Udal eskumeneko zerbitzu bat izan ez arren, Bilboko Udalak bi udal anbulantzia izan ditu orain arte. Maiatzeko osoko bilkuran, Iñaki Azkuna Bilboko alkateak iragarri zuen horietako bat kendu egingo duela. Bestea, udalaren larrialdietarako erabiliko dute soilik. Azaldu zuen "ezinbestekoak ez diren gastuak kentzeko" hartutako neurria dela. Neurri horrek, baina, azkenean ez du bilbotarrengan izango eragina, Karrantzako eta Urduñako bizilagunengan baizik. Hiriak bi anbulantzia horien falta izango duenez, Osakidetzak erabaki du hutsune hori berak betetzea. Bi horiek ordezkatzeko, bada, Karrantzan eta Urduñan murrizketak egitea erabaki du. Abuztuaren 15etik aurrera, Urduñan anbulantziarik gabe geratuko dira, eta Karrantzak —hedaduraz, Bizkaiko herririk handienak— orain arte zituen bietatik bakarrari eutsiko dio soilik.

Eusko Jaurlaritzako Osasun Sailak dio erabakiak ez duela herritarrengan eraginik izango eta bi herriotan sor daitezkeen larrialdiek erantzun "bikaina" izango dutela Osakidetzaren aldetik. "Egokiagoa da beharra dagoen lekutik gertu izatea anbulantziak, baina Karrantzak orain arte zituen bietako bati eutsiko dio, eta, gainera, medikalizatua izango da. Kenduko zaiona ez da medikalizatua. Urduñak bertatik bertara izango ditu Amurrioko eta Laudioko anbulantziak, eta Laudiokoa medikalizatua da", azaldu du Teresa Garmendia Eusko Jaurlaritzako Larrialdietarako zuzendariak, neurriak eragingo dituen ondorioei larritasuna kentzen saiatzeko.

Karrantzak zazpi urte darama bi anbulantziarekin, bakarrarekin nahikoa ez zelako. Gerora, baina, helikoptero zerbitzua ere martxan jarri zela eta, orain bakarrarekin nahikoa dutela dio Garmendiak. Izan ere, duela sei urtetik, Osakidetzak helikoptero bat dauka ospitaleetatik aparte dauden eskualdeetan zerbitzua azkarrago emateko. "Bizkaiko larrialdi zerbitzuetarako plana aspaldikoa da; zaharkituta geratu da, eta egungo beharretara egokitu behar da. Bilbora joango diren anbulantziok, gainera, egunean zerbitzu bakarra egiten dute".

Herritarren kezka

Urduñan eta Karrantzan, herritarrak arduratuta daude, anbulantzien murrizketa horrek izan ditzakeen ondorioak direla eta. Bi herriotako udalak Osasun Sailarekin elkartu dira, herritarrei kalterik ez eragiteko alternatibak bilatze aldera. Urduñako Udalak Osakidetzari eskatu dio Amurrioko anbulantziaren kokalekua aldatzeko. Amurrio eta Urduña artean jartzea nahi du, erdibidean; hartara, Urduñatik gertuago egongo da, eta ez du denbora askorik beharko iristeko. Gainera, inguru hartan heliportua jartzeko prozesua bizkortzeko ere eskatu du. Modu horretan, gaixo eta zauriturik larrienak Osakidetzaren helikopteroan eramango lituzkete ospitalera.

Karrantzako Udaleko ordezkariek ere eskatu dute bilera bat Osakidetzako buruzagiekin. Txema Martin alkateak herritarrak lasaitu nahi izan ditu, esanez anbulantzia medikalizatuari eta helikopteroari eutsiko diotela. Osasun Sailak alkateari jakinarazi dio Ambasaguasen Gurutze Gorriak duen postua itxiko dela, baina Martinek iragarri du hori saihesten saiatuko dela.

ARRIGORRIAGA. Arrigorriagako bizilagunek sinadurak bildu dituzte udalak igerilekuen ordutegia murrizteko hartutako erabakiaren aurka. Neurria kanpoko igerilekuei dagokie. Orain arte, 10:00etatik 21:00etara zabalik zeuden instalazioak, 13:00etatik 19:3...

SESTAO. Abuztu hasieran itsasoratuko du Sestaoko La Naval ontziolak bere hurrengo ontzia. Bi urteotan esku artean ibili duten itsasontzi honek itsas hondoan harriak uzteko balio du eta horretarako hodi bat dauka. Batez beste, 500 behargini eman dio la...

