BILBO. Egoera ekonomikoari buruz Bilboko Udalak hiru hilean behin egiten duen txostenaren arabera, turismoa da datu positiboak izan dituen sektore bakarra. Gainerakoetan adierazleak negatiboak izan dira (besteak beste, merkataritza, enplegua, enpresak...

Herritarren poltsikoek berehala nabaritu dute krisiari aurre egiteko asmoz ezarritako neurrietako bat: BEZaren igoera. Adibidez, garraio zerbitzuek, zeinak urtero bezala urtarrilean garestitu ziren, berriro ere gora egin dute. AP-8ko ordainsarietan eta garraio publikoan antzeman da, dagoeneko, prezioen gorakada hori.

Joan den asteburuaz geroztik %3 garestitu dira AP-8ko autobideko ordainsariak —%18ko BEZa zuten lehen; %21ekoa orain—. Ibilgailu arinei dagokienez, bi eta zazpi zentimo artean egin dute gora prezioek. Ibilgailu astunek nabarituko dute gehien igoera. Izan ere, bost eta 22 zentimo artean garestitu dira haientzako ordainsariak. Bilbotik Gasteizerako autobideko ordainsaria, bestalde, euro erdi igo da hilabetean.

Errepideen erabileran ez ezik, garraio publikoan ere nabaritu da igoera. Bilboko Metroak %8 BEZa zuen orain arte, eta %10eko du orain. Igoera joan den zapatutik dago indarrean.

Metrokoek jakinarazi dutenez, Creditrans txartela darabilten bidaiarientzat zentimo bat eta bi zentimo artean egin du gora bidaia bakoitzak. Behin-behineko txartelean ez da prezio aldaketarik izan, eta Gizatransen bidaiak zentimo bat igo dira. Antzera igo dira Bilbobus zerbitzua, Artxandako funikularra eta Bilboko taxien tarifa arruntak. Bizkaibusi dagokionez, prezioei eutsi diete oraingoz. Bidenabar, Bizkaibusen neguko ordutegia astelehenean sartuko da indarrean.

Igoerak Bilboko txandakako aparkalekuetan eta TAO sisteman ere izango du eragina. Haietan prezio igoera datorren urtarrilaren 1etik aurrera igarriko da.

Butroeko gazteluaren (Gatika) inguruetan antzinatik erromeria egin izan dute herritarrek, Madalen egunez. Ohitura galduta egon da, eta aurten berreskuratzea erabaki dute. Domekan egin zuten. 10:00 inguruan —batzuk, beranduago— atera ziren herrietatik eskotak izeneko kalejirak, asto zein idi uztarriek lagunduta. Madalen ermitan meza, hamaiketakoa, herri bazkaria eta herri kirolak eta dantzaldia izan zituzten, besteak beste.

Karrantzako minda planta eraikitzeko proiektuak hiru urte darama geldirik. Iaz iragarri zuen Eusko Jaurlaritzak ez diola diru laguntza gehiagorik emango. Karrantzako Udalak egitasmoari eutsi gura dio, baina haren atzetik dagoen Karrantzako Minda enpresa —udala kide da— hartzekodunen lehiaketan dago, porrot egin eta likidatzeko zorian. Hori jakinik, Bizkaiko Foru Aldundiak eta Espainiako Gobernuak emandako diru laguntzak berreskuratu gura dituzte. Orotara, 5 milioi euro dira.

Foru aldundiko Nekazaritza Sailak hil hasieran onartu zuen diru laguntzak itzultzeko agintzen duen foru araua. Argudiatu dute ez dela bete diru laguntzen araudiko 33. artikulua. Haren arabera, egitasmoaren helburuak betetzen ez badira, jasotakoa itzuli egin beharko da, eta plantarik ez denez eraiki, ez dela bete ondorioztatu du foru aldundiak. 2 milioi jaso zituen Nekazaritza Sailetik, eta 250.000 euro ere eskatzen dio, interesengatik. Orotara, egitasmoak 12 milioi jaso zituen hainbat erakunde publikoren eskutik.

