Muino txiki batean dago Sondikako udaletxea. Eraikineko balkoitik herri osoa begi bistan du Iñaki Carro alkateak, baina, batez ere, noren alde lan egin behar duen ikusten duela azpimarratu du; herriaren eta herritarren alde, alegia. Alkatetzan aritu baino lehen, ez zuen inoiz bere burua kargu horretan imajinatu, eta proposatu ziotenean kosta egin zitzaion erabakia hartzea. Dagoeneko hirugarren agintaldian buru-belarri sartuta dago jadanik Carro.

Aireportuari esker entzun izan du jende askok herriaren izena, eta azpiegitura hori izan zen hain zuzen, 50eko hamarkadan herria guztiz itxuraldatu zuena. Carroren arabera, eliza, eskola, azken finean erdialde osoa, eraitsi zen pistak eraikitzeko, eta beraz, Sondika berri bat altxatu behar izan zen. "Garai hartan, nekazari eremuak nagusi baziren ere, gaur egun nortasun hori ia galduta dago;pare bat auzok besterik ez dute mantentzen".

Bilbotik oso hurbil dago Sondika, eta, Carroren hitzetan, hiriburuarekin ondo komunikatuta dago, gainera. "Trena eta autobusa ditugu bertara joateko, baita inguruko hainbat herritara ailegatzeko ere, Mungiara edo Larrabetzura, esaterako". Hain zuzen, hori da, alkatearen iritziz, gaur egun inguru horrek dituen desabantailetako bat: kanpotik bizitzera joandako jende askok Bilbon egiten du eguneroko bizitza. "Gertutasun horren eraginez, Sondikak ematen dituen aukera asko ez dituzte antzematen azken urtetan bertora etorri direnek".

Hala ere, Sondika ez dago hilik, ekintza kultural ugari antolatzen baitira, horietako asko kultur etxean. Eraikin hori da hain zuzen, Carrok bere agintaldian martxan jarri duen proiekturik garrantzitsuenetako bat. "2008an inauguratu genuen, eta bi ludoteka eta auditorium handi bat daude bertan". Horrela, hiru urte inguru darama udalak astebururo zinema eskaintzen, eta maiztasun urriagoarekin, baina baita umeentzako zein helduentzako antzerkia ere. "Hasieran, ez zen herritar askorik hurbiltzen, halako ekimenetara herritik kanpora joateko ohitura baitzuen jendeak, orain nabaritu dugu gero eta jendetsuagoak direla antolatutako ekintzak".

Beste ekimen asko herriko elkarteek antolatzen dituzte. Hainbat direla aipatu du Carrok: kirol arlokoak, dantza taldea, bi abesbatza, euskara elkartea... Jaien antolaketa ere, euren esku dagoela dio; udalaren laguntza jasotzen dute, inauteriak zein sanjuanetako ospakizunak egiteko.

Kultur etxeaz gain, azpiegiturei dagokienez, azken urteetan skate pistak ere eraiki dituzte Sondikan, gazteen eskaerei kasu eginez. "Futbol zelaian ere egin ditugu konponketak, belar artifiziala jarri dugu".

Dena dela, Carrok azpimarratu du eskola publikoa handitu izana dela agintera iritsi zenetik eskuratutako lorpen handiena. "Eusko Jaurlaritzak finantzatutako proiektua izan arren, udalak laga zizkion lurrak, eta gu ibili ginen bitartekari lanetan". Gainera, eskolako patioa estaltzeko egitura udalak berak eraiki zuen. "Alkate gisa, proiektu horrek eman zidan poztasun handiena".

Ekonomiak baldintzatuta

Agintaldi honetarako asmoa haur eskola eraikitzea da: "Proiektua onartuta dago, eta orain lehiaketa prestatzen gabiltza. Espero dugu bi urteko epean amaituta egongo dela". Horrela, 0-1 urte arteko umeentzako gelez gain, eskolaz kanpoko ordutegian erabiltzeko txokoa, zein adin guztietako umeentzat jolasak izango dituen jolastokia, egongo dira Sondikan.