Balmasedako alde zaharrean ibilgailuarekin sar daitezkeen herritarrentzat "onurak" ekarriko dituen sistema teknologiko berri bat probatzen ari da bertako udala. Hala azaldu du proiektuaren arduradunak, Gerardo Etxabe informatikariak.

Hain zuzen, orain arte, ibilgailuetako gidariek txartel bat jarri behar zuten sarreretan zeuden makinen aurrean; aurrerantzean, kamera batek ibilgailuaren matrikula irakurriko du, eta, auto horrek dituen baimenen arabera, sarbidea baimendu edo ukatu egingo dio.

Balmasedako Udalaren arabera, "aitzindaria da" eurak martxan jarriko duten sistema. Izan ere, estalpeko aparkalekuetan ohikoa bada ere, aire zabalean orain arte horrelakorik ez dela jarri martxan diote.

Sistema martxan jartzen ari dira dagoeneko. "Sistema informatikoan datuak sartzen ari gara eta datuok sartu ahala, funtzionatzen ari da. Dena den, ondo dabilen probatzen ari gara. Proba aldian gaude, eta hilabete edo bi hilabete iraungo diu prozesu honek", esan du Etxabek. "Arazorik dagoen, kameraren bati ukituren bat egin behar zaion, argiztapena egokitu —izan ere, sistema horrek gauez ere funtzionatuko du —…", hainbat gauza probatu behar dituztela azaldu du, sistema behin betiko martxan jarri aurretik.

Funtzionamendua

Teknologia berri horrek funtzionatzeko matrikula irakurtzen duen kamera bat jarri du udalak. Programa informatiko batek kamerak jasotako zenbakia hartu, eta datu basean begiratzen du zenbaki horrek ordezkatzen duen matrikula izena emanda dagoen edo ez baieztatzeko. Ordutegi horren barruan alde zaharrean sartzeko baimena baldin badu, sartzen utziko dio; gainerakoan, ez.

Informatika arduradunak azaldu duenez, txartelaz gain matrikula irakurriko dion sistemaren barruan sartu nahi duenak eskatu besterik ez du egin behar. Orain arte bezala jarraitu nahi duenak —txartela soilik erabilita— , berriz, hala egin dezakeela ere esan du. "Dena den, nik uste dut zerbitzu osagarria eskaintzen dugula: orain arte txartela erakutsi behar zen, eta aurrerantzean ez da horrelakorik egin beharko. Sarrera aurrean jartzearekin nahiko izango da", esan du.

Txartelak eta matrikula irakurgailuak, biek batera funtzionatuko dute oraingoz. Horretarako arrazoia azaldu du Etxabek: Sistema teknikoak matrikulak irakurtzeko zailtasunak dituenetan —euri asko den kasuetan edo matrikulak irakurketa zailtzen duen kalteren bat baldin badu, esaterako— txartela erabiltzeko aukera zabalik geratzen da.

Sistema hori martxan jarri ahal izateko, erabiltzaile bakoitzak txartel bakoitzari dagokion ibilgailuaren matrikula zenbakia zein den jakinarazi beharko dio udalari. Horrez gain, Enkarturren bulegoetako azken solairuan eta udaletxean bertan dagoen inprimaki bat bete eta entregatu egin behar da. Inprimaki hori posta elektroniko bidez udalera helarazteko aukera ere badago, peatonalizacion@balmaseda.net helbidera helaraziz.

Millonario zubiko aldaketak

Bestalde, Millonario zubirako sarbidea ere aldatu egin dute. Orain arte, urrutiko aginte baten bitartez zabaltzen zen sarbidea. Aurrerantzean, leku horretan ere txartel bidezko sistema ezarriko dute; matrikulak irakurtzeko sistema erabiltzeko aukera ere emango dute, gainera.

Hori dela eta, agintea darabiltenek aldaketa egin beharko dute Enkarturren bulegoetan. Datuak eguneratzea ere nahitaezkoa izango dela esan dute udalekoek.

Sistema berria martxan jartzeko udalak diru laguntza bat jaso duela jakinarazi du Etxabek. Beraz, erabiltzaileentzat doakoa izango da.

