Ekonomia

Juan Mari Aburto: “Unibertsitate hiri bihurtu nahi dugu Bilbo”
2017-11-032017-11-02Albisteak, Bizkaia, Ekonomia, Gizartea, Politika

Juan Mari Aburto: “Unibertsitate hiri bihurtu nahi dugu Bilbo”

Ainhoa Larrabe Arnaiz

Agintaldi erdia joan zaio Juan Mari Aburtori (Bilbo, 1961) Bizkaiko hiriburuko alkatearen zereginetan. 2015eko uztailaren 13an izendatu zuten alkate, eta oraindik ere egiteko gauza asko dituela dio. Legegintzaldia bukatu aurretik onartuko dute Bilbok datozen bi hamarkadetan hartuko duen itxura, Hiri Antolamenduko Plan Orokorra onartzen dutenean. Kalean gentrifikazioaren eta pisu turistikoen eztabaidak bolo-bolo dabiltzan arren, lasaitasunez heldu dio gaiari alkateak: "Hiritarrentzako Bilbo egiten ari gara".

Behin baino gehiagotan esan duzu Bilbok ez duela gentrifikazio arazorik. Baina auzokideek, ordea, nabari dutela diote. Zein da zure iritzia?

Guk uste dugu, oraingoz, Bilbok ez duela gentrifikazio arazorik. Bilboko parte zaharrak bere nortasuna mantentzen du, eta hori, guretzat eta oro har hiriarentzat, oso garrantzitsua da; horregatik ari gara hura babesteko plangintza estrategikoa garatzen Bilboko Udalean. Badakigu etxe turistikoen gaia kalean dagoela, baina horrek ez du esan nahi gentrifikazio arazoa dugunik, ez Bilbo Zaharrean, ezta hiriguneko beste eremuetan ere.

Etxe turistikoen gaia aipatu duzu. Zertan da horiek arautzeko udal ordenantza?

Aldez aurretik ere bageneuzkan neurriak hartuta, baina ordenantza berritu dugu orain. Bilbon, lehen solairuan soilik egon daitezke etxe turistikoak. Eudel eta Jaurlaritzarekin ere hitzarmena sinatu dugu, zeren, Jaurlaritzak erregistro bat egina badu ere eta hiriburuan dauden etxeak bertan azaldu behar badira ere, udalaren araudia ere bete behar dute. Eta, udalaren araudiaren arabera, lehen solairuetan ez dauden etxe turistikoak itxi egin behar dira. Parte zaharrean neurri bereziak hartu ditugu, auzoa babesteko eta gentrifikazioa saihesteko.

Zeintzuk?

Atari bakoitzean etxe bakarra egon daiteke orain. Hiriburuko gainontzeko eremuetan lau egon daitezke, betiere lehen solairuan baldin badaude, baina parte zaharrean bakarra egon daiteke atariko. Uste dut nahikoa neurri zorrotzak direla, eta gainontzeko hirietan ez dituztela halako neurriak hartu. Gainera, esango nuke alderdi politiko guztiak nahiko ados egon garela neurriekin.

Agerikoa da Zazpikaleetako merkataritza aldatzen ari dela, denda txiki ugari itxi baitituzte. Ez al dio gentrifikazio prozesuari erantzuten?

Merkataritza aldatzen ari da, bai. Baina uste dut ohiturak ere aldatzen ari direla. Nire semeek, adibidez, ez dute nik bezala erosten: ni tradizionalagoa naiz, eta gustatzen zait betiko dendetara joatea. Zazpikaleetako La Palma zapata denda itxita ikusteak sekulako pena ematen dit. Ni ere bat nator aldaketak atzematen diren ideia horrekin, baina prozesua ez da parte zaharrera mugatzen, baizik eta hirigune guztira, egoera aldatzen ari delako. Guk zer egin dezakegu horretan guztian? Bada, hirigintza plangintzetan merkataritza babesteko neurriak hartu.

Nola?

Gu udaletxera sartu ginenean, ostalaritza saturazioa zegoen hainbat tokitan, eta hori mugatzeko neurriak hartu genituen: Abandon eta parte zaharrean taberna gehiago zabaldu ez daitezen neurriak hartu ditugu, auzokideekin eta dendariekin elkarlanean. Gu merkataritza babesten saiatzen gara. Kontuan hartu behar da turista gehiago dagoela eta dendariek ere ikusi behar dutela horri nola aurre egin: beraiek ere egokitu egin behar dira. Nik behin eta berriz errepikatzen dut guk eraiki nahi dugun Bilbok hiritarren hiria izan behar duela. Hori da gure lehentasuna. Edonola ere, gaur egun, nazioarteko irudia du hiriburuak, eta hori baliatu egin behar da. Begirada bikoitza izan behar dugu.

