaialdia da aurtengoa. Gai jakin bat ez duela azaldu du haren zuzendari Urtzi Sagarribaik. "Denetarik dago: ez dago bideratuta gai bakar batera. Lehiaketa eta estropada asko ikusi ahalko ditugu". Nahita izan ez bada ere, aldarrikapenerako jaialdia prestatu dute.

Emakumeek ohi baino askoz leku handiagoa hartu dute Sail In Festival jaialdian; itsasoan nora-ezean ari diren errefuxiatuen egoera gordinaz mintzatuko dira, eta aztergai izango dituzte plastikoek itsasoetan sortzen dituzten arazo eta kalteak. "Interesgarri deritzogu era horretako gaiei heltzeari, bela bidezko nabigazioa beste era batera ikus dadin. Gure jarduera aberaskumeekin lotu ohi da. Honek lagun dezake ikusarazten beste ikuspuntu bat duela".

Hiriko hainbat gunek hartuko dituzte dagoeneko Bilbon finkatuta dagoen ekitaldiko jarduerak. BBK aretoak Sail In Films filmen emanaldiak hartuko ditu. Abentura, lehiaketa eta hezkuntza ardatz dituzten filmak, film laburrak eta dokumentalak ikusi ahalko dira han. Aurten hainbat estreinaldi izango dituzte, gainera.

Protagonistekin hizketan

Filmotako protagonistetako asko aretora bertara joango dira. Ikus-entzuleek euren ahotik entzun ahalko dituzte haiek bizitako esperientziak. Sail In Talks atala prestatu dute horretarako. Halako proiektuak zelan prestatu eta garatzen diren bertatik bertara jakiteko aukera paregabea.

Alor horretan, berritasunak izango dituzte aurten. Haurrentzako jarduera hezitzaile bat antolatu dute. Lau ikastetxetako Lehen Hezkuntzako ikasleentzat propio prestatutako saio berezi batean, belaren jarduerak eskaintzen dituen balioak ezagutaraziko dizkiete, eta elkarrekin landuko dituzte.

Elkartasun balioak dira, bereziki, txikienekin landuko dituztenak. Barcelona World Race lehiaketan ari diren Ana Corvella eta Gerard Martin nabigatzaileek Vicente Ferrerren fundazioko neskatxa batzuk ezagutu zituzten munduari bira ematen ari zirela. Entzumen arazoak zituzten neskok. Lasterketa bukatu zutenean, fundaziora jo zuten, eta audifonoak eraman zizkieten. Nabigatzaileak eurak presente izango dira Bilbon. "Kontatuko dute zer nolako harremana egin zuten haiekin Indian, eta nola lasterketa bukatzean lortu zuten diruarekin hara itzuli ziren talde hari laguntzera".

Emakumeen esperientzia

Gaurko beste saio batean, itsasontziz munduari bira eman dioten emakumeen lekukotasunak hartuko dituzte. Zehatzago, Tracy Edwards ingelesak bere esperientzia kontatuko du. 1990ean egin zuen Whitbread Round the World Yacht Race. 27 urte zituela, ontzian beste 11 nabigatzaile hartu —denak ziren emakumeak—, eta 32.000 miliako bidaian barrena murgildu ziren. Burmuina muskuluak baino garrantzitsuagoa dela sinetsita dago Edwards bera. Maiden itsasontziarekin historia egin zuten emakumeok. Lasterketako etapetako bi irabazi zituzten, eta bere klasekoen artean bigarren sailkatu ziren.

Era horretako probetan emakumeen presentzia areagotzeko lanean ari dira hainbat lasterketaren antolatzaileak. "Nabigatzaile gisa oso onak direla ikusten da; baina zailtasun gehiago aurkitzen dute mundu horretara iristeko. Esperientzia handia behar da halako probak egiteko. Aukerarik ez baduzu hor egoteko, ez daukazu esperientziarik. Beraz, espiral bat da: esperientziarik ez duzunez, ez zatoz, eta, ez zatozenez, ezin duzu esperientziarik hartu".

Gaurkotasun handia duten krisi humanitarioak ere ez dituzte utzi gura izan alde batera. Mediterraneoan noraezean dauden errefuxiatuei leku egingo diete igandean. Itsasoaren eta nabigazioaren zale gisa, jaialdia ezin zen geratu arazo horren aurrean ezer egin gabe. "Gu itsasoan ari gara, bai. Baina han jendea itotzen ari da". Egoera horren aurrean, pertsona horiei laguntzen ari diren gonbidatu batzuk izango dituzte. Guillermo Cañardo mediku eta nabigatzailea eta Oscar Camps Proactiva Open Arms gobernuz kanpoko erakundeko zuzendaria ariko dira han. Saio horretan ateratzen duten dirua GKE horri emango diote.

Bestalde, plastikoaren erabilerak itsasoan dituen ondorioak azalaraziko ditu Across the Salty Peaks filmak. "Plastikozko oso partikula txikiak dira, baina itsasoa horiez beteta dago. Hori zabaldu behar dugu jendeak ikusteko plastikoa gero eta gutxiago erabili behar dela. Ibaien bidez itsasora joaten dira, eta hori oso arazo larria da".

Argazki ikusgarriekin osatuko dute jaialdia: Sail In Photos sailarekin, hain zuzen. Hiriko hainbat gune erakusketon agerleku bilakatu dira.

Omenaldia aitzindari bati

Mike Birch izango da aurten Sail In Film jaialdiko protagonista nagusia. Hari egingo diote omenaldia. Lehenengo Ronaren Itsasbidearen irabazlea izan zen, 1978an. Bela nabigazioaren legendatzat dute. Horrez gain, aitzindaria izan zen gaur egun ontzi horiekin egiten diren lehiaketa guztietan erabiltzen diren krosko anitzeko belaontziak erabiltzen. "1970eko hamarkadan iraultza hasi zuen krosko anitzeko ontziekin. Garai hartan konturatu zen belaren munduan askoz azkarrago ibiltzeko aukera emango zutela. Oso garrantzitsua iruditzen zaigu hari omenaldia egitea. Eta espresuki etorriko da Kanadatik Bilbora".

Sail In Festival belan interesa duen jendearentzat egina dago. "Baina ez horientzat bakarrik: abenturazko istorioak gustatzen zaizkienei eta naturan ibiltzea gustuko dutenei zabaldu nahi dizkiegu gure emanaldiak. Istorioak kontatzen saiatzen gara. Asmoa ez da estropada bat zelakoa den kontatzea. Horren atzean nolako istorioa dagoen erakusten dugu gurean". Dena itsasoaren eskutik, eta hura babestuz.

Ainhoa Larrabe Arnaiz
Esperoan dagoenarentzat denbora luzea da 40 eguneko epea. Kopuru hori falta da, hain zuzen, 20. Korrikak Bizkaiko lurrak zeharkatzeko. Martxoaren 30ean abiatuko da, Otxandiotik, eta Arabara egingo du handik. Apirilaren 5ean itzuli...