Neguko jaiak atzo hasi ziren Mungian, San Antonen omenez Santantoi baselizan emandako mezarekin. Dena dela, egun handia gaurkoa dute: San Antontxu. Mungiarren eta eskualdeko herritarren egutegian gorriz markatuta dago. Milaka lagun elkartuko dira, bad...

Ikuskizunak

Bilbo

Hiru eta zortzi urte arteko gaztetxoen artean euskararen erabilera sustatzea helburu hartuta, abian dago, Bilbon, bederatzigarren Ikusi eta Ikasi programa. 43 ekitaldiz osatutako programa prestatu du aurten udaleko Euskara, Gazteria eta Kirol sailak Euskara Elkarteen Topagunearekin batera.

Antzerkia, magia, musika, pailazoak, ipuin kontalariak, familia osoak parte hartzeko tailerrak eta bestelako ikuskizunak izango dira martxoaren 23ra bitartean. Aurten, gainera, programako jarduerak Errekalde eta Abandoko udaltegietara ere zabaldu dituzte.

Gaur eta bihar, esaterako, Jolasen Txokoa egongo da zabalik Deustuan. Gaur, 17:30etik 19:30era zabalduko dute, eta, bihar, 10:30etik 12:30era. Jostailuak, bideo jokoak, liburuak, filmak, musika eta komikiak egongo dira ikusgai erakusketa dinamiko horretan.

Magiak ere tartea hartuko du jarduera horien guztien artean. Datorren martitzenean, esaterako, Kidam Magoa ikusteko aukera izango da, 18:00etan, Begoñako udaltegian. Datozen asteetan ere izango dira magia saio gehiago.

Eguenean, bestalde, Pon eta Pa pailazoen ikuskizuna izango da, 18:00etan, Tiboliko ikastetxean. Pailazo eta zirku ikuskizun gehiago izango dira otsailean eta martxoan ere. Abenturak, txotxongiloak eta bestelako istorioak ez dira faltako programaren barruan. Datorren asteko zapatuan, esaterako, Hala bazan! antzeztuko dute Rosa Martinezen txotxongiloek Deustuko Udaltegian, 11:00etatik aurrera.

Bestalde, aurretik ere egin izan duten sukaldaritza tailerra errepikatuko dute, seme-alabekin errezetak prestatzeak ahozkotasuna eta gaitasun komunikatiboak garatzeko "aukera paregabea" eskaintzen duela iritzita. Hilaren 29, 30 eta 31n egingo dituzte Begoña, Errekalde eta Castañoseko udaltegietan, 18:00etan. Otsailaren 2an, Deustuan izango dira, 11:00etan. Horrez gain, pailazo baten mozorroa sortzeko tailerra egingo dute Begoñako udaltegian, otsailaren 5ean.

Egunak labur-labur, kaleak oso-osoan argituta eta sukaldeetako egutegiak ia orririk barik: Gabon gaua ate-joka dago. Eta Olentzero Euskal Herriko herri eta auzoetara etortzeko prestaketa beharrean dabil. Datorren astelehenean igaroko da Euskal Herriko etxe guztietatik. Bizkaiko herri eta auzoetan makina bat ekitaldi prestatu dituzte ongietorria egiteko. Hona horietako batzuk.

Durango

Mari Domingik lagunduta joango da Olentzero Durangoko herritarrek egingo dioten harrerara. Ertzilla Musika Eskolan egongo dira bien zain, 17:00etan. Durangarrak ez ezik, trikitilariak, musikari banda, abesbatzetako kideak eta beste hainbat lagun izango dira. Handik kalejiran abiatuko dira. Astarloa kalea, Andra Mari, Zumalakarregi eta Ermodo igarota, Landako gunean bukatuko dute. Bukatutakoan, Landako gunean bertan, Olentzero eta katu miragarria emanaldiaz gozatzeko aukera egongo da.

Getxo

Udalerria osatzen duten auzoetako bakoitzak harrera berezia prestatu dio Olentzerori. Erromon, 17:30ean agertuko da, Ezequiel Agirre kalean. Handik kalejiran abiatuko da. Bitartean Gabon kantak abestuko dituzte, eta gozokiak banatuko. 19:30ean iritsiko dira Santa Eugenia plazara. Dantza erakustaldia egin ostean, erre egingo dute panpina.