Dena den, azpiegiturei dagokienez, ez dute lan erraldoirik gauzatuko. Iazko hauteskunde kanpainan, egoera ekonomiko larriaz jakitun, "proposamen errealistak" bota zituztela dio, hirugarren adinekoentzako ariketa egiteko makinak ezartzeko ideia, kasu. Aurreikusitakoak egingarri direla uste du. "Gauza txiki horiek apurka-apurka jarriko ditugu martxan". Inbertsio handiak egiteko, ordea, Bizkaiko beste hainbat udal bezala, ezindurik daudela azaldu du: "Diru sarrerak jaitsi egin dira, nabarmen". Baina gaineratu du orain ere jasotzen ari direla krisia heldu baino lehen egindako lanaren fruituak.

Herritarren kezka nagusien artean, krisiak eragindako langabezia, edo etxebizitzaren arazoa alde batera utzita, Sondikan automobilen erabileraren ondorioz sortutako tirabirak badirela aipatu du alkateak. "Aparkalekuak badaude, baina oso erosoak gara: etxe edo taberna aurrean utzi nahi izaten dugu ibilgailua".

Era horretako edo bestelako kezkak sondikarrengandik zuzenean jasotzeko arazorik ez duela dio alkateak. Berriro dio, oso hurbil sentitzen ditu denak. "Noren alde lan egin behar dudan ikusten dut balkotik begiratzean". Izan ere, herri txikien xarma hori badu Sondikak, eta elkar ezagutzen dute herritar gehienek.

Oiz mendiaren magalean eta Durangaldeko mendilerroei begira dago Garai. Herritar guztiek elkar ezagutzen duten horietakoa da herria, lasaitasunak nortasun propioa hartzen duen tokia. Parke eolikoa, tentsio altuko linea eta autobideko lanak inguruan dituen arren, Garaik lortu du bere ezaugarri propioekin aurrera egitea. Gontzal Sarrigoitia da herriko alkatea —Herriko Taldea izeneko talde independentearen zerrendaburua izan zen—, eta bigarren agintaldia du kargu horretan. "Ondo" jaso zuen berriro alkate izateko erronka, eta, haren ustez, "gauzak ondo egin izanagatik" eta "herritarren konfiantzagatik" aukeratu zuten berriro.

Udaletxeko balkoira irten eta begirada hamarkada batzuetara jarrita, egun ezagutzen duen moduko herria nahiko luke Sarrigoitiak. "Garaik baserri giroari eusten diola ikusi nahi nuke, ez dadila hau guztia etxe eta txalet pila batekin bete. Hala ere, etxe batzuk egitea gustatuko litzaiguke, herriko gazteei begira batez ere. Kosta egingo zaigu, baina, etxeak eraikitzea, lur eremu malkartsua baita gurea".

Baserri giroa bere horretan mantentzeak, ordea, ez du esan nahi herria denboran gelditu behar denik. Kultur etxea atontzea izan da aurreko agintaldiko proiekturik esanguratsuenetakoa. 2009ko irailaren bueltan hasi zituzten lanak, eta 2011ko martxoan bukatu. "Orain lokal bi ditugu eraikinaren goiko aldean, aspaldi irakasleenak izandako geletan hain zuzen. KZgunea eraman dugu udaletxetik bertara, askotariko bilerak egiteko batzar gela dago, eta liburutegi moduan antolatutako gela ere badugu orain". Horretaz gain, haurrek eskura dute entsegu gela bat, euskal dantzak bertan entseatzeko.

Bestalde, Herriko Plaza egokitzea izan da azken agintaldian gauzatutako beste proiektu bat. Izan ere, garaitarrek aparkaleku gisa erabiltzen zuten plaza, sarri, udaletxearen azpiko taberna esku-eskura izateko. Egun, ordea, bestelako itxura du kontuak, eta autoz pilatutako tokia zena gune zabal eta lasaiagoa da. Sarrigoitiak gogoratzen du hasiera batean herritarrek errezeloz begiratzen zietela obrei. "Ohitura handia dugu tabernaren aurre-aurrean aparkatzeko. Orain, ordea, tabernara iristeko metro gutxi batzuk egin behar dira oinez, eta jendea konturatu da plazaren egokitzapena onerako izan dela".