Bilbo postal bihurtzen ari dela salatu dute hainbat eragilek. Uste duzu erdigunearen eta auzoen arteko ezberdintasun handia dagoela?

Ez nuke sekula ukatuko Abandoibarrak izan duen aldaketa guztia, hori azpimarratu nahi dut: nolako egoeran zegoen itsadarra eta nola dagoen orain. Baina, era berean, ukaezina da Otxarkoagan, Deustuan, San Ignazion eta beste hainbat auzotan izan den aldaketa. Gure asmoa ez da bi abiadurako Bilbo egitea. Baina gauzak ezin daitezke bi edo lau urtetan aldatu. Uste dut bilbotar guztiok baloratu behar dugula hiribuaren eraldaketa prozesua eta gaur egungo bizi kalitatea. Bi abiadurako Bilbori buruzko eztabaidak dauden arren, guk egiten ditugun inkesten arabera, auzokideak pozik daude hiriarekin eta beraien auzoan dagoen bizi kalitatearekin. Hiritarrei galdetu diegu ea zer aldatuko luketen, eta %56k erantzun digute ez dela ezer aldatu behar. Kopuru handia da. Edonola ere, alkate gisa, ez nago ados horrekin, gauza asko aldatu behar direlako Bilboren eraldaketa prozesua bazter guztietara irits dadin.

Orekatuta dago orduan?

Ezin da ukatu egoera ezberdinak dituzten auzoak ditugula, baina esango nuke auzo guztietan bizi kalitatea hobetu dela eta izugarrizko oreka dagoela. Nahiz eta gizarte ezberdintasunak izan, nahikoa kohesio dugu bilbotarren artean, eta gizarte kohesioa da gure helburu nagusia. Norabide horretan, argi izan behar dugu hirigintza ez dela neutroa eta planifikazioak ondorio zuzenak dituela. Oraingo Hiri Antolamenduko Plan Orokorrean [HAPO] ere horretan gabiltza, datozen hogei urteko Bilbo nolakoa izango den zehazten. Horregatik diot hiritarren beharrak jarri behar ditugula zentroan.

Baina Mallonako auzokideek, adibidez, protesta egin berri dute auzoko egoera salatzeko.

Bilbo ez dugu orain egin, eta, orain egingo bagenu, ez genuke egingo Peñascalekin, Altamirarekin, Otxarkoagarekin... Baina ezin dugu hori dena bota eta hiri berri bat eraiki. Badakigu zer arazo ditugun, eta, ziur aski, horien artean garrantzitsuena auzoen irisgarritasuna da; mendi magaletan ditugun auzo horienak guztienak, alegia. Edonola ere, ezin dugu aurten edo datorren urtean behar diren igogailu guztiak jarri. Igogailuen plan berri bat egiten ari gara orain.

Nolako harremana duzue hiriburuko auzo elkarteekin?

Ezin da orokortu, auzo elkarte asko baitaude, eta, gero, federazioa dago. Federazioarekin harreman ona izan nahiko genuke, baina horrek ez du esan nahi iritzi guztiekin ados gaudenik. Hori bai, auzo elkarteek eta federazioak argi izan behar dute zein den beraien ordezkaritza, bazkideena soilik dutelako. Guretzat beraien iritzia oso garrantzitsua da, eta parte-hartze prozesuak oinarrizkoak dira guretzat. HAPOaren zehaztapen fasean, adibidez, 1.500 herritarren ekarpenak jaso ditugu.

Hain zuzen, parte-hartze prozesu horiek salatu ditu federazioak. Azaldu dutenez, ez dira iritziak aintzat hartzen. Hala da?

Auzo elkarteekin beste arazo bat izan dugu Barrutietako Kontseiluen parte hartzeari dagokionez. Beraiek boto eskubidea izatea eskatu dute, baina guk ezetz esan diegu; izan ere, gauza bat da parte hartzea, eta beste bat erabakitzea, banatu egin behar dira. Hiritarrak kexatzera norengana joaten dira? Guregana etortzen dira, ordezkariongana. Auzo elkarteek oso ondo ezagutzen dituzte beraien auzoak eta horietan dauden arazoak, horregatik diogu eskuz esku lan egin behar dugula.

1.400 etxebizitza eraikitzea proposatu duzue HAPOn. Zertan oinarritu zarete?