Andra Mari auzoko kiroldegian 17:00etan hasiko da kalejira. Bidea egiten lagunduko dioten bizilagunek abesteko eta dantzatzeko aukera izango dute. 19:15ean iritsiko dira helmugara, Malakatera, eta han txokolatea banatuko da suaren bueltan.

Areetan, berriz, Eskoletako plaza izango da kokagune garrantzitsuena. 12:15ean Berantzagi dantza taldeak emanaldia egingo du. 13:00ean bertso saioa izango da. 14:00etan Gabonetako otzara zozkatuko dute. Olentzero bera 18:30ean agertuko da. Kale Nagusitik abiatuko da, eta Eskoletako plazan bukatuko du.

Algortan, azkenik, Benantzion izango du abiapuntua kalejirak, 17:00etan, eta Geltoki plazara arte joango da. 18:00etan, Vilamonten, hezur-haragizko Olentzero bera agertuko da, eta umeekin egingo du berba. 19:30ean Portu Zaharrean txalapartariak, bertsolariak eta abesbatzak ibiliko dira girotzen. 20:00etan erreko da Olentzeroren panpina.

Gernika-Lumo

Abenduaren 16tik dabiltza gernikarrak Gabon gaua prestatzen, goizaldeko kantu errondekin. Gaur egingo dute azkena, egun argiz. Goizean zehar kalerik-kale ibiliko dira, Marijesiak abestu eta dirua eskatzen. Olentzero, berriz, arratsaldean etorriko da. Lumotik Andra Mari elizara jaitsiko da 18:00 inguruan. Kalejira Pasealekuan bukatu du. Behin hara iritsita, Gabon kantak abestuko dizkiote gernikarrek eta gaztaina erreak banatuko dira.

Mungia

Herri berezia da Mungia Olentzerorentzat, Landetxo Goikoa baserrian etxea atondu baitiote. Eta Gabon gaueko ibilbidea, halabeharrez, hantxe hasi behar izaten dute mungiarrek. 16:30ean abiatuko dira kalejiran. Herriko kale nagusienak zeharkatuko dituzte, txistulari, trikitilari eta abeslariek lagunduta. Bidean gaztaina erreak eta gozokiak banatuko dira. Gutxi gorabehera, iritsiko dira Olentzero, astoa eta kalejiran parte hartu gurako duten guztiak 18:00etan iritsiko dira udaletxe aurrera. Han ongietorri ekitaldia egingo diote, eta umeek azken orduko eskariak egiteko aukera izango dute.

Ondarroa

Goizean iritsiko da Olentzero Ondarroara, Mari Domingik lagunduta. 12:00etan abiatuko dira ondarroarrekin batera kalejiran. Kamiñazpitik Musika plazara arteko bidea egingo dute. Euria eginez gero, zuzenean Kafe Antzokira joango dira Olentzero eta Mari Domingi, eta han jasoko dituzte herritarrek egindako eskaerak. Arratsaldean, berriz, musika nagusituko da. 18:00etan Unanue Kamara Kolara kalerik kale ibiliko da, Gabon kantak abesten. 19:00etan Kantaize orfeoiak hartuko die lekukoa.

Zeanuri

Gorbeiapetik arratsaldez pasatuko da Olentzero. 17:00etan egingo diote harrera zeanuritarrek, Piedadean. Handik frontoira jaitsiko dira. Herriko txistulariek, musika eskolako umeen abesbatzak, trikitilariek eta gitarrak ikasleek gozatuko diote bidea. Bukaerako jaian gaztaina erreak eta gozokiak banatuko dituzte.

Urduña

17:00etan etorriko da Urduñara Olentzero. Foru plazan izango ditu herriko ume, gazte eta helduak zain. Musikak eta kantek girotutako kalejirarekin zeharkatuko dituzte kale gehienak, eta berriz ere plazara itzuliko dira. Olentzerok urduñarrek eskariak entzungo ditu bukaeran.

Barakaldo

Egun osoa igaroko du Olentzerok Barakaldon. Gurutzetako ospitalea eta Miranda fundazioa bisitatu ostean, 12:45ean, gurdira igo, eta Bide Oneratik Herriko plazara joango da, udaletxeko balkoitik herritarrak agurtzeko. 18:00etan egingo du kalejira: Done Bikendi plazatik Herriko plazara. Iristen denean hasiko da erromeria. Txokolatea eta gaztainak ere banatuko dituzte.