Asteon, gainera, Bizkaiko Bilduk agerraldi bat egin du egitasmoaren egoera salatzeko. Besteak beste, Karrantzako Udalari eskatu dio dagokiona onar dezala eta ikerketa batzorde bat martxan jar dezala, erantzukizun legalak argitzeko. Gainera, Karrantza Zabala plataformarekin harremanetan dabiltza, alkatearen aurkako zentsura mozio bat aurkezteko. Elkarrekin 6 zinegotzi dituzte —EAJk 5 ordezkari ditu—.

Ongizatea, ikerketa zientifikoa eta sarraskien biktimak. Hiru arlo horiek izan ditu gogoan foru aldundiak aurten Bizkaitar Argiak sariak emateko orduan.

Hain zuzen, adimen urritasuna duten pertsonen eskubideen alde egindako lanagatik, Gorabide irabazi asmorik gabeko elkartea saritu dute, batetik. Bestetik, Felix Goñi Urzelai Medikuntza eta Kirurgian doktore, EHUko Biokimika eta Biologia Molekularreko katedradun eta unibertsitate horretako Biofisika Unitateko zuzendariari eman diote saria. Irakaskuntzan eta ikerketan egindako "ibilbide luze eta bikaina" saritu nahi izan dio foru aldundiak. Azkenik, 1936ko gerrako biktima zibilei ere eman diete Bizkaitar Argiak saria, bonbardaketek eragindako txikizioa eta biktima zibil horiek jasan zutena inoiz ahatz ez dadin eta era horretako gertaerarik berriz ere gerta ez dadin aldarrikatzeko. Halaber, 1936ko gerran Bizkaiko herrietan izandako bonbardaketetan biktima izan ziren ume, gizon eta emakume errugabeei ere omenaldia egin nahi izan diete.

Eguazten eguerdian egin zuten sariok emateko ekitaldia. Bizkaitar Argiak sariaren dominen bitartez edozein gizarte jardueratan beraien jokabide, zerbitzu eta jokaeragatik Bizkaia eta haren balioak sustatzen lagundu duten pertsona fisiko edo juridiko, entitate edo herritarren taldeak omentzen ditu foru aldundiak.

Zerbitzua gizarteari

Jose Luis Bilbao ahaldun nagusiaren esanetan, dena den, "pertsona eta kolektibo horien ezaugarririk garrantzitsuena benetan Bizkaiko gizarteari modu batean edo bestean ematen dioten zerbitzua da". Gorabideren kasuan, "adimen urritasuna duten pertsonen autonomia sustatuz eta haien duintasuna babestuz"; Felix Goñiri dagokionez, "giza jakintza handituz eta aberastuz"; bonbardaketaren biktima zibilei dagokienez, "gizarte batean inoiz gertatu behar ez litzatekeenaren lekuko eta oroitzapen gisa".

Batzuek eta besteek hitzaldietarako hartutako tartea bukatu ostean, familia argazkia atera eta ohorezko aurreskua dantzatu zieten. Foru jauregiko harrera aretoko agertokira, bada, Bizkaitar Argiak dominak jaso zituztenak igo ziren: Gorabide elkartearen izenean, Hugo Baroja bertako presidentea; gerrako biktima zibilen kasuan, gerra garaian bonbardaketak izan zituzten Bizkaiko 37 udalerrien izenean, Durangoko alkate Aitziber Irigoras eta Gernika-Lumoko zinegotzi Maria Uribe; bestalde, Felix Goñi Urzelaik berak hartu zuen domina. Omendu guztiek domina jasotzearekin "harro" zeudela azaldu zuten.

Jose Luis Bilbaoren esanetan, pertsona eta talde horiek Bizkaiarentzat "balio handikoak izan dira, eta gaur egun ere badira" eta "guztiontzat eredu dira". Gorabide elkarteari dagokionez, azken 50 urteetan adimen urritasuna duten pertsonen bizitza hobetzeko etengabeko arreta pertsonalizatu, integral eta kalitatezkoan erreferente bat dela deritzo. Goñi Urzelairi emandako sariak, bestalde, "ikerkuntzarako krisi eta zailtasun egoera honetan garapen zientifikoaren aldeko apustua erakusten du, eta baita foru aldundiaren ezagutza".

