Bizkaiko Foru Aldundiak iazko baso suteen berri eman du. Herrialde historikoan, 80 sute piztu ziren 2012an. Osotara, 144 baso hektarea erre ziren.

Piztutako suteetan, gehienetan —51 sute— hektarea bat baino gutxiago erre zen, hasierako fasean harrapatu eta itzaltzea lortu zelako. Beste 23 sutetan, hektarea bat eta bost hektarea arteko eremua erre zen. Gainontzeko sei suteetan, 5 hektarea baino gehiago erre ziren, baina haietako bakar batean ere ez ziren erre 35 baino gehiago.

Nekazaritza Sailak gogora ekarri duenez, iazkoa urte zaila izan zen. Apiriletik urrira ia ez zuen euririk egin, eta udazkena ere ohi baino lehorragoa izan zen. Gainera, tenperaturei dagokienez, abuztuan muturreko hainbat beroaldi izan ziren, eta, oro har, uda osoan, bero egin zuen. Suteak pizteko arriskua, bada, normalean baino handiagoa izan zen. Hala ere, erretako eremuen kopuruak ez du gora egin. Gainera, nabarmendu dute nahita edo arduragabekeriaz piztu diren suteen kopuruak behera egin zutela.

"Ezinbestekoa da basoen kudeaketa eta zaintza egitea. Suteak saihesteko neurriak hartu behar dira aurretik", azaldu du Irene Pardo Nekazaritza ahaldunak. Baso pribatu zein publikoak zaintzearen garrantziaz ohartarazi du Pardok. "Basoko jarduerak beharrezkoak dira mendia emankorra izan dadin; horrez gain, sua hedatzea oztopatzeko modu bat ere bada. Hala, suaren berotze ahalmena gutxitu egiten da, eta sua itzaltzeko lanak eraginkorragoak dira", azaldu du.

Bizkaian sua piztu ahal izateko baimena eskatu behar da, Base Gorrira deituta —94-446 52 97 eta 94-446 50 12 telefono zenbakiak—. Foru basozainek Galdakaoko Ganguren mendian daukaten egoitza da. Iaz, 5.000 dei jaso zituzten baimena eskatu edo sua pizteko baldintzen berri jakiteko.

Iurreta, Durango, Abadiño eta Zornotzako udalek Durangaldeko lehen maketa lehiaketa antolatu dute. Dagoeneko martxan dago, eta parte hartu gura duten taldeek martxoaren 8ra arteko epea izango dute aurkezteko. Euren lana posta elektronikoz bidali beharko dute, maketa.udalgaztegi@gmail.com helbidera.

Lehiaketan parte hartzeko baldintza batzuk bete beharko dituzte musika taldeek. Batetik, taldekideen erdiak gutxienez 15 eta 35 urte bitartekoak izan behar dira. Lehiaketak Bizkaiko Foru Aldundiaren Gaztedi planaren babesa daukanez, plan horren kide diren eskualdeko udalerrietakoren batean erroldatuta egon beharko dute. Gainera, aurretik diskoren bat grabatuta daukaten taldeek debekatuta daukate lehiaketa honetan parte hartzea.

Musika adituz osatutako epaimahai batek entzungo ditu posta elektronikoz jasotako kanta guztiak. Denen artetik bederatzi aukeratuko dituzte. Talde horiek kontzertuak eskainiko dituzte Durango, Zornotza eta Abadiñoko aretoetan. Lehiaketaren irabazle suertatuko den taldeak, gainera, Durangoko Plateruena kafe antzokian emango du kontzertua.

Lau udal horietako webguneetan dago izena emateko bete behar den orria. Orriarekin batera, hiru kanta bidali behar dira. Informazio gehiago nahi duenak, hala ere, eskuragarri izango du udalotako Gazteria Zerbitzuetara deituz gero.

Lehiaketa guztietan legez, honetan ere sariak egongo dira. Irabazleek 1.800 euro jasoko dituzte. Euskarazko kanturik onena sortu duen taldeak, berriz, 500 euro eramango ditu.

Bilboko Udalak ez ditu ordenantza bidez arautuko gazteen lokalak. Nahiago izan du gazteokiko elkarlana sendotu, lokalak erabiltzeko gida argitaratuz. "Ordenantza bat edukitzeak zigor neurriak hartzera behartuko gintuzke, baina ez ditugu gazteen inguru...

Arratsaldeko bostak, Sopela eta Barrika artean, Meñakotz kalatxoan. Denboraleak itsaso bizi eta zakarra ekarri du Bizkaiko kostaldera, eta Meñakotz ez da salbuespena. Harrotuta dago itsasoa, ilun eta nahasi. Euria barra-barra ibili da. Hotzak ere ez du neguko postal hau galdu nahi izan.