Batzuen ustez, etxebizitza gehiegi eraikitzea proposatu da, baina, gure ustez, oso garrantzitsua da Bilbok populazioa gehitzea. Azken urteetan mantendu egin dugu biztanleria kopurua, eta hazi egin nahi dugu orain. Horretarako, unibertsitate hiri bihurtu nahi dugu Bilbo. DigiPen teknologia unibertsitateak, adibidez, egoitza izango du Zorrotzaurren datorren urtean. Horrek esan nahi du beste unibertsitate bat egongo dela. Deustuko unibertsitateak ere medikuntza fakultate berria egingo du, eta EHUko mendikuntzakoek ere unibertsitate berria dute Basurtun. Mondragon Unibertsitatearekin ere harremanetan gaude. Hori egiteko gai bagara, populazioa irabaziko dugu.

Gazte mugimenduak eta okupazio mugimenduak, ordea, zuen jarduna salatu du.

Argi eta grabi diot: okupazioaren aurka nago, eta baita okupazioaren mugimuenduaren aurka ere. Horrek ez du esan nahi autogestioaren aurka nagoenik; alderantziz, nahiko nuke bultzatu. Nik uste dut gazteek eremuak behar dituztela, eta guk espazio horiek babestu behar ditugula. Baina, horretarako, akordioak erdietsi behar ditugu. Deustuko gaztetxearekin, adibidez, akordioa genuen. Baina akordioa betetzen ez bada eta arazoak sortzen badira, esku hartu behar da. Karmelakoekin ere aspalditik ari gara harremanetan. Hiru solairuko eraikina du Karmelak, eta gure asmoa da soilairu bakarra erabiltzea. Hitzarmen bat egin nahi dugu horretarako, baina oso zaila izaten ari da. Zorrotzan, adibidez, frontoia berritu genuen, eta haren azpian eremu oso egokia sortu zen. Espazioa aprobetxatzeko akordioa egin dugu Jai Batzordearekin eta Gure Lurra elkartekoekin. Berdin Errekalden: Belategi enparantzako lokala Errekalde Berriz elkarteak kudeatzen du. Argi diot: ni autogestioaren alde nago, baina ez okupazioaren alde.

Ze iritzi duzu Bilboko portuan errefuxiatuak sartu ez daitezen eraiki duten hormari buruz?

Argi utzi nahi dut aspalditik ibili naizela elkarte ezberdinekin errefuxiatuen gaia lantzen, eta hirian prest gaudela errefuxiatuek dituzten beharrei erantzuteko. Hori esanda, argi eduki behar dugu aireportuak eta portuak oso esparru bereziak direla segurtasunari dagokionez. Gu aireportu batera goazenean badakigu zenbat neurri ditugun bertara sartzeko, eta portuan segurtasuna hobetzeko erabaki dute horma hori egitea. Hori kenduta, argi dugu hiri bezala errefuxiatuei zerbitzuak eman behar dizkiegula.

Aurrekontuek gora egin dute, baina gastu mugak baldintzatuta
2017-11-032017-11-02Albisteak, Ekonomia

Aurrekontuek gora egin dute, baina gastu mugak baldintzatuta

Asier Arrate Iruskieta / Bilbo Bizkaiko Foru Aldundiak  2018. urterako aurrekontu proiektua aurkeztu du: 7.813 milioi eurokoa, iazkoa baino 418,5 milioi handiagoa.  Oro har, %5,66ko igoera izango du. Hala ere, aldundiak zuzenean gastatzeko izango duen kopuruaren igoera murritzagoa da, behin diru sarrera horiek kuporako –152 milioi igo da ekarpena–, Eusko Jaurlaritzarako, udaletarako  eta zorra ordaintzeko...

Gatazka gizarteratzeko martxa
2017-10-202017-10-19Albisteak, Bizkaia, Ekonomia, Gizartea

Gatazka gizarteratzeko martxa

Asier Arrate Iruskieta
350 egun baino gehiago daramatzate greban Bizkaiko zahar etxeetako langileek. Irailaren 27an, Gesca patronalarekin aurre-akordioa hitzartu zuten, baina momentuz, ez dute adostasunik lortu Lares eta Elbe patronalekin. Gatazkari ...

Etenik gabeko eztabaida
2017-10-132017-10-11Albisteak, Asteko Gaiak, Bizkaia, Ekonomia, Gizartea

Etenik gabeko eztabaida

Ainhoa Larrabe Arnaiz

Egutegian gorriz margotutako egunak gerturatzean, dantzan hasten dira zenbakiak berriz: zubian zenbat bisitari izango diren eta hotelak batez beste zenbat beteko diren neurtzen ibiliko dira turismoaren sektorean sartuta daudenak. Zenbakiaren arabera, pozago ala tristeago izango da egunotan ostalaritza. Atsedenik ez du turismoaren gaiak, batzuk beteta dauden ohe kopuruak zenbatzen ari diren bitartean mugak nola jarri eztabaidatzen ari baitira besteak. Azken hilabeteetako Bilboko Udaleko osoko bilkuretan lehen lerroan izan da gaia. Batasunik ez dago, ordea: udal gobernuko alderdiek ez dizkiote sektoreari mugak jarri nahi, eta lanean ari da hotel gehiago zabaldu daitezen. Oposizioak, aldiz, arazo bihurtu aurretik galga jarri nahi dio turismoaren gaiari. 2018a gakoa izango dela azaldu dute udaletik.