Berrikuntzak zabor bilketan

Gizarte aldaketa berrien inguruan errezeloak izatea normala dela diote gizarte adituek, baina garaitarrei ere iritsi zaie etorkizunari aurrea hartzeko ordua. Aurrera begira duten beste plan bat zaborra biltzeko zerbitzua hobetzea da. Horretarako, herriaren kanpoko aldean jarriko lituzkete bilketarako guneak. "Hiru bat puntutan jarriko genituzke zaborra biltzeko guneak: Aiartza, Beratua eta Barrainkua inguruetan zehazki. Horrela, herritarrek etxetik irten eta gune konkretu horietan utziko lituzkete zaborrak". Tamalez, buruko min bat edo beste jasan dute zabor bilketaren kontuekin. Alkateak gogora ekarri du duela zenbait urte "boom handia" egon zela lur azpiko zabor biltegiekin: "Guk ere lur azpiko zabor biltegiak jarri genituen herrian, baina gertatu dena da lur azpiko zaborren sistema aldatu egin dutela ordutik hona. Eta, noski, orain ez dugu sistema berria antolatzeko lekurik; gainera, garestia ere bada".

Berriki, Agenda 21 izeneko parte hartze foroa egin zuten Garain, eta dozena bat herritar joan zen bertara. Herriak zer beharrizan dituen pentsatuta, proposamen berriak bildu zituzten etorkizunerako. "Jendeak eskabideak egiten zituen, eta udalak berak ere planteatu zituen hainbat gai. Azkenean, hainbat ondorio atera genituen". Zehazki, frontoiko aldageletara iristeko modua hobetzea, herritarrentzako wifi sistema bat jartzea eta auzoetako argiteria zaharberritzeko lanak egitea izan zuten hizpide.

Agenda 21 delakoa aipatu arren, badirudi herritarren partaidetza sustatzeko foroak gero eta ohikoagoak direla euskal herrietan. Auzolana izan ohi dute eredu, baina Garairen kasuan Sarrigoitiak onartzen du duela zenbait urte auzolanak presentzia handiagoa zuela: "Egun, ez da auzolan asko egiten; gehiago egiten genuen lehen. Gazte denboran, esaterako, gogoratzen dut bide bazterreko arekak garbitzen genituela eta ermitak konpontzera joaten ginela. Orain lan horiek udalak betetzen dituenez, jendea lar ondo ohitua dugu", dio. "Ondo legoke norbere auzoko lanetan parte hartzea, auzolanak segida izan dezan. Gainera, herriarentzat ere oso onuragarria da".

Beti entzun ohi da krisi sasoietan gizarte zerbitzuek igartzen dituztela gehien egoera horien ondorioak. Mankomunitateetako berdintasun zerbitzuek azkenaldian izan dituzte murrizketa horiek. Mundua krisian murgilduta dagoen garai honetan, beraz, berdintasuna bermatzen laguntzeko zerbitzuak ere ezinean dabiltza.

Adibide argienetako bat Enkarterriko udalen mankomunitatea da. Lehenago berdintasun teknikaria zeukaten, orain, baina, "diru faltagatik" ez daukate lan hori betetzen duen inor, Ruben Edesa mankomunitateko presidenteak jakinarazi duenez.

Artzentales, Galdames, Gordexola, Gueñes, Karrantza, Lanestosa, Sopuerta, Turtzioz eta Zalla herriek osatzen duten mankomunitatean lehenago ere Berdintasun teknikaria administrazio batzuek eta besteek emandako diru laguntzei esker izan zezaketen. "Baina orain oso zaila da, zerbitzuak kentzen hasten direnean, alor horietatik hasten dira", azaldu du Edesak.

Derio, Larrabetzu, Lezama, Loiu, Sondika eta Zamudio udalerrietako bizilagunek zorte handiagoa daukate alor horretan. Izan ere, herri horiek osatzen duten Txorierriko mankomunitatea osatzen dute, eta mankomunitate horretan badaukate berdintasun zerbitzuko teknikaria: Maider Araitz Gorroño da. Hala ere, sei herrietako beharrizan guztiak bermatzea zaila dela aitortu du Gorroñok. "Gainera, azkenaldian murrizketak egon direnez, apur bat gaizki gabiltza". Udaletan berdintasun unitateak ere badaudela dio, eta horiek ere alor horretan lan egiten dutela gogorarazi.

