Aurretiko hitzorduarekin

COVID-19ak eragindako osasun krisiarekin batera, koiunturalak iruditzen zitzaizkigun hainbat neurri ezarri ziren, baina horietako asko mantendu egingo dira. Aldez aurreko hitzordua da horietako bat. Pandemian zehar, neurri horrek osasun zentroetara, establezimenduetara eta erakundeetara egindako bisitak koordinatzen laguntzen zuen, jendea ilaran pilatu ez zedin, kutsatzeak prebenitzeko “osasun distantzia” arriskuan jarriz.

Gaur egun, aurretiko hitzorduak funtzionarioen lan baldintzak hobetzeko tresna dirudi; izan ere, erabiltzaile askorentzat ahalegin gehigarria da, berez aspergarriak diren izapide burokratikoak egiteko orduan.

Hasteko, askotan, hitzordua telematikoki kudeatu behar da, eta horrek gehiago areagotzen du arrakala digitala. Trabak dira, batetik, izapideak Internet bidez egiteko orduan ez dakitenentzako, eta, bestetik, izapideak egiteko behar diren tresnak eskura ez dituztenentzako.

Honi gehitu behar zaio izapide batzuk presazkoak direnez edo erabiltzaileen erabilgarritasun txikia dutenez —gogora dezagun erakundeen ordutegiak erabiltzaileen lanaldien berak izaten direla normalean—, kudeaketa luzatu egin daitekeela. Batzuetan, administrazioarekin hitzordua lortzeko atzerapen horiek izapidea bera baliogabetzen dute, epeak ez betetzeagatik.

Hala ere, komunikabide batean agertu denez, malgutasuna dagoela adierazi du Gotzone Zaldumbide Bilboko Udaleko Herritarren Partaidetza Arloko zuzendariak. Haren adierazpenen arabera, “prestasuna eta hutsuneak badaude, etortzen diren pertsonak artatzen dira”. Hitz horiek ez dituzte herritarrak lasaitzen; izan ere, ez du ziurtatzen arreta emango dizutela aldez aurreko hitzordua eskatzen ez baduzu.

Aipatutako guztiagatik, argi geratzen da neurri hori ez dela eraginkorra herritar guztientzat. Beraz, haren nahitaezkotasunak ez du errespetatzen Espainiako Konstituzioaren 103.1 artikulua, honako hau esaten baitu: “Administrazio Publikoak objektibotasunez zerbitzatzen ditu interes orokorrak, eta eraginkortasunaren, hierarkiaren, deszentralizazioaren, deskontzentrazioaren eta koordinazioaren printzipioen arabera jarduten du, legeari eta zuzenbideari bete-betean men eginez”.

Gainera, Eusko Legebiltzarraren 3/2022 Legeak, Euskal Sektore Publikoari buruzkoak, 5. artikuluan dio administrazio autonomikoa zerbitzu printzipioaren arabera arautuko dela. Printzipio horrek objektibotasunez zerbitzatu behar ditu guztion ongia eta interes orokorrak, eta bere eginkizunak herritarrei zerbitzuak hobeto ematera bideratuko ditu. Eta 64. artikuluan zera dio: “Administrazio on baterako eskubidea aitortzen da, kalitatezko zerbitzu publikoak berdintasunez eskuratzeko eskubidea barne, arreta egokia bermatuko duen zerbitzu bat barne”.

Aldez aurreko hitzordua aukera baliagarria izan daiteke askorentzat, baina ezin du ordezkatu erakundeetako zuzeneko arreta presentziala, herritar guztiei eman behar baitiete zerbitzua.