Nazioarteko hainbat ekitaldiren agertoki izango da Bizkaia 2018an: The World's 50 Best Restaurants munduko 50 jatetxerik onenen sariketa ekitaldia, makina-erremintaren azoka, Europako Errugbi Txapelketaren finala eta MTV sarien banaketa izango dira bertan, besteak beste. Ostalaritza pozik izateko hamaika jarduera egingo dira lurraldean, hortaz. Bilbok gaur egun dituen 71 hoteletako gela guztiak betetzea aurreikusten dute. Are gehiago, aurrerantzean bisitari kopurua areagotzea dute helburu, eta ostatu gehiago eraikiko dituzte horregatik.

Aurreikuspenen arabera, zazpi ostatu irekiko dituzte, gutxienez, datozen hilabeteetan: Isozaki dorreen eta Guggenheim museoaren artean lau izarreko hotela egingo du Vincci kateak, El Corte Ingles dendaren atzealdean Sercotel enpresak eraikiko du egoitza, eta Areatza parkean Laboral Kutxak zuen egoitza hotel bihurtuko dute. Etenik ez du zerrendak. Donostiako Maria Kristinaren ezaugarriak dituen hotel bat ere egingo dute Campo Volantin pasealekuko Olabarri jauregian, eta aurreikusita dago Termibuseko lanak bukatzean parke berrian ostatu bat egitea.

Adostasunik ez

Zankoeta kalean ere oheak jarriko dituzte lehen bulegoak ziren eraikin batean, eta berdin Irala auzoko Kirikiño plazaren ondoan. Hotelen eraikuntzak dira aipatutako denak; hortaz, etxe turistikoen datuak gehitu behar zaizkie hotelek eskaintzen dituzten ohe kopuruei. Udalaren apustua argia dela azaldu zuen Xabier Otxandiano Garapen Ekonomiko, Merkataritza eta Enplegu Saileko zinegotziak: mugak jarri ez, baizik inbertsioak erakarri nahi dituzte, hiriburuan hotel gehiago eraiki daitezen. "Bilbon ez ditugu Mallorca ala Bartzelonan dituzten arazoak". Hain zuzen, arazo bihurtu ez dadin, prebentzio neurriak hartzeko proposamenak egin dituzte udalean EH Bildu koalizioak, Goazen Bilbaok eta UdalBerrik azken asteetan.

Elkar babestu duten arren, proposamen bana eraman dute oposizioko taldeek udalbatzara. Batetik, turismo eredu iraunkorra bultzatzeko ekotasa zerga gehigarria ezartzeko proposamena egin berri du UdalBerrik Bilboko Udalean. "Turismo jasangarria sortzeko estrategia garatu behar du udalak. Ekotasak bisitariak erabiltzen dituen udal zerbitzuak finantzatzen lagunduko luke". Carmen Muñoz bozeramailearen esanetan, hartu beharreko lehen neurria litzateke zergarena. "Turismoa garapen ekonomiko, sozial eta kulturalerako elementua izan beharko litzateke". Goazen taldeak ere turismo eredua aztertu eta aurrera begirako urratsak egiteko hausnarketaren beharra azaldu zuen osoko bilkuran, eta, ekotasaren proposamena babesteaz gain, etxebizitza turistikoen erregistro publikoa egiteko eskaera egin zuen EH Bilduk.

Hiru proposamenak baztertu ditu EAJ eta PSE-EEk osatutako udal gobernuak. Juan Mari Aburto alkateak azkenaldian ohiko bihurtu zaion esaldiarekin itxi zuen eztabaida: "Ez dezagun arazoa den baino handiago bilakatu. Turismoa BPGaren %6 besterik ez da". Koalizio abertzalea kexu da Zazpikaleetan eta Atxurin alokairuek izan duten gorakadagatik: abuztutik hona %24 egin dute gora Zazpikaleetan, eta %45, berriz, Atxurin. Neurriak hartu behar direla azpimarratu zuen Aitziber Ibaibarriaga EH Bilduko bozeramaileak."Abuztutik gaur arte prezioek gora besterik ez dute egin, eta datu horien aurrean zerbait egin behar dugu. Ezin dugu beste alde batera begiratu".

