1963an, Begoñako Amaren brontzezko eskultura bat urperatu zuten Gaztelugatxe eta Akatz artean. 1998an, biotopo babestu izendatu zuten ingurua, gizakiaren jardueretatik babesteko: urpean, 'Gelidium' eta 'Cystoseira' belardiak dira nagusi.
Gordailua
Mugarri eta lotura
XI. mendean eraiki zuten Agirreko Andra Mariaren ermita. Elezaharraren arabera, Plentziarena zen, baina, musean galdu, eta Gorlizi eman zioten. Inguruko herrien lehen parrokia eta itsasargi izan zen.
Mendizaleen eta artzainen otoizleku
1922an, Eleuterio Goikoetxea zeanuritarrak mendiko aterpetxe bat inauguratu zuen Gorbeian. Handik gertu ermita bat eraiki zuen: Egiriñaoko Edurtzetako Andre Mariarena. Bizkaiko tenpluen artean garaien dagoena da: 1.200 metroan.
Fraide, errege-erregina eta txori
Bermeoko Izaro uhartean frantziskotarren komentu bat sortu zuten 1522an. Espainiako hainbat errege-erreginak bisitatu edo lagundu zuten. Orain, hegaztien bizileku da.
Herriko ekonomiaren bihotza
XV. mendetik dago Eako Urtubiagan burdinola. Hala ere, egun, XVIII. mendean eraikitakoaren arrastoak ikus daitezke. Ingurua lehengoratzen ari dira.
Frantziarra barrutik, ingelesa kanpotik
XIX. mendeko landetxe bat berreginda sortu zuen Ricardo Bastida arkitektoak Barakaldoko Munoa jauregia, 1916an, Etxebarria-Etxebarrieta senar-emazteen enkarguz. 2004tik Barakaldoko Udalarena da, eta bisitatu daiteke.
Bizkaiko ermiten artean lehenengotakoa
Arrigorriagako San Pedro Abrisketakoa XI. eta XII. mendeen artean eraiki zutela uste dute adituek. Haren jatorria zehatzago jakiteko, ikerketa bat abiatu zuten 2020an. Asturiasko arte erromaniko aurreko hainbat elementu daude tenpluan.
Historiaren eta kulturaren dorretxea
Billelatarrek XIV. mendearen bukaeran eraiki zuten euren dorretxea Mungiako hiribilduaren lurretan. XIX. mendean, Canceladako kondeak jauregi kutsua eman zion. 1980ko hamarkadatik Torrebillea kultur etxea da.
Historia, agiri eta irudiek kontatuta
Euskadiko Artxibo Historikoa 2014an inauguratu zuten, Bilbon. Eusko Jaurlaritzaren agiri eta irudiak gordetzeko sortu zen, baina hainbat enpresa, erakunde eta familiaren dohaintzak ere jaso ditu. Dena digitalizatu eta sarean jartzen dute eskuragarri.
Historia bizi duen uhartea
Komentua, lazaretoa, gotorlekua eta pinuen laborategia izan da Lekeitioko Garraitz irla. 2019tik parke arkeologiko da, eta, orain, erreserba natural izendatzea nahi dute.