Meari lotutako ibarra da Trapagarangoa. Mearen ustiaketak higatu du haren paisaia, eta historikoki burdinak ezaugarritu du ingurua. Paisaia hori aukeratu zuen Guillermo Olmo eskultoreak, duela hamar urte inguru, Euskal Herriko sortzaileen erakustokia …
Burdina Bilboko itsasadarraren garapena baliatu duen metala izan da. Itsasadarra burdin koloreak janzten zueneko garaiak dakartza gogora Itsasadarra itsas museoan zabaldu duten erakusketak. Ikusmenaz gain, ukimena, entzumena eta usaimena dantzan jartz…
Dantza eta antzerki garaikidearen aterperik ez zegoela eta, sortzea erabaki zuten Luque Tagua eta Laura Etxebarriak 1986an. Fundiciones Ligeras del Norte enpresarena izandako eraikina eskuratu eta kultur aretoa sortu zuten: Fundicion jarri zioten izena. 30 urte betetzen ditu aurten aretoak, eta erreferentzia gune garrantzitsua da gaur egun gune alternatiboen zirkuituan; dantza eta antzerki garaikideen esparruan, batez ere.
Europan ikusiak zituzten horrelako aretoak Fundicion aretoko arduradunek, eta imitazioz-edo Bilbon antzeko zerbait egitea erabaki zutela azaldu du Taguak. “Europan nahiko hedatuta zeuden kultura garaikidea bultzatzeko espazioak, eta, hemen genuen gabeziaz jabetuta, eredu hori Bilbora ekartzea pentsatu genuen”. Baina orduko Bilbo ez zen gaur egungoa. Itxi berria zegoen orduan Euskalduna fabrika, eta langile borrokak utzitako arrastoak agerian ziren oraindik. Hiriburuan apenas ziren egokitutako ikuskizun aretoak. Eraiki gabe zegoen Euskalduna jauregia, eta urrun zen oraindik Guggenheim museoaren itzala. Egoera horretan ireki zituen ateak Bilboko Ramon y Cajal kaleko bigarren solairuko aretoak.
Arte eszeniko garaikideak biltzeko aretoa zen sortzez Fundicion. Baina ez edonolakoa. Elkartzeko lantegi gisa definitu du Taguak hasieran buruan zuten egitasmoa. “Ez genuen dantza areto soil bat eraiki nahi; ideia eta pertsonak elkartzeko espazioa nahi genuen. Dantza eta antzerki garaikideari baldintza eta kimu berriak sortzeko gune bat, alegia”. Bere ibilbidearen lehen urteetan Euskal Herriko artistak eta nazioartekoak elkartu zituzten bertan, eta Bizkaiko lehen dantza garaikidearen konpainia ere sortu zuten lehen urte haietan. “Berrikuntzarako espazioa izan zen, eta jende asko elkartu genuen gurean”.
Aldaketak filosofian
Baina artistak elkartzea ez zen nahikoa, Fundicioneko kideen arabera. Eta hartutako bide hori aldatzea erabaki zuten aretoa ireki eta hamar urtera. Dantza eta antzerki sorkuntza albo batera utzi, eta arreta arte eszenikoen garapenaren kudeaketa lanetan jartzea erabaki zutela azaldu du Taguak. “Hizkuntza administratiboa ikasi eta babesleen kontuari garrantzia ematen hasi ginen orduan. Arte garaikideak baliabideen hazitegia behar zuela ohartu ginen, eta bide horretan jarri ginen, aretoa sortu eta hamar urtera”.
Filosofia aldaketa lekualdaketa fisikoarekin uztartu zuten. 1996an, Francesc Macia kaleko eraikinera egin zuten jauzi, ibai ertzera. “Hor zegoen Guggenheim museoa eraikitzeko egitasmoa, eta hiriaren ardatz kulturala bertan kokatzen genuen orduan”.
Ordutik hona, hiru dira Fundicion aretoak dituen lan ildo nagusiak: urte osoko egitaraua, Guggenheim eta Euskalduna aretoetara heltzen den Dantzaldia jaialdia, eta dantza ikuskizunak kaleetara eramaten dituen Lekuz Leku jaialdia. Dantza eta antzerki garaikidea era askotan erakusten dituzte hiru lan ildoen bitartez, aretoko arduradunaren arabera. Dantzaldiak areto itxietako ikuskizunak biltzen ditu, eta museoetara joan ohi diren herritarrak erakartzen ditu. Hamazazpigarren jaialdia egingo dute aurten.
Lekuz Leku jaialdiaren helburua hiriko pasieran dabiltzanentzako ikuskizuna egitea dela adierazi du. Hamabost minutuko lanak aurkezten dituzte Euskal Herriko zein atzerriko artistek jaialdian. “Bete egiten da itsasadarraren ingurua. Oso harrera ona izaten du, eta, gainera, beste tokietan ikusi ezin daitezkeen piezak ikusteko aukera izaten dute herritarrek. Berezia izaten da”. Uda giroari ongietorria emateko jaialdia da Lekuz Leku, eta ekain erdialdean antolatzen dute.