Pisu turistikoak mugatzeko ordenantza du Bilboko Udalak, zeinak zehazten duen soilik lehen solairuan jar litezkeela etxebizitza turistikoak. Baina eztabaida fasean dagoen Hiri Antolamendurako Plan Orokorraren egitasmoan, Zazpikaleetan eta Bilbo Zaharrean "muga gehiago" jartzea aztertzen ari dira. Edonola ere, udal gobernuak ez du alarmarik piztu nahi. Eman berri dituen datuen arabera, turisten "gutxiengoak" egiten du etxe turistikoen aldeko hautua: 2016an %8,3k hartu zuten ostatu etxebizitzetan, eta %61,7k, berriz, egoitza tradizionalen alde egin zuen: hotel, hostal eta pentsioetara jotzen dute bisitari gehienek.

Bada, abagune horretan sortu dute Asovitur elkartea, Bizkaiko etxebizitza turistikoen elkartea. Airbnb eta Bookingen gisako plataformetan etxebizitza alokatzen duten 30 lagunek osatu dute elkartea, baina beren jarduna zabaldu ahala, taldea hazi nahi dute. Bilboko hainbat auzokidek osatzen dute elkartea: besteak beste, Zazpikaleak, Indautxu, Deustu, Miribilla eta San Inazio auzoetakoek. Hiriburuko herritarrez gain, baina, Getxo, Lutxana, Bakio, Plentzia eta Sopelako hainbat lagun ere bildu dira plataforman. Erakundeek etxebizitza turistikoen aurka hartutako neurrien aurrean bat egin eta beren "inbertsio eta ondarea defendatzeko" sortu dute Asovitur.

Pisuen jabeak, elkartuta

Azken urteko lege aldaketek eta administrazio publikoek pisuen erregularizaziorako hartutako neurriek "babesgabe eta informaziorik gabeko egoera batean" utzi dituzte jabeak. "Elkartearen nahia Bizkaiko pisu turistikoen jabeen ordezkaritza eta defentsa egitea da, bai administrazio publikoaren aurrean eta baita enpresen aurrean ere". Finean, pisuen jabeen eta erakunde eta enpresen arteko bitartekaritza lana egiteko tresna izango da elkartea.

Nazioarteko fenomeno bat da erabilera turistikoko etxebizitzen gorakada, eta, errealitate horri muzin egitetik urrun, egoera baliatu eta Bizkaia Europa mailako helmuga turistiko bihurtzeko urrats gisa aurkezten dute pisu turistikoen gaia. "Kalitateko zerbitzua eskaintzen dela bermatzeko eta sektorearen berrikuntzez aritzeko elkargunea izango da, baita ezarri berri den Turismoaren Legeak eskatzen dituen betebehar ekonomiko, fiskal eta juridikoen berri izateko ere".

Bazkide gehiago biltzea da Asovitur elkartearen asmoa. "Asko gara, eta are gehiago izan nahi dugu, erakundeek ez dutelako gure jarduera laguntzen; kontrara, oztopatu egin nahi dute. Oraindik ere garaiz gaude gure inbertsio eta ondasunak defendatzeko. Izan ere, askorentzat bizibide bakarra bihurtu da etxe turistikoena".

Zeresana ematen jarraituko du turismoaren gaiak datozen hilabeteetan ere. Mugatu ala ez, horra eztabaidaren muina: izan ere, batzuek ez dute arazorik ikusten, eta besteek, aldiz, aurrea hartu nahi diote arazoari.

Salaketa jarriko die aldundiak Bizkaia Frontoia eraiki zuten enpresei
2017-07-282017-07-27Albisteak, Bizkaia, Ekonomia, Gizartea

Salaketa jarriko die aldundiak Bizkaia Frontoia eraiki zuten enpresei

Iñigo Astiz

Auzitegira helduko da azkenean Bizkaia pilotalekuaren aurrealdea berritzeari buruzko afera. Eraikinaren aurrealdeko harlauza guztiak erortzen hasi, eta lau aldeak konpondu behar izan ditu Bizkaiko Foru Aldundiak. Hasieratik obran parte hartu zuten eraikuntza enpresak egin ditu arazoaren arduradun aldundiak, eta akordio bat lortzea izan da haren asmoa. Orain arte. Erantzunik jaso ez, eta salaketa jarri die. Konponketa lanek izango duten 1,7 milioi euroko kostua enpresa eraikitzaileak bere gain hartzea nahi du aldundiak.