Alor ekonomikoari zein sozialari dagokionez, "sasoi latzak" direla adierazi zuen Bilbaok. "Ezartzen eta iragartzen ari diren eta gu guztioi kalte egingo diguten murrizketa askorekin" ez dagoela ados esan zuen. Besteak beste, mendekotasunaren alorrak sortzen duen gastuan "egin den sakrifizioa edo ikerkuntza zientifikoaren inbertsioan egin den murrizketa" aipatu zituen.

Bizkaiko Foru Aldundia Espainiako Gobernuak onartutako azken murrizketen aurka agertu da. Juan Maria Aburto foru gobernuaren bozeramaileak azaldu duenez, "bidegabeak dira, gizarte, politika eta ekonomia aldetik". Hala, behargin publikoei Gabonetako paga kentzeko agindua jaso dute, baina langileei kalterik ez eragiteko modua bilatzen dabiltza. Martitzeneko Gobernu Kontseiluak foru aldundiko kargudun politikoei Gabonetako saria kentzea onartu zuen. Neurri horrekin, 200.000 euro aurreztuko lituzke foru ogasunak.

Horrela, foru aldundiak langile publikoei Gabonetako saria kentzea saihestu nahi du. Hala ere, Aburtok honako hau onartu du: "Espainiako Gobernuak horretara behartuz gero, ez genuke beste irtenbiderik izango". Bitartean, halakorik egin behar ez izateko bideak aztertzen ari dira.

Bizkaiko Foru Aldundiak 3.148 funtzionario ditu —enpresa publikoetako beharginak batuz gero, 4.500 inguru—. Hala, horiei guztiei Gabonetako saria kenduta, foru ogasunak 6 milioi euro aurreztuko lituzke. Aburtoren iritziz, behargin publikoei eskatzen zaiena "gehiegizkoa" da. Horregatik, erretiro aurreratu batzuen bidez eta hutsuneak ez betez 70 lanpostu kentzea onartu zuen foru aldundiak 2012ko aurrekontuetan. "Neurri horrekin, Gabonetako paga kenduta baino askoz diru gehiago aurreztuko dugu", azaldu du.

Beharginak, tentuz

Foru aldundiko Gobernu Kontseiluak neurri hori onartzen zuen bitartean, beharginak Foru jauregiaren aurreko aldean protestan ibili ziren. Espainiako Gobernuak onartutako murrizketak salatu zituzten, baina Jose Luis Bilbao ahaldun nagusiari ohartarazi zioten haren erabakiak ere gertutik zainduko dituztela. Izan ere, "orain arte, Bilbaok zintzo-zintzo bete ditu Madrildik iritsi zaizkion aginduak".

Behargin publikoei ez ezik gizarteari oro har eragingo dioten kalteaz hitz egin zuen, denen izenean, Sabin del Badok. "Azken batean, zerbitzu publikoak gutxituko dizkiete herritarrei; hori da larriena", ohartarazi zuen. Langabezia saria murrizteko eta menpekotasuna dutenen diru laguntzak gutxitzeko erabakiak gogoan, haren esanetan, 20/2012 Errege Lege Dekretuak "beharrizanik handiena duten herritarrei eragiten die kaltea, eta egoerarik zailena dutenei kentzen die babesa". Azpimarratu zuen BEZaren igoerak ere gogorrago jotzen dituela.

Krisiaren eraginak Bilboko Portuan ere izan du eragina. Hain zuzen, 2012ko lehenengo seihilekoan 13,5 milioi tona salgai igaro dira portutik, iaz garai berean handik pasatu zen kopurua baino %21 gutxiago. Beherakada horren eragile, berriz, Petronorrek...