Dena den, txartela eskuratu behar dutenek —Millonario zubiko erabiltzaileek, adibidez—, sei euroko bermea eman beharko dute. Urrutiko agintea entregatzen dutenei, aurretik eman zuten bermearen dirua bueltatuko dietela azaldu du Balmasedako Udalak.

Adimen urritasuna duten pertsonei eta haien familiei laguntza ematen die Gorabide elkarteak, eta 50 urte bete ditu horretan. Urteurren horren balorazioa egin du Pablo Gonzalez (Santander, Espainia, 1957) elkarteko kudeatzaileak. Foru aldundiaren arabera, 5.300 bizkaitarrek dute adimen urritasuna; 4.500ek Gorabideren zerbitzuren bat jaso dute.

Mende erdi bete du aurten Gorabidek. Zelako balorazioa egiten duzue?

Balorazioa ona da; ez gure zilborrari begiratzen diogulako, emaitzak oinarritzat hartuta, baizik. 1962an familiak elkartu eta zerbitzuak izateko eta beharrizanak asetzeko borrokak hasi zituzteneko egoera eta gaur egungoa alderatzen baditugu, jauzia izugarria da; bai alor kuantitatiboan bai kualitatiboan.

Ezin ahatz dezakegu, gainera, adimen urritasuna zeukaten pertsona asko etxean sartuta bizi zirela; erabat ezezagunak ziren, ez zeukaten inongo balio sozialik. Hori, apurka, herriz herri, gurasoen eta beste jende askoren laguntzarekin aldatuz joan da, eta herritarren kontzientzietan sartzea lortu dute.

Hortik abiatuta, hainbat gauza landu dira: zentroak eraiki dira, ohikoa da pertsona horiek edozein lekutan ikustea, naturaltzat hartzen da beste edozein herritarrek dituzten eskubideak izatea... Beraz, egindako ekarpena ona dela deritzogu.

Zer aldatu da adimen urritasuna dutenen bizitzetan eta euren familien egunerokotasunean urte horietan guztietan?

Familiei dagokienez, bakarrik ez daudela sentiarazi die elkarteak; orain badaukate nora jo. Bestalde, bizitza betea izateko sostengua ematen die. Horrez gain, senideak elkartzeak proiektu gehiago garatzeko aukera ematen die.

Eta urritasuna daukaten pertsonei dagokienez?

Gorabideren antzeko elkarteek lortu dute lehenengo pertsonan garatutako bizitza bat izateko itxaropena ematea. Hau da, lanpostu bat lor dezakete, hezkuntza beste edozein umek bezala jaso dezakete... Hainbat jardueratarako aukerak zabaldu zaizkie. Esaterako, hainbat lorategi publiko urritasuna duten pertsonek zaintzen dituzte, metro geltokiak, plazak... Hainbat leku garbitzeko lana eurek betetzen dute. Ekarpen soziala bai, baina balioa ere bada. Azken finean, urritasuna izan arren, bizitza soziala edo beren ahalmenak —besteoi gertatzen zaigun bezala— garatu ahal izateko aukerak zabaldu ditugu. Hori da, nire ustez, egin dugun ekarpenik handiena.

Ikuspuntu sozialetik, bestalde, pertsona gisa gero eta balio handiagoa ematen zaie urritasunen bat dutenei. Pertsona kontzeptua azpimarratzen da, eta ez adimen urritasuna izatea.

Eta Gorabidek zer eskaintzen die?

Leku komun bat eskaintzen die, antolatua eta esperientzia handikoa; etorkizunaren aldeko borrokan jarraitu ahal izateko plataforma bat.

Zer sentitzen dute urritasuna duen ume jaioberri baten gurasoek lehen uneetan?

Familia asko ezagutu izan ditut, nahiz eta nik esperientzia hori bizi izan ez dudan. Hasieran ezustekoa da sendientzat. Kostatu egiten zaie onartzea. Edonork seme edo alaba bat duenean, bizitza eta etorkizun ona izan dezatela espero du. Asmo horiek pixka bat okertzen dituzten jazoera bati aurre egin behar diogunean, kolpe gogorra izaten da.

Adimen urritasuna sentimenduetan eta itxaropenean eragina duen alor bat da, eta gainditu egin behar da. Normalean, hasierako prozesu horren ostean, urritasuna dutenen sendiek beste guztiok egiten dugun gauza bera egiten dute: seme-alabak edo senide horiek aurrera ateratzearen alde borrokatu. Egia da, dena den, hasierako uneak zailak direla. Onartu egin behar duzu zure semea edo alaba beste era bateko babesa eta borroka eskatuko dituen egoera batean jaio dela.