Unean uneko jaialdiez gain, urte osoko egitaraua du Fundicion aretoak. “Zirimiriaren antzekoa da aretoaren eskaintza. Dosi txikietan ematen da, baina etengabekoa da”. Ohiko programaziotik kanpokoak dira Fundicion aretoak antolatzen dituen eskaintza artistikoak, Taguaren arabera; “arrisku pittin bat dutenak”, alegia. Baina emanaldiak eskaintzetik haragokoa da Fundicionek egiten duen lana. Behin eta berriz egin du indar ideia horretan. “Sorkuntza garaikideak gehiago behar du aurrera egiteko. Sortzaileek beren lana areto batean aurkeztu baino lehen, lan handia egin behar dute. Ibilbide luzea eta gogorra da hori, eta urrats horiek gurekin egitea proposatzen diegu”.
Artistentzako egonaldiak
Egonaldiak antolatzen dituzte pauso horiek ematen laguntzeko. Sortzaileei beharrezkoa duten laguntza praktiko guztia eskaintzen dietela azaldu Fundicioneko kideak. “Beren lana prestatzeko lokala, material teknikoa eta lanaren hedapenerako laguntza eskaintzen diegu”. Laguntzea da, sinple esanda, egiten dutena; sortzaileen eskutik joatea, alegia. Euskal Herrian gabezia handia dago horri dagokionez, Fundicioneko kidearen arabera: “Euskal Herrian ditugun azpiegiturak izan daitezke oso profesionalak agertokiaren gainean, baina oso hauskorra da haren inguruko egitura”.
Gaur egun enpresa gisa funtzionatzen duten egitasmo indartsu gutxi daudela dio Taguak, eta dantza zein antzerki garaikideko egitasmo gehienak pertsona bakarraren gain dauden egitasmoak direla. “Sorkuntza garaikidea egiten arduratzen den jendeak oso azpiegitura hauskorrak ditu. Zabalkunde lanaz ari naiz, programatzaileekin egin beharreko kontaktu lanaz… Horixe hartzen dugu gure gain. Helburua ez da saioak lortzea soilik, programatzaileekin konplizitatea lortzea baizik”.
Ikusleen, programatzaileen eta sortzaileen artean konplizitate hori eraikitzen 30 urte daramatza Fundicion aretoak. Eta asko dira konplizeen sarera atxiki zaizkien artistak, Taguaren arabera: Rodrigo Garcia, Damian Muñoz, German eta Jorge Jauregi, La Ribot artista, Asier Zabaleta… “Euskal Herrikoa nahiz kanpokoa, mundu guztia pasatu da hemendik”. Kukairen aterpe ere izan da Fundicion aretoa, esaterako. “Ezagunak dira orain, baina hastapeneko lehen urrats horiek gurekin batera egin zituzten Kukai konpainiakoek. Gure aretoan egin dituzte entseguak, eta gu arduratu gara dantza ikuskizunen programazioan beren lana txertatzen”.
Kukai bezala, asko izan dira 30 urteotan aretoari eskua emanda hazi eta ezagun egin diren artistak. Horregatik dio hazitegia dela aretoa. Eta hazitegi horretan kimu berriak etengabe sortzeko lanean jarraituko dutela. “Euskal Herrian sortzaile handiak ditugu, eta, laguntzen ez baditugu, nekez egingo dute aurrera”.
Konpainiako kidearen arabera, funtsezkoa da, bertakoekin ez ezik, atzerriko sortzaileen eta bertakoen arteko harremanak ere lantzea. “Joan eta etorrikoak dira sortzaileekin lantzen ditugun harremanak”. Euskal Herrira ekartzen dituzte nazioartekoak, eta bertakoei nazioarteko aretoen ateak irekitzen dizkiete. “Hemengo sortzaileak ezagutzera ematea berebizikoa da guretzat”. Taguak argi du, egiten diren inbertsio ekonomikoak kontuan hartuta, oso errentagarria dela Euskal Herriko dantza eta antzerki garaikidea.
Garai zailetan ireki zituen ateak Fundicion aretoak, 1986an, eta 30 urte igaro ondoren, gaur egungoak ere zailak direla dio Taguak. Ekonomikoki arte eszenikoek ez dute erraza bizirik irautea. “Gutxiengo bat gara. Gureak ez dira kontsumo espektakuluak, eta ez dira horren ikusgarriak. Baina bizirik irauteko beharrezkoa dugu. Erakundeek ulertu beharko lukete kultur eskaintza handiek eta txikiek osatzen dugula Bilbo, eta horrelako proiektuak beren politiketan sartu beharko lituzkete. Baina horretarako apustua egin behar da, eta ausarta izan behar da”. Zailtasunak zailtasun, baikor ageri da Tagua, eta duela 30 urteko ilusio berarekin jarraituko dute lanean aurrerantzean ere.
Euskal dantza eta antzerkiak badu bere goi mailako eskola. Urteak eman ditu sektoreak Euskal Herrian gisa horretako zentro bat sortzeko eskaera egiten, eta Eszenikaren Aldeko Plataformaren klasiko bat izan da eskaria. Jadanik ez du gehiago horretan ar…
Isla Kale kiroldegitik itsasorantz doan pasadizotik atera bezain laster, haize freskoak berehala astintzen dio aurpegiko azala bisitariari, Mundakan. Hozkirri horrek berak itsasora bitartean zabaltzen den eremu berde bezain ikusgarria biltzen du. Itsas muino baten gainean dago Santa Katalina ermita, izen bereko penintsulan. Alde batera begiratuta, Izaro irla ageri da; bestean, Ogoño lurmuturra. Norbere buruarekin bakea aurkitzeko eremu paregabea da.
Irudimena ere erraz hasiko zