Tenperaturaren igoerak jai garaia hasi dela iragartzen digu, eta horrekin batera, alarma piztu da gure jaietan urtero egiten diren eraso sexista, arrazista eta homofoboen kopuruagatik. Datuak kezkagarriak dira.
Azken urteetan, sumisio kimikoa erabili dela ikusi da, eta agerian geratu da erasotzaileak biktima alderdi guztietan menderatzeko asmoa duela. Hau da, erasotzaileak biktimari droga bat botatzen dio edarian, biktima konturatu gabe, bere borondatea ahultzeko. Gainera, droga erabilita biktimaren hitza ez da hain sinesgarria izango, beraz, berriz biktimizatua izango da gertakariak epaitzen badira. Bilbon, duela egun batzuk, praktika hauek salatu izan ziren mobilizazio batean. Askotan aurpegiratzen zaio biktimari bere egoera salatu ez izana, baina gehiegikerien biktimak babesteko beharrezkoa den enpatiarik gabeko justizia sistema batekin, eta albistetik harago morboa bilatzen duten komunikabide batzuen ondorioz, erasoak jasaten dituzten pertsona askok bi aldiz pentsatzen dute salaketa jartzerakoan.
Jai esparruetako kalteberatasunari buruzko kezkak, non batzuentzat denak balio duela dirudien, kontzientzia harrarazi die auzoetako, herrietako eta hiriburuetako ospakizunak antolatzen dituzten erakunde eta eragileei, ekintza kaltegarri horien aurrean jarduteko protokoloak sortzeko. Eragile horietako batek, Bilboko konpartsak, eraso sexista, arrazista eta homofonoei aurre egiteko barneko eta kanpoko protokolo bat sortu du. Bere helburu nagusia jai herrikoietako esparruak guztientzako seguruak izatea eta horiek osatzen dituzten pertsonek eraso horiei aurre egiteko mekanismoak izatea da.
Erasoak prebenitzeko neurriak sortu behar izateak beldurra, amorrua eta pena ematen du, hala nola, Kataluniako diskoteketan kopetan estaltzea edo taberna batzuetan ezartzen ari diren zerbitzariei laguntza eskatzeko hitz gakoak.
Gizarte justu eta berdintasunezkoa lortzea lehentasunezko helburua izan beharko litzatekeela argi dago, eta horretarako beharrezkoa da errespetuan oinarritutako formakuntza eta hezkuntza, berdintasunezko harreman adostuak sustatuko dituena. Kezkagarria da gaur egun oinarrizko kontzeptu horiekin bat ez datozen pertsonak erakunde publikoetara iristea eta hedabideetan eta sare sozialetan ahotsa izatea. Batzuek “gaizki hezitako emakumeak” deitzen gaituzte, baina “gaizki hezitako gizonak” haiek dira, sistema matxista eta patriarkal honetan emakume izateagatik eraso eta abusatu gaitzaketela pentsatuz hazi direnak.
Azken bolada honetan gazteekin egiten dut lan, eta konturatu naiz gazteriaren zati batek jarrera homofoboa, matxista eta xenofoboa aldarrikatzen duela. Horrek ikaratu egiten nau. Nire ustez, haiek egiten dute politikoki zuzena denaren aurkako urratzaileak direla erakusteko. Gizarte gisa ezin ditugu jarrera horiek onartu, ezta ideologia hori gure gazteei helarazi ere.
Denok nahi dugu normaltasunera itzuli, gure aisialdiaz berriro gozatu ahal izateko. Baina normaltasun hori ezin da ekintza homofoboz, xenofoboz eta sexistaz beteta itzuli. Denok libre eta seguru sentitzeko eskubidea dugu, bai gure egunerokotasunean, bai gure jaietan.