Bai Gorroño, bai Edesa bera, gauza batean bat etorri dira: emakumeen eta gizonen arteko berdintasuna lantzeko eta bermatzeko beharra askok eta askok barneratu gabe daukatela, hain zuzen. "Herri txikietan jendea, beharbada, ez dago oso kontzientziatuta", Enkarterriko mankomunitateko presidenteak adierazi duenez. "Batez ere, informazio faltagatik izango da", gehitu du Edesak.

Guztia kate baten modukoa da, beraz. Izan ere, informazio falta dago, baina informazio hori zabaltzeko zerbitzurik eta baliabiderik ere ez dago.

Bestalde, herri txikietan alor horretan arazo handienak zein diren galdetuta, Gorroñok honela erantzun du: "Jendearengana heltzeko edo jendeak gurekin bat egiteko zailtasunak". Ikastaro eta tailerren bidez jotzen dute emakumeengana.

Bestalde, adierazi du berdintasunaren alde egitearen garrantziaz jabetzeko trebakuntza oso egokia litzatekeela baina emakumeak besterik gabe alor hori lantzen duten ikastaroetara erakartzea oso zaila dela. Hala, bada, berdintasun faltaren "oinarrizko arazora jotzea eta konpontzea oso zaila" dela deritzo.

Hazia erein

Beraz, besteak beste, informatika, gimnasia edota autodefentsa tailerren bitartez, "hazia erein" egiten dutela azaldu du Txorierriko mankomunitateko Berdintasun teknikariak. "Adibidez, informatika ikastaroa ematen denean, genero ikuspegitik lantzen da", adierazi du. Antzerki tailerrak ere lan horretarako baliatzen dituzte.

Gainerakoan, zuzenean gizonen eta emakumeen arteko ezberdintasuna oraindik ere indarrean dagoela ikusaraztea zaila dela aitortu du. "Gainera, hemen emakume helduagoek hartu ohi dute parte ikastaroetan eta tailerretan, eta horiek berdintasunaren kontra orain arte ikusitako guztiak bizi dituzte; dagoeneko ezerk ez ditu harritzen emakume horiek".

Gazteak dira Edesa eta Gorroñoren ustez, bestalde, kontzientziatu beharreko gizarteko beste talde bat. Txorierrin, aurten hasiko dira gazteekin lanean. "Jelosia landuko dugu, besteak beste; haien arteko harremana, autodefentsa... Kolektibo horrek trebakuntza behar du, eta begiak apur bat zabaltzea", iritzi dio bertako teknikariak.

Talde horrekin lan egitea oso garrantzitsua dela adierazi du, baina emakumeengan eurengan kontzientzia sortzearen garrantzia ere azpimarratu du. "Oso zaila da. Saiatzen ari gara, eta lortuko dugu. Hala espero dugu, behintzat", esan du Gorroñok.

Edesak ere badaki gazteak berdintasunaren garrantziaz jabetzea ezinbestekoa dela. "Badirudi gazteok hobeto hezita gaudela gaur egun, baina, azkenean, akats berberak ikusten dira helduengan eta gazteongan", adierazi du. "Beharbada arazo hori ez da horren nabaria gaur egun, baina ikusi ikusten da, eta moztu egin behar da. Horretarako, landu egin behar da gazteengan".

Txorierriko herrietan antolatzen dituzten jarduerak emakumeentzat soilik direla ekarri du gogora Berdintasun teknikariak —martxoaren 8ko edo azaroaren 25eko kanpainetarako jarduerak zabalagoak direla zehaztu du—. Eta hala izatea beharrezkoa dela deritzo. "Haien artean harremanak eta sareak sortzen dira, gauzak kontatzen dizkiote elkarri...". Autoestimua lantzeko ikastaroak ere egiten dituztela azaldu du. "Harremanak sendotzeko oso inportanteak dira era horretako jarduerak, parte hartzen dutenen arazoak eta gorabeherak kontatzeko". Eta ikastaro eta tailer horietan "beti sartzen dugunez genero ikuspegi hori, hausnarketa egitera bultzatzen ditu parte hartzaileak", esan du.