Ez dago inor Uribe Kostako paraje eder honetan; ez dago udan txosnaren inguruan batzen diren udatiarren arrastorik. Neguan Meñakotz ez dago modan. Baina bada neguan ere kalara egunero joaten denik ere. Haitzen artean David Bustamante (Barrika, 1975) agertu da, irribarretsu, eta, ohi legez, ortozik. Egunero bezala, itsasoa ikustera joan da. Olatuak daudenean surfean aritzeko aprobetxatzen du, baina olaturik ez dagoenean ere ez du bainua hartzeko aukerarik galtzen: "Korrika egitera joaten naiz, eta horren ostean bainua hartzen dut Meñakotzen, negua izanda ere".

Barrikan jaiotakoa izanik, Bustamantek beti sentitu du lotura berezia hondartza horrekin: "Hau da nire lekua; kala honek eman dizkidan momentuak ez ditut inon izan. Betidanik ibili naiz hemen; ez dakit zenbat ordu eman ditudan". Oreka sentitzen du leku horretan: "Egonean egon, lasai-lasai. Ez dut besterik behar".

Surfean aritzeko olatu aproposak egonez gero, bainua hartzeaz gain, ohola hartu eta olatuekaz dantzan ibiltzen da Zuku. Ezizen horregaz ezagutzen dute gehienek Uribe Kostan: "Txikia nintzenean, nire anaia oso indartsua zen, eta ni txikia... Zumosol deitu hari, Zumotrol niri, ondoren Zumo bihurtu, eta, azkenean, Zuku deitzen didate".

Surfarekiko afizioa ere txikitatik datorkio Zukuri: "Txikitan koltxoneta eta puzgarriekaz ibiltzen nintzen hondartzan. Gero kortxoagaz hasi, 20 urtera arte, eta, orain, 18 urte daramat oholagaz". Surfa zaletasuna da berarentzat, ez du lanik egiten horretan profesional legez: "Profesionala... oso profesionala naiz, kar-kar! Baina ez naiz honetaz bizi. Hori bai, laguntzak izan ditut; orain adibidez enpresa batek trajeak ordaintzen dizkit".

Modu batera edo bestera, lotura estu-estua sentitzen du Bustamantek itsasoagaz. Lehen, adibidez, arrantzan ere ibiltzen zen: "Urte askotan ibili nintzen, baina gero arrainak lagunak bihurtu ziren eta... ezin dituzu lagunak jan!". Hortaz, kainabera utzi arren, barrikoztarrak itsasoagaz olgetan jarraitzen du: "Itsasoan gorputza eta arima batzen dira, eta gaurko munduan horrek garrantzi handia du. Beti gabiltza gauzak egiten automatak moduan, baina ez gaude arimagaz batera. Itsasoan bibrazio hori sentitzen dut, gure izaeragaz lotuta". Bere ustez, itsasoan estresa eta arazoak desagertzen dira: "Mundua den bezalakoa sentitzen dut: bakarrik zaude olatuakaz, lasaitasunean. Burua itsasoagaz lotzen da, eta lotura hori geratzen da bakarrik".

Ez du imajinatzen bere burua itsasotik urrun bizitzen. Ingalaterran ingeniaritza ikasketak egin zituen lau urtez, baina badaezpada ez zen kostaldetik gehiegi urrundu: "Portsmouthen egon nintzen. Ferryan joaten nintzen, eta pare bat aldiz polizoi legez bidaiatzen harrapatu ninduten. Kar-kar!". Kalifornian ere bizitzeko aukera izan zuen, baina kostaldetik urrun, eta, aitortzen duenez, ez zen oso atsegina izan: "Kalifornian nengoen, barnealdean, eta ez dut ostera ere horrelakorik esperimentatu gura, oso txarto pasatu nuen".

Surfaz gain, Zukuk ere beste pasio bat du: tai txia. Sopelako Tai Txi taldeko kidea da, eta eskolak eskaintzen ditu. "Beti gustatu zaizkit arte martzialak. Lagun batek tai txi egitera animatu ninduen, eta geroztik bete-betean ibili naiz. Iñaki Zunzunegi izan zen nire irakaslea, eta jarraitzen du izaten". Normalean tai txi eskolak Sopelako kiroldegian eta Ander Deuna ikastolan eskaintzen ditu, baina eguraldi ona dagoenean hondartzara jaisten dira: "Oso energia ona dago hondartzan tai txi egiteko: itsasoa, mendia, egunsentiak... Geratzen den argia eta energia oso aproposa da, nahiz eta tai txia egiteko harea ez izan onena!".