Zer nolako aukerak dituzte bizitza autonomo bat garatu ahal izateko?

Urritasuna duen pertsona bati bizitzan zer gertatzea nahiko genukeen laburbildu beharko bagenu, gainerako guztioi gertatzen zaiguna aterako litzateke. Hau da, gustuko duzun bezala bizi ahal izateko aukera izatea, lagunak izatea, aisialdia izatea eta gozatzea, ikuskizunetara joan ahal izatea... Horretarako zer-nolako aukerak dauden? Hainbat euskarri eta babes: orientazio zerbitzuak, aisialdirako jarduerak, etxebizitzak eta eguneko zentroak, Lantegi Batuak fundazioaren bitartez, enplegurako eskaintzak... Gauza asko dauzkagu egiteke, baina gaur egun daukagun sarea handia da.

Sare hori eskualde guztietan berdintsu zabalduta al dago?

Bizkaia osoan daukagu presentzia. Egia da presentzia askotarikoa dela, baina populazioaren banaketak ere zerikusia du horretan. Batez ere, Bilbon eta Ezkerraldean eta Eskuinaldean dago presentzia nagusia. Hala ere, zentroak Markina-Xemeinen, Abadiñon, Lanestosan, Artzentalesen... Herrialde historiko osoan gaude. Beste zerbitzu batzuk, ordea, Bilboaldean kokatuta daude, eta herrialde osorako dira. Familia orientazioa, kasurako, Sondikan dago.

Autonomiarekin bizitzea lortzen al dute pertsona horiek?

Urritasuna duten pertsonen artean, oso kalte larriak dituztenak daude, batetik. Eta horien kasuan, bizitza kalitate handia izan dezaten saiatzen gara. Erabateko autonomia kasu horietan ezinezkoa da, oso menpekotasun handia baitute. Halakoetan, baina, okupazio eta aisialdi aukerak izan ditzaten saiatzen gara.

Beste kasu batzuetan, komunitatean bizi eta bizitza autonomoa izaten laguntzen diegu. Bizitza independenterako babesa eskaintzen duen zerbitzu bat daukagu: euren etxeetan edo unitate txikiko etxeetan bizi dira, eta alor jakin batzuetarako eskaintzen diegu laguntza. Esaterako, asteko erosketa edo etxeko lanen antolaketa egiten laguntzen diegu. Gainerako jarduerak euren kabuz antolatzen dituzte.

Beste batzuek, medikuarengana joateko laguntza behar dute, eta gainerakoan ondo konpontzen dira euren kabuz. Autonomia kontzeptua oso desberdina izaten da, pertsona bakoitzak duen adimen urritasunak dituen ezaugarrien arabera.

URDULIZ. Urdulizko ospitaleari Alfredo Espinosa izena jarriko diote. Espinosa 1937ko uztailaren 26an hil zuen Francoren armadak. Jose Antonio Agirre lehendakariaren gobernuko kontseilaria izan zen, eta txiroen sendagilea esaten zioten. Ospitalea 2013k...

Udal Etxebizitzak Bilboko udal erakundearen kontseiluak araudi orokor berriaren zirriborroa aztertu du asteon. Herritar asko eta askori eragiten baitio, araudi horren helburua da krisi egoerak sortutako garaietara egokitzea, kontuan hartuta langabezi...

BILBO. 30 udalek kontratistekiko zorrak kitatzeko arazoak dituztela eta, foru aldundiak azaldu du litekeena dela maileguak handitzeko eskaera egitea. 30 milioi euro eskatu beharko lituzkete. Dozena bat udalek arazo handiak dituzte zerbitzuak bermatzek...

Zazpi milioi euroko zorra dauka Alonsotegiko Udalak, herri hartako Bilduk salatu duenez. Koalizioaren arabera, beraz, biztanle bakoitzeko 2.500 euro zor ditu herriak. Datu horren haritik, gogora ekarri dute herriak 3,5 miloi euroko aurrekontua daukala...

PORTUGALETE. Babes ofizialeko etxebizitza bat egokitzen zaienei mailegurik ematen ez dieten banku edo aurrezki kutxak zigortzeko asmoa iragarri du Portugaleteko Udalak. Izan ere, Mikel Torres alkateak adierazi duenez, mailegua ukatzen duten entitateen...