Sonatua izan zen Bizkaia frontoiaren irekiera ekitaldia. 3.000 ikusle har ditzake, eta Euskal Herrian dagoen pilotalekurik handiena da. Binakako zein banakako lehiaketa nagusien finalak ere bertan egin izan dira geroztik, baina kasik hasieratik izan ditu arazoak. Eta, horren ondorioz, egunkarietako kirol orrietan agertzeaz gain, azpiegiturei eskainitako orrietan ere azaldu da behin baino gehiagotan.

Ateak ireki eta lau urtera erori ziren eraikinaren aurrealdeetako losak. 2015eko abenduaren 7an jausi zen frontoi aurrealdeko arbela beltzezko lehen losa, eta gehiago izan ziren gero. Ikerketa eskatu zien horregatik aldundiak bi enpresari, eta argia izan zen bien ondorioa: eraikinaren lau aldeak berritu behar zirela ondorioztatu zuten biek. 150 plaka baino gehiago ziurtatu zituzten aldundiak kontratatutako langileek hasieran, baina osorik zaharberritu behar zela ebatzi, eta banan-banan kendu behar izango dituzte orain 10.600 harlauzak. Martxoan egin zuten zaharberritze lanentzako lehiaketa publikoa, eta orain hasiko dira lanak. Hemeretzi aste barru bukatuta egon behar lukete konponketa guztiek.

Edonola ere, berrikuntza eta konpontze lanek iraungo duten bitartean, ez da frontoia itxi beharrik izango.

Beltz mantenduko dute

Bi milioi euro inguruko kostua izango dute zaharberritze lanek, eta hortik dator erakunde publikoaren eta eraikuntza egin zuten enpresen arteko eztabaida. Izan ere, eraikuntza lan eskasen ondorio da arazoa aldundiaren esanetan, eta, beraz, eraikuntza enpresei dagokie haien kargu egitea. Negoziatzen saiatu dira, baina azkenean salaketa jartzeko asmoa azaldu du aldundiak. Konponketak bukatzean izango da hori.

Kolorea izan da beti eraikinaren bereizgarrietariko bat. Beasaingo harrobiko arbela natural beltzezkoak dira plakak, izan ere, baina, adituen hitzetan, ez da izan material hautaketarik onena. Inguru haizetsua da Miribillakoa, eta tenperatura aldaketa handiak izaten dira negutik udara artean. Horrek hondatu egiten ditu arbelezko losak, eta horregatik arazoak. Ilunagoak diren harlauza artifizial batzuk jarri dituzte orain haien lekuan. Zelulosa zuntzez eta erretxinaz eginda daude harlauza berriak, eta arbelezkoak baino iraunkorragoak dira. Mantendu egiten da pilotalekuaren irudia, baina seguruagoa da eraikina.

Eraiki aurretik hasi ziren problemak. Kutsadura arazoak izan zituzten zoruan, eta hamabi hilabetez etenda egon ziren lanak. Pilotalekua eraikitzeko lehiaketa irabazi zuen Afer enpresak geldi izan zituen obrak hilabete luzez, eta, azkenean, harekin tratua etetea erabaki zuen aldundiak. Bigarren lehiaketa egin zuten horretarako, eta horrek ere atzeratu egin zituen lanak. Kostua ere handitu zuen horrek: hasieran 16 milioi eurokoa izan behar zuen lanak, baina 24 milioitik gorako kostua izan zuen azkenean.

Garapen iraunkorraren ereduaren bila
2017-07-142017-07-13Albisteak, Asteko Gaiak, Bizkaia, Ekonomia, Gizartea

Garapen iraunkorraren ereduaren bila

Natalia Salazar Orbe

Bide laburra egin du Urdaibaiko Biosfera Erreserbaren Kudeaketa eta Erabilera Zuzentzeko Planak. Joan den irailean berretsi zuen jardunean zegoen Jaurlaritzak, eta oraintsu atzera bota du Eusko Legebiltzarrak. Talde ekologistek eta hainbat herritarrek osatutako Urdaibaietz plataformaren argudioei arrazoia eman, eta Jaurlaritzari eskatu diote berriz aztertuta proiektu berria aurkez dezan. Aho batez egin dute eskaera. Munduan barrena izendatuta dauden 631 biosfera erreserbetako bat da Urdaibai. Busturialdean kokatuta, Euskal Herriko hezegunerik garrantzitsuena du barruan. Duen balio ekologikoari erreparatuta izendatu zuen Unescok biosferaren erreserba. 1986a zen. Handik hiru urtera, Eusko Jaurlaritzak erreserba antolatzeko eta babesteko legea onartu zuen. Lege horrek Urdaibairen garapen iraunkorra bermatzeko neurriak aurreikusten ditu. Hura kudeatzeko hainbat tresna sortu ziren. Besteak beste, Urdaibaiko Biosfera Erreserbaren kudeaketa eta Erabilera Zuzentzeko Plana. Hamar urtean behin eraberritu eta egokitu behar da. Jaurlaritzak iaz onartu zuen plan horrek polemika handia sortu zuen talde ekologisten artean. Urdaibaietz plataforma sinetsita dago interes batzuei erantzuteko asmoz presaka onartu zutela. Plataformako kidea da Alfonso Caño: "Espekulatzaile batzuek lortu dute euren irizpideak markatzea landa eremuan". Hain zuzen, salatu duenez, aldatu egin dituzte legeak babesten zituen hainbat eremu. "Eremu horiek eraldatuta, aurreko planak baimentzen ez zituen erabilera batzuk baimentzen ditu berriak. Horrek presio gehiago egingo du babes bereziko guneetan". Artadi kantauriarrak, hezeguneak, kostaldea eta interes arkeologikoko guneei buruz ari da.