Aldarrikapenerako tartea ere izaten du Bustamantek. Peñatxuri surf taldeko kide gisara, natura eta ingurunea errespetatzeko hainbat ekimenetan parte hartzen du: "Hori da gure filosofia, ez da bakarrik surfa edo kirola egitea, baizik eta hondartza zaintzea, naturarekiko lotura sustatzea". Hori dela eta, hainbat ekintza burutu dituzte azkenaldian: hondartza inguruko lursailen garbiketak eta bertoko espezieen landaketak, besteak beste.

Horretaz gain, barrizkotarrak hainbat surflarik bultzatutako Itsasorantz ekimenean parte hartzen du, euskal gatazkaren konponbidearen alde: "Oso proiektu polita da. Surflarioi itsasoak batzen gaitu, eta erronka hau da: nola egin ahal dugu surflariok sentimendu hori beste batzuei sentiarazteko?". Helburu horregaz, hainbat ekintzatan parte hartu dute, gatazkaren konponbidea lortzeko bidean: "Euskal Herria itsasontzi baten modukoa da; bertan pentsaera eta nortasun ezberdineko herritarrak gaude. Eta itsasontzia hondoratzen bada... denak hondoratuko gara! Indarrak batu behar ditugu itsasontziak aurrera egin dezan!".

Langabezia datuak gorantz doazen garai hauetan, lanpostu duin bat izatea ia-ia luxua bilakatu da gazteentzat. Ez da erraza lan munduan sartzea; horrenbestez, gazte askok prestakuntzan sakontzea erabaki dute. Bitarte horretan, han eta hemen curriculuma...

Etxez etxeko fisioterapia zerbitzua jarri dute martxan Leire Goitisolo eta Maite Zabala lekeitiarrek. Eskualdean ez dago horrelako zerbitzurik. Lana noiz helduko zitzaien zain egon beharrean, beraien kabuz proiektu berri hau hastea erabaki dute.Zer da...

Ingurumen ekonomian trebatu eta Basque Center for Climate Change (BC3) klima aldaketari buruzko euskal zentroan dihardu Unai Pascual Ikerbasqueko ikertzaileak. Zientziarako euskal fundazioak komunikabideekin hilean behin antolatzen dituzten Gosari zie...

Gasolindegietako langileen lan hitzarmena berritzeko borrokak 46 egun iraun du. Abenduaren 20an hasi zuten greba mugagabea, eta, azkenean, asteartean sinatu zuten akordiorako oinarria Aevecar patronalarekin; Repsol, Campsa, Shell eta sektore honetako beste talde handiak biltzen dituen erakundearekin, hain zuzen. Ostera, Cebek patronala —erregaien konpainia txikiagoak biltzen dituena— akordiotik kanpo geratu da, lan hitzarmen berria bertan behera uzteko aukera debekatzen duen klausula ez duelako onartu.

Baina, honako hau ez da izan gasolindegietako enplegatuek egin duten lehenengo greba. 1989an ere langileak grebara joan ziren. Garai hartan, lanuzteak 37 egun iraun zituen.

Badira sektorean aspaldikoak diren beharginak eta bi grebak ezagutu dituztenak. Horietako bi Bizkaiko Hitza-rekin aritu dira solasean, eta greba hauen arteko desberdintasunak aztertu dute.

Jose Luis Merinok (Palentzia, 1957) eta Jose Foruriak (Gernika-Lumo, 1956) 35 urte baino gehiago eman dituzte gasolindegietan lanean. Ondo baino hobeto ezagutzen dituzte kolektibo honen nondik norakoak, eta bi greben artean "ezberdintasun itzelak" sumatu dituztela adierazi dute. 1989ko grebaren testuingurua oso desberdina izan zela kontatzen dute. 1980ko hamarkadan soldata duin baten alde borrokatu ziren. Lansaria oso baxua zen. "Eskura eta beltzean egindako ordainketak asko ziren. Ia guztia diru beltza zen; eskupeko asko genituen. Gainera,estatu mailako hitzarmena miseria bat zen, ez zegoen ezer araututa", azaldu du Foruriak. Lan baldintzak ere erregulatu gabe zeuden. Merinok azpimarratzen duenez, "bizi-kalitate hobea lortu nahi genuen; baimenak edo lizentzia ofizialak, adibidez. Egutegia ere egun batetik besterakoa zen. Arduradunarekin izaten genuen harremanaren arabera libratzen genuen". 1989an langileak guztientzako eskubide berdinak eskatzeko elkartu ziren. "Guztiok berdin kobratzea lortu nahi genuen, ez batzuek pribilegioak izatea eta besteek ez", dio Foruriak.

Kolektiboaren izaera asko aldatu dela aipatzen dute. "Gasolindegietako lana hilabete batzuetarako zen. Ostean, fabrika batera alde egiten zuen jendeak", Foruriaren arabera. 1989az geroztik, egoera aldatuz joan da. ELA sindikatuko bi kideok adierazten duten moduan, lehen ez ziren multinazionalak existitzen eta enpresari batentzat egiten zen lan. "Lehen, norbere gaitasunak zuen pisurik handiena lanean; orain, aldaba onak eduki behar dira", kexu da Merino.

1980ko hamarkadan gasolindegi batean lan egiteak "aktibitate bat zela" uste dute. "Egun, gasolindegi batean lan egiten baduzu, enplegu bat duzu; lehen ez zen hala", argitu du Foruriak. "Askok eskupekoa ematen ziguten, baina, eskean ibiltzen ginelako. Esate baterako, autoen kristalak garbitzen genituen. Batek gasolina bota eta besteak autoa garbitzen zion gidariari; semaforoetan gertatzen den antzera. Azken batean, behartu egiten zenituen eskupekoa ematera", gaineratu du.

Gaur egungo lana bestelakoa da. "Lehen denetarik egiten genuen; orain, ezin zaio auto bati bonbilla bat aldatu, adibidez. Egun, erantzukizun handia dugu. Pentsa buxia bat aldatzen duzula eta gidariari zerbait gertatzen zaiola. Akabo! Produktu homologatuak baino ezin ditugu saldu", dio Foruriak.

"Nitasuna"

Bi langile hauen arabera, piketea askoz eraginkorragoa izan zen aurrekoan. "Nik gogotsu ikusi ditut gazteak; baina, gehiago mugitzen ginen lehen", gogoratzen du Merinok. Langileen artean "nitasuna" gailentzen dela uste dute. "Guk 20 urte genituenean, borroka ulertzeko modua desberdina zen. Gutasuna zen garrantzitsuena, denok batera zerbait lortzea", gaineratzen du Merinok. Krisiak markatutako egungo egoera ekarri dute gogora, eta horrek langileengan sortarazten dituen oztopoak. "Lehen noiz kanporatuko zintuzten desiratzen zeunden, ea zer edo zer hobea topatzen zenuen. Orain asko dago jokoan. Azkenean, gazteak apur bat atzeratzen dira eta beteranook gidatzen dugu taldea". Hala ere, balantze positiboa egin dute. Gutxi gorabehera 400 langile aritu dira protestan eta horietatik 50-60 inguruk "oso aktiboki" gainera.

Azken greba "oso gogorra" izan dela azpimarratzen dute. Animoa eta gogoa desberdina izan dira egun batetik bestera. Gainera, sindikatu asko egonda, "ados jartzea zaila izan dela" azaldu dute. Hala ere, Eusko Jaurlaritzatik egindako esfortzua txalotu dute; aldeak hitz egitera "behartu" baititu.

Mugikortasunaren arazoa

Nahiz eta patronalak eskainitako hitzarmena onartzea adostu duten, mugikortasun klausula batekin ez daude ados. "Edonoiz, edonora mugi zaitzakete", diote. Lan zentrotik 20 kilometroko muga ipini dute; hala ere, horiez gain etxetik lan zentrora egin behar direnak ez dituzte kontuan hartu. Merinok azaldu duenez, eskatu dutena da mugikortasuna justifikatuta egotea. "Negozioaren amortizazioagatik bada, baimentzea. Kontrara, gaixo agiriengatik edo ezustekoengatik baldin badira, jatorriko lanpostua manten dezatela eskatzen dugu eta enplegu hori inork ez okupatzea". Foruriaren arabera, "kontrolik gabeko mugikortasuna basakeria da; enpresariaren nahikeriagatik egina". Puntu hau arautu nahiko lukete.

Asteartean, akordioa sinatuta, emozioa nagusi izan zen. Gazteenek borrokarekin gauzak lor daitezkeela ikasi dutela uste dute bi beterano hauek. Baina, "nola sentituko dira greba hausleak?", galdetzen dute. Merinoren arabera, "onura aterako diote nahiz eta borrokatu ez". Foruriak bere buruari galdetzen dio ea barkamenik eskatuko ote duten edo lankideen borrokara gehituko diren. "Gainontzeko langile taldeentzat eredugarri izatea nahi genuke".

GERNIKA-LUMO. Busturialdeko Industrigunea izango denari buruzko txosten ekonomikoa eskatzea adostu dute Busturialdeko alkateek, asteon Ajangizen egindako bileran. Muxikan eraikiko litzateke. Bien bitartean, EAJ, Bildu eta talde independenteetako ordez...

DURANGO. Eskualdeko airearen kalitatea neurtuko du Durango Merinaldeko Mankomunitateak. Emaitzak 2009an egin zuten beste neurketa batekin alderatu eta bilakaera zein izan den ezagutzea da ikerketaren helburua. Aurten egingo duten neurketak errepideek...