Enkarterrin zain daude aurten diru laguntzaren bat aterako ote den era horretako jarduerak antolatzeko. Diru laguntzen deialdia egin ondoren, baina, udalek ekinbide horrekin bat egin gura duten ikusi behar da; izan ere, diru laguntzekin ezin dira ordaindu jardueren kostuen %100. "Hala ere, ez dugu uste horrelakorik egiterik izango dugunik. Izan ere, egoera oso txarra da", esan dute mankomunitatean. Berdintasuna krisian dago.

Bernart Baltza gizarte arloan lan egiten duen Agiantza elkarteko kidea da. 2011ko udazkenean, sinesmen erlijioso ezberdineko pertsonen arteko mintegi bat sortu zuten, Bilbao Anizkuna izenekoa. Orain, jardunaldietan osatutako txostena aurkeztu dute.Noi...

Bizkaiko Foru Aldundiak 45 milioi euro inbertituko ditu datozen lau urteetan turismoaren industrian, Imanol Pradales Ekonomia Sustapen diputatuak Bizkaiko Batzar Nagusietan iragarritakoaren arabera. Plan horren helburua da 1,4 milioi turistak Bizkaia bisitatzea 2015ean; baita 2,8 milioi bisitarik gaua lurralde historikoan pasatzea ere.

Ogasun eta Ekonomia Batzordean aurkeztu ditu asmo nagusiak. Bost lan ildo zehaztu ditu Pradalesek. Lehenengoa, sektore turistikoa normaltzea, hainbat alorretan atzemandako gabeziei eta oztopoei konponbide bat emateko —besteak beste, turismoari buruzko galderak egiteko, 24 orduz martxan egongo den telefono zenbaki bat sortu nahi dute—.

Produktu turistiko "erakargarriak eta eraginkorrak" sortzeko gai diren enpresak bultzatzea izango da bigarren neurria, turismoa dinamizatzeko. Horrez gain, Pradalesek asmoa iragarri du hainbat itun egiteko eragin lokala duten entitateekin.

Produktu horiek merkaturatzea da planaren hirugarren bidea. Horretarako, aldundiak uste du merkatuak eskaintzen dituen formula guztiak baliatu behar direla; bereziki, Internetekoak.

Laugarren neurria sektorea profesionalizatzea da. Alor horretan, sindikatuek sarri salatu dute turismoaren datu onak ez datozela bat sektore horretan lan egiten duten beharginen lan baldintzekin.

Azkenik, Pradalesek iragarri zuen lan handiagoa egingo dutela turismo sarea nazioartera zabaltzeko, "merkatu eta negozio berrietan" aukera gehiago bilatzeko asmoz.

Neurri horiek guztiak iragartzeaz gain, 2011 urte bikaina izan dela azaldu zuen Ekonomia Sustapeneko diputatuak. Are gehiago, Bilbon eta Bizkaian izan diren turistei dagokienez, markak hautsi ziren iaz, Pradalesek emandako datuen arabera. Hala ere, adierazi zuen alor horretan 45 milioi euro inbertituko dituztela 2015era bitartean: sektorea dinamizatzeko, 24.750.000 euro erabiliko dituzte; nazioartean zabaltzeko, 11.250.000 euro; gainerakoa, berriz, beste hiru neurrietarako erabiliko dute.

BPGaren %6

Turismoaren industriak Bizkaiko BPGaren %4,7 osatzen du. Diputatuak azaldu du plan horren helburuetako bat kopuru hori %6ra igoaraztea dela, eta sektore horretan enplegua areagotzea ere bai; horrez gain, aurreikusi dute 150 produktu turistiko berri sortzea, Bilbo-Bizkaia itun turistikoa bultzatzea, banaketa bide berriak garatzea eta bertoko enpresen presentzia areagotzea nazioarteko merkatuetan.

Imanol Pradalesek plan hori aurkeztu eta gero, Batzar Nagusietako alderdiek euren iritzia jakinarazi dute. PP ados azaldu da planak ezarritako ondorioekin.

PSE-EEk adierazi du azoka eta kongresuetako turismoari aipamen zuzena egitea falta dela, eta, alor horretan, Eusko Jaurlaritzarekin elkarlanean aritzearen alde azaldu da. Horrez gain, sozialistek diputatuari adierazi diote helburu izan beharko litzatekeela erosteko ahalmen handiko turismoa ez ezik erosteko ahalmen txikiagoa duten bisitariak ere erakartzea.