Gabonetako AzokaGaldamesOgia jaki gozoen artean gozoen gisa duen jende asko da. Eta Galdamesen mendeetan zehar gizakiaren elikagai iturri nagusi izan den jaki horri merezi duen protagonismoa eman nahi diote aurten ere. Ogi Eguna ospatuko dute, urtero ...

KONTZERTUA. Bilbo Zazpikaleetako Bidebarrieta liburutegian Transhumantzia izeneko lana entzuteko aukera egongo da, datorren eguaztenean, 19:30ean. Zuberoako Mixel Etxekopar eta Alsaziako (Frantzia) François Rosse elkartzetik sortu da. Zuberotarrak Euskal Herriko mendi, txori eta artzainei loturiko musika egiten du; Rossek Europako tradizioari begiratzen dio. Xirula eta pianoa uztartuko dituzte taula gainean. Iparraldetik datozen haize berritzaileak ezagutzeko aukera izango du entzuleak. Sarrera doakoa da.

Gabonak ate-joka direla, Bizkaiko hainbat herritan jarri dituzte jaiotzak. Hiriburuan aukera bat baino gehiago daude halako maketak bertatik bertara ikusteko. Justo eta Pastor Deunak Belenisten Elkarteak lau lekutan kokatu du aurtengo erakusketa: katedraleko klaustroan, San Nikolas elizako arkupeetan, Otxarkoagako auzoetxean eta Zubiarte merkatal gunean. Bizkaiko Jaiotzazaleen Elkarteak, berriz, Aste Santuko Pasio Irudien museoan jarri ditu bereak. Azkenik, Bilboko Elizbarrutiko Eliz museoan mundu osoko jaiotzak ikus daitezke.

Metro gutxi ibilita hainbat herrialdetako artisautza lana ezagutu daitekeela dio Eliz museoko zuzendari Juan Manuel Gonzalez Cembrellinek. "Ohi bezala, lurralde eta kultura askotakoak ditugu. Gehienak Ameriketatik iritsitakoak dira, eta, nire gusturako, ikusgarrienak ere badira. Europa erdialdeko eskulangileek egindakoak ere baditugu. Azkenik, Afrikako jaiotza batzuk ere badira. Deigarriak izaten dira; jendeari exotikoak iruditzen zaizkio, guk etxeetan izaten ditugunekin alderatuz ezberdinenak izaten direlako", azaldu du.

Gonzalez Cembrellinen esanetan, erakusketa horren ikusleak oso fidelak izaten dira, urterokoak. Hala, aurten Gabonekin harremana duten artelanekin osatzea erabaki dute, jende berria erakartzeko asmoz. Gehienak Miguel Iribartegi artista nafarrak brontzez egindako eskulturak dira. "Gabriel goiaingerua eta Maria deikundeko pasartean, magoak ganbeluetan... denetarik daukagu", dio.

Eliz museoak, gainera, gozoen azoka ere antolatu du. Gabonetan jai ohi direnak daude erakusmahaietan: turroiak, mazapanak, polboroiak... Txokolatea, likoreak eta mermelada ere bada salgai. Jaki eta edari guzti-guztiak 17 komentutan bizi diren mojek egindakoak dira.

Bizkaiko Jaiotzazaleen Elkarteak kide dituen eskulangileek egindako jaiotzak erakusten ditu. Aste Santuko Pasio Irudien museoan jarri dituzte ikusgai. Elkarteko kideek Jesusen jaiotzarekin harremana duten pasarteak irudikatzen dituzte euren maketetan. Lau bat laguneko taldetxoetan banatzen dute beharra. "Guk deikundea irudikatuko dugu, guk artzainak Jesus haurra gurtzen... Talde bakoitzak bere pasartea aukeratzen du, eta gero euren imaginazioaren arabera sortzen dute guztia", azaldu du elkarteko kide Maite Lacasak.