Helegite bat ere aurkeztu zuen Urdaibaietz plataformak. Epaitegiek onartu zuten. Bere bidea egiten ari da. Beste alde batetik jo zuten Eusko Legebiltzarrera, EH Bildu eta Elkarrekin Podemos alderdien eskutik legez besteko proposamena aurkezteko bidea zabalduz. Eusko Legebiltzarrak aho batez onartu zuen proposamena ekainaren 22an plan hori atzera bota eta berri bat eratzeko eskatzeko. Caño pozik azaldu da erabakiarekin. "Legeak ezarritako lerro batzuk gainditu ditu planak. Haren bidez, ez dira bermatzen garapen iraunkorra bultzatzeko bete beharreko oinarriak". Planaren lanketa egiteko konpromisoa jaso dute. Datozen egunetan egingo dute bilkura monografikoa Urdaibaiko Patronatuan gai horri buruz eztabaidatzeko. Ez daki bilerak zein emaitza izango duen. Ikusteko dago erakundeak planaren hausnarketa integrala edo puntu zehatz batzuen aldaketa besterik ez duen bultzatuko.

Arrazoi nagusi bat egon da hainbat talde ekologistek eta herritarrek osatutako plataformak helegitea aurkezteko. Plan berria onartzeko beharrezkoa da natur baliabideen antolamendurako plana eta ingurumenaren gaineko eraginaren ebaluazioa egitea. Hala ezartzen du legeak. Eta onartutako plana eratzeko ez zuten egin horrelakorik. "Gainera, planak jasotzen dituen aldaketak justifikatu egin behar dira. Alegia, babesa kentzen badiote lurraldeko eremu bati, arrazoitu egin behar dute zergatik hartu duten erabaki hori. Posible da babes hori kentzeko arrazoiak egotea, gerta baitaiteke lehenago zituen baliabide naturalak galdu izana. Baina azterketa egin behar da". Hori ez egiteaz gain, aldaketa sakonak egin dituztela salatu du: "Lehen oso baimen murritzak onartzen ziren lekuetan, orain industria, hotelak eta bestelako zerbitzuak jar daitezke".

Oraingoz indarrean jarraitzen duen planaren helburua argia zen, hura onartu zutenen arabera: berrikusketa hark gaur egungo egoerara egokitzeko xedea zuen, kontuan hartuta egoera sozioekonomikoa eta ingurumen araudia aldatu egin direla.

Sarri asko, ekologistei garapenaren aurka egitea leporatzen diete. Cañok argitu du ez dutela egiten horrelako planteamendurik: "Urdaibain 45.000 biztanle inguru bizi gara, eta hainbat zerbitzu behar ditugu; gasolindegiak eta denetarik. Jakitun gara. Kontua da hausnartzea non eta nola kokatu zerbitzu horiek". Izan ere, Urdaibaiko Biosfera Erreserbaren Kudeaketa eta Erabilera Zuzentzeko Plana ez da babeserako neurri bat soilik. Kudeaketa zelan egin behar den ere markatzen du. Hain zuzen, iraunkortasuna ardatz hartuta, urbanizatu ezin diren eremuetan gara daitezkeen jarduerak arautzen ditu.

Zer-nolako eredua nagusitu behar da Urdaibain? Horra hor gakoa. Turismoa erakarrita zerbitzuak bultzatu eta Urdaibain nagusi izan den lehen sektorea baztertuz joatea da helburua, ala biak neurrian uztartzea? Batera edo bestera bidean hartzen diren erabaki eta pausoek ezarriko dute muga. "Krisi larrian dago lehen sektorea. Arrantza eta baserriari lotutako jarduera tradizionalak ez dira babesten, eta ez dira bultzatzen". Caño sinetsita dago biosferaren erreserba izendatzeak horretarako baliabideak sobera ematen dituela. "Ez da ezer egin lehen sektorea berreskuratzeko, lehiakorra izan dadin eta kalitatezko produktuak sortu eta ekoitz ditzan eta elikadura burujabetza bermatzeko. Hori guzti hori, kontuan hartuta 30 urte daramatzagula biosferaren erreserba izendatuta".