Beste turismo mota bat

Bilduk ere bide horretatik egin du, eta apustua egin dute beste turista mota bat erakartzearen alde. Koalizioaren arabera, beharrezkoa da turismo berdearen eta aisialdiko turismoaren aldeko eskaintzak egotea ere.

Gainera, garrantzitsu iritzi diote aldundia udalekin eta eskualdeekin elkarlanean aritzeari ere. Horrez gain, turismoaren alorrean "Euskal Herria" marka bultzatzearen alde azaldu dira.

Urduñako golf zelaia kudeatzeko aukera proposatu dio udalak zelaia erabiltzen duten jokalarien elkarteari, behin betiko ixtea saiheste aldera; izan ere, udalak eten egin du kontratua Taldesport-ekin, zelaia kudeatzen zuen enpresarekin. Ondorioz, bestelako irtenbiderik izan ezean, golf zelaia behin betiko itxiko dute.

Azken hauteskundeetan Bilduren esku geratu zen administrazio horrek jakinarazi duenez, "Urduñako golf zelaiak 42.000 euroko defizita eragiten dio urtero udal aurrekontuari". Ordaindu beharreko diruari dagokionez, udalak kontratua eteteko erabakia hartu du ez duelako akordiorik lortu Taldesport enpresarekin.

Udalak emandako datuen arabera, ustiapen kontratua negoziatzen hasi zirenean Taldesport enpresagaz akordio bat egin zuten, udalak hilean mila euro ordaintzeko. Horrez gain, adierazi dute udalak konpromisoa hartu zuela argiaren eta uraren kostuak ere bere gain hartzeko. Enpresak tratua onartu zuen hasiera batean, baina, Bilduk azaldu duenez, gero jakinarazi zieten "zelaia ixtea" nahiago zutela "diru horren truke lan egitea baino".

9.000 euroko kalte-ordaina

Urduñako udal gobernuak, EAJ buru zuela, aurreko agintaldiaren azken egunetan luzatu zion kontratua Taldesport enpresari; Bilduk esan duenez, urtean 42.000 euro ordainduko zitzaizkiola zioen kontratua sinatu zuten aurreko udalak eta enpresak. Bilduk kontratu hori bertan behera utzi duenez, udalak 9.000 euroren kalte-ordaina eman behar izan dio enpresari. "Golf zelaiak duen erabiltzaile kopurua eta dituen diru sarrerak ikusita, argi gelditu da golf zelaia ez dela izan EAJk Urduñan egin duen zentzurik gabeko diru xahuketaren adibide bat baino", salatu dute.

Bilduk azaldu du ahalegin handia egiten ari dela "ezinbesteko zerbitzuei eusteko, hiriak duen zor ekonomikoa larria delako aurreko udal gobernuaren kudeaketaren ondorioz". Bide batez, gogorarazi du golf zelaia ez dela ezinbesteko zerbitzu bat.

BILBO. Gerediaga eta Elorrio arteko errepide erradiala, Autzaganako bidea eta Bermeoko saihesbidea egiteko lanak udan hasiko ditu Bizkaiko Foru Aldundiak, Jose Luis Bilbaok iragarri duenez. 38 eta 45 hilabete bitarteko epeak aurreikusi dituzte lanok a...

Bilbao Anizkuna txostenean Agiantzak antolatutako mintegietan parte hartu duten kideen ekarpenak bildu eta azaldu dituzte, gazteleraz, euskaraz eta ingelesez.Hainbat erlijiotako testuetan elkartasunari eskainitako hitzak ditu abiapuntu txostenak. Ondo...

TRAPAGARAN. Zugaztietako (Trapagaran) Ostion putzuko lanak bukatutzat eman ditu Urak, hustuketa arazoak konpondu ondoren. 2008an ekin zieten lanei, urtegiaren gainazalaren maila ohi baino gehiago jaitsi zela ikusita. Ur ihesa non zegoen aurkitu eta ze...

BILBO. Bilboko Metroan bikoiztu egin dira azken bi urteetan erabiltzaileengan eragina izan duten matxurak. 2010eko urtarrilean 15 bat gertatu ziren. 2011ko abenduan, ordea, 30 ziren, zuzendaritzaren datuen arabera. Matxurak eskainitako zerbitzuagaz al...