BILBO. Espainiako Gobernuak sektorea liberalizatu nahi duelako haserre, taxi gidariek greba egingo dute datorren eguaztenean, abuztuak 1. Egun horretan bertan, manifestazioa egingo dute Bilboko kaleetan. Lurreko garraioak antolatzeko PPren gobernuak e...

Gizakiak betidanik izan du lehorra ez ezik, lurra eta airea menderatzeko grina. Hala, uretan zein zeruan ibiltzeko ahaleginak ez dira gutxi. Hegazkinen beharrik barik, asko dira txorien pare zeruan ibiltzea gustuko dutenak. Aske, baina haizearen menpe. Geroz eta gehiago dira parapentean eta antzekoetan ibiltzen direnak. Eta Bizkaian badira leku aproposak horretarako.

Denen artean ezagunena Urduña da. Euskal Herriko ingururik onenetakoa da hegan egiteko, eta baita aitzindaria ere. Lehen kirol hegaldiak han egin ziren. Salvada mendilerroan izaten dute kirolariek hegaldia hasteko abiapuntua. Parapentean, paramotorrean, delta hegalean edo ultra-arinean ibili ohi dira.

Desnibela 620 metro da. Ikuspegiak, zoragarriak. Urduñan hegan egiteko, baina, komeni da haizea orduko 10 eta 20 kilometro artekoa izatea, eta ipar-ekialdetik jotzea. Gutxiago izanez gero, ez dago abiadura hartzeko lekurik; zakarrago ibiliz gero, aireratzean bertikalean azkarregi igotzeko arriskua dago. Lehorreratzeko lekua ere finkatuta dute, Tologorri Parapente Clubaren eta Parapentearen Euskal Eskolaren zelaietan. Beti egoten da horretarako egokituta. Lurreratzerakoan tentuz ibili behar da; batez ere, arratsaldeko azken orduan, haizeak mendebaldetik jotzen baitu. Errepide ondoko mahatsondoei ere erreparatu behar zaie.

Urduñan haize zakarra dagoenetan, Orozko izan daiteke hegan egiteko beste leku aproposa. Garai batean, harako joera handia zuten zaleek, baina azkenaldian utzita egon da. Dena den, berriro ere harako joera nabarmentzen ari da. Orozkoko Santa Marina mendiak ez du Urduñak besteko garaierarik. Gutxi gorabehera, haren erdia da. Horri esker, hegaldi termikoa egin daiteke, baita hegaletik dinamikoa ere, arratsaldeetan. Aireratze erraza dauka, Urduñarekin alderatuz gero. Eta larreak ere prest daude, Orozko bailarara begira. Hala ere, mendiz inguratuta dagoenez, aire zurrunbiloak sor daitezke lurreratzerakoan.

Eguerdian eta arratsalde hasieran egoten dira tenperatura aldetik baldintzarik onenak trantsizio hegaldiak egiteko. Ekialdera begira duen magala ere badauka, eta handik Bizkaiko mendirik garaienerantz egin daiteke hegan: Gorbeiara. Airetik Bizkaiko eta Arabako mendirik garaienak ikusteko aukera eskaintzen du, gainera.

Tontor eta bailaren ordez, hegan egiterakoan azpian ura izan nahi dutenek ere badute aukera. Sopelako Parapente Eskolak Uribe Kostako amildegirik ederrenetan aireratzeko aukera ematen du, itsas txorien pare hegan egiteko. Aurreneko ikastaroak egiten dituzte kostaldea. Motorra duen parapentea erabiltzen dute, eta Barinatxe hondartza gainean izaten dute aireratzeko eta lurreratzeko pista. Eskolako ikasleen artean trebezia gehiago dutenak Bakio, Mungia eta Jatabe artean dagoen Jata mendira joaten dira.

BASAURI. Basauriko Udalak aurreko legegintzaldian egin nahi zuen museorako erositako artelanak eraikin publikoetan jartzen hasi dira. Izan ere, gaur egungo udaleko buru EAJ taldeak atzera bota zuen museoaren proiektua, oso garestia zelako (11 milioi ...