XXI. mendera egokitutako jarduerak indartu eta sendotu beharko liratekeela sinetsita daude Urdaibaietz plataformakoak. Behar jakin batzuen arabera, babestutako artadiak ustiatzeko baimena zuten baserritarrek orain arte. Eta trekkinga ere aurreikusten zuen planak. "Orain, turismo masiboa erakartzeko jarduerei ateak zabaldu dizkiete: mendian barrena quad ibilbideak edo bestelako jarduera zaratatsuak baimendu dituzte". Beraz, mendia bera ere ez babestea salatu du.

Interes partikularren gainetik publikoa lehenestearen aldeko aldarria egin dute. Azken urteetan baimenak emateko irizpide finkorik ez dela egon salatu dute; eskatzailearen arabera edo horrek garatu nahi duen jarduera edo ekitaldiaren arabera baiezkoa edo ezezkoa jaso dutela eskaerek. Azken urteetan indarra hartu duen heinean polemikaren erdigunean ere egon den Mundaka Festival aipatu du eredutzat. Presio taldeen indarrari egin dio aipamen: "Esaterako, aurreikusten du motoen erabilera mendian. Bizikletena, ordea, ez da agertzen". Bide horretatik, plan barruan xehetasun maila handiagoa bota du faltan. Horrek zalantzak sor ditzakeela deritzo.

Interesen atzetik

Urdaibaietzek uste du planak hastapenetik egin duela ibilbide okerra. Eusko Legebiltzarrerako hauteskundeak izan eta bi egunetara onartu zuen jarduneko Jaurlaritzak, dekretuz. "Jakin bazekiten dagoeneko EAJk ez zuela gehiengorik". Hauteskundeen emaitzek beste alderdi batzuek agintea hartzea ahalbidetzen zuten. "Hain justu, zurrunbilo horren barruan onartu zuten plana".

Bultzatu gura den herri eredua legoke pauso horien guztien oinarrian. Herrietan egin gura diren azpiegiturek zeresan handia dute arlo horretan. "Orain, presio ikaragarria dago. Beti egon da, egia esan. Baina, Gernika-Lumon, esaterako, hiru supermerkatu berri zabaldu nahi dituzte. Beste herri batzuetan txaletak eta urbanizazioak eraiki gura dituzte". Horiek guztiak garatzeko orduan oso garrantzitsuak dira lurren erabilera arautzen duten legeak eta arauak. Planaren berrikusketa sakona eskatu du, horregatik, plataformak. Berrikusketa hori egiten duten bitartean, indarrean jarraituko du iazko irailean onartu zutenak.

Laborategi betebeharra

Urdaibaiko biosferaren erreserbak egitekoa izan baduela eta bete beharko lukeela sinetsita dago Caño. "Laborategi gisa funtzionatu beharko luke. Bertan probatu beharko litzateke beste garapen mota bat nola gauzatu, gero handik beste leku batzuetara hedatzeko". Foruko harrobia jarri du adibidetzat. "Kareharria ustiatu dute han urteetan, modu zakarrean. Hura berreskuratzeko lanak ondo egiten saiatuz gero, Euskal Herrian antzeko egoeran dauden beste batzuetara zabal liteke esperientzia hori". Gernika-Lumoko akuiferoaren adibidea ere eman du. Kutsatuta dago. "Hura berreskuratzeko proiekturen bat jar zitekeen martxan unibertsitateko adituekin edo ingeniariekin. Eta esperientzia hori baliatu beste akuifero batzuk berreskuratzeko". Horretarako dirua zergetatik ez eze, Bruselak ematen dituen laguntzetatik ere bidera litekeela ekarri du gogora. "Proiektuak aurkeztuz gero, laguntzak ematen dituzte. Baina proiekturik ere ez dute aurkezten", kexu agertu da.

Dena den, ez dute amore emango. Urdaibai garapen iraunkorraren sortzaile eta eredu izateko eginahaletan jarraituko dute. Argi daukate-eta bizitzaren arlo guztietan eragiteko baliabideak bultzatu behar direla han: "Ekosistemak babesteko, bizitza kalitate hobea bultzatzeko, kultura babestu eta kultura hori aprobetxatzeko beste turismo mota bat sustatzeko; baita gizonen eta emakumeen arteko berdintasuna eta gizarte duinago bat bultzatzeko ere".