Bibliako pasarteak ez ezik, Bilborekin harremana dutenak ere badaude ikusgai erakusketa horretan. Besteak beste, Iñaki Azkuna Bilboko alkatea irudikatu dute. Zazpikaleetan ageri da, Askatasun kalean, Plaza Barrira bidean. Elkarte honek 54 urte daramatza jaiotzak egiten eta alkate denetik erakutsi dien babesa eskertu gura izan diote Azkunari. Bizkaiko Jaiotzazaleen Elkarteak, gainera, Mungiako udaletxeko erakusketa aretoan ere antolatu dute jaiotza. Baita Barakaldoko Miranda fundazioaren egoitzan ere. Guztiak urtarrilaren 6a bitarte egongo dira.

Justo eta Pastor Deunak Jaiotzazaleen Elkarteko kideek pausu bat gehiago ematen dute. "Gabonetako misterioa eta Euskal Herria lotzen saiatzen gara", dio Karlos Torner elkarteko kideak. Katedralean 20 jaiotza dituzte. Horietatik zortzi itzelak direla dio. "Bada kutsu euskalduna duen jaiotza bat, beste bat Kataluniakoa. Euskal familia baten pasartea ere ikusi daiteke, Olentzeroren inguruan Gabonak ospatzen direla", azaldu du.

Areatzako San Nikolas elizaren arkupeetan, beste zortzi jaiotza daude. Tartean Athleticen gabarra ere irudikatu dute. "Umeek oso gustura ikusten dute. Liluratuta geratzen dira". Atzeko aldean 1984an gabarrak egindako jaitsiera ageri den argazkia jarri dute, eta aurrean maketa osatu dute. Gabarra itsasadarrean behera ikusten da, eta Espainiako kopa ekarri ordez jaiotza bat dakar. "Karikatura moduko bat dela esan daiteke".

San Nikolasen ikusgai dauden maketetako batek 18 metro koadro ditu. Handiagoa da, hala ere, Zubiarte merkatal gunean jarri dutena: 30 metro koadro da zabal, eta euskaldunak dira jaiotzako kideak. "Gorbeia, Urduñako haitza eta Anboto ere ageri dira", azaldu du. Asteon Otxarkoagako auzoetxean ibili dira beharrean, gaurtik aurrera ikusi ahal izango diren lau jaiotzak atontzen.

Tornerren esanetan, behar handia eskatzen du halako maketak egiteak. Elkarteak oso kide gutxi direla dio, eta beti ere ez dutela astia izaten. "Bakoitzak gure lana dugu, gure zereginak". Jaiotza hauetako asko azken zortzi urteetan egindakoak dira. Baina badira berriak ere. Urrian hasi ziren erakusketa hauek atontzen.

GABONETAKO JAIOTZAK

Noiz. Urtarrilaren 6a bitarte.

Non. Bilboko katedraleko klaustroan, San Nikolas elizan, Eliz museoan eta Aste Santuko Pasio Irudien museoan.

KontzertuakDerioMetal, rock eta punk doinuak gustuko dituztenek aukera ona dute bihar Derioko frontoian. Hain zuzen, CemenDerioRock (CDR) antolatu du herriko Santzoka elkarteak.Bosgarren aldiz antolatzen duten jaialdiaren barruan hainbat talde igoko d...

AZOKA. Bilbo Zaharreko Mariaren Bihotza plazak jai eguna izango du bihar. 10:00etatik 17:00etara azoka berezi bat izango dute. Bigarren eskuko produktuak eta eskulangileek egindakoak egongo dira salgai, 60 erakustokitan. Azoka girotzeko Jogurina Borov...

ABELTZAINTZA. Terreña arrazako behien Euskadiko VI. Txapelketa jokatuko da bihar goizean Orozkon. Bizkaiko sei ganaduzalek, Gipuzkoako lauk eta Arabako beste lauk parte hartuko dute. Osotara, 71 buru eramango dituzte. Azoka ere antolatu dute: eskulangileek 20 erakusmahai izango dituzte eta nekazariek 29. Gainera, terreña arrazako behien okelagaz egindako hamburgerrak dastatzeko aukera egongo da.

ESPELEOLOGIA. Euskal Espeleologoen Elkargoko kideek Belatxikieta inguruko kobazulo eta leizeen urteroko garbiketa egingo dute. Espeleologo zaletuei parte hartzeko deia egin diete. Euban jarri dute hitzordua, 09:00etan eta handik ibilgailuetan abiatuko...