Hiriak ongizateari egin diezaiokeen ekarpenean, eragin handia du esparru publikoaren planifikazioak. Urban Psicology azterketaren ondorioak aurkeztearekin batera, tokian-tokian egiten ari diren egitasmoei ere heldu zieten Bilboko Crai eraikinean hilaren 6an antolatutako jardunaldian. Euren herrietan garatzen ari diren proiektuez mintzatu ziren Arrigorriagako alkate Maite Ibarra (EH Bildu), Barakaldoko Amaia del Campo (EAJ), Leioako Iban Rodriguez (EAJ) eta Bilboko Udaleko Hezkuntza zinegotzi Eider Bilbao (PSE-EE).

Orain urte batzuk, Osasun Foroa sortu zuten Arrigorriagako Udalak, osasun eta hezkuntza zentroek eta herriko beste hainbat eragilek. COVID-19aren pandemiaren ondotik, foroak diagnostiko bat egin zuen osasun beharrak atzemateko, eta ondorioztatu zuten nahi gabeko bakardadea zela arazorik behinena, Ibarra alkateak Bilboko jardunaldian azaldu duenez; bakardadeak, batez ere, adineko emakumeei erasaten zien, eta sakonagoa zen herrigunetik urruneko auzoetan. Zelan jorratu zitekeen afera hirigintzaren ikuspegitik? Toki atseginak eskainiz, etxetik ateratzeko pizgarri bat eduki zezaten. Herriko lokal bat atondu du udalak, eta sofaz, aulkiz, mahaiz eta bestelako altzariz hornitu du, bizilagunak bertan eroso egon daitezen, berba egiten, kartetan jolasten…

Barakaldon, berdeguneak hiriaren barruan sartu dituzte. «Lehen, birika berdea hiritik kanpo zegoen: Mespelerreka, adibidez», Del Camporen hitzetan. Orain, Barakaldok 238.000 metro koadroko «bihotz berdeak» ditu sakabanaturik, eta eremu hori zabaltzeko lanetan ari dira: 90.000 metro koadroko parke bat egin asmo dute itsasadarraren aldamenean, Zamalanda. «Kaleek bizitza osasungarria susta dezakete, baina topagune ere izan daitezke». Barakaldoko Udalaren arabera, batik bat hiru talderekin landu behar da ongizate emozionala: adinekoekin, gazteekin eta andreekin.

Naturaguneetan ipinia du arreta Leioako Udalak ere. «Demokrazia hasi zenean, auzoak ez zeuden elkarri lotuta; askotan espaloirik ere ez zegoen; Leioa garai postindustrialetik zetorren», aletu du Rodriguezek. «Hiri berde bat zen, baina berde hori pribatua zen». Orain, biztanleko 23 metro koadro zoru publiko berde dago —OMEk 10-15 gomendatzen ditu, alkateak nabarmendu duenez—, eta irailean beste parke bat inauguratu zuten: Arriena, 31.000 metro koadrokoa. Itsasadarrera begira jartzea izan da eraldaketa horren gakoetako bat, alkatearen ustez. «Leioan, itsasadarrari bizkarra emanda bizi izan gara, han industria zegoelako».

Ikastetxeetako jolastokien eraldaketa da Bilboko Udalaren proiektu nagusietako bat. «Hezkuntzak eskoletako hormak gainditzea nahi dugu, eta hiri osora heda dadin», Bilbao zinegotziaren esanetan, eta, halaber, jolastokiek eskaintzen duten esparru publikoa aprobetxatu gura dute eskola orduetatik kanpo. Zinegotziak espazio horien ezaugarri kuantitatiboak aipatu ditu —200.000 metro koadro baino gehiago hartzen dituzte udalaren haur eskolek eta Haur Hezkuntzako eta Lehen Hezkuntzako ikastetxeek—, baina alde kualitatiboak ere eragiten die kezka. Hala, udala plan bat ari da prestatzen jolastoki inklusiboak erdiesteko. Izan ere, zinegotziak xehatu duenez, kirol pistek hartzen dute jolastokien espazio gehiena, eta, hortaz, ez dute berdin erabiltzen jolastu nahi dutenek eta nahi ez dutenek; gainera, genero aldagaia ere garrantzitsua da, neskak bazterretan egon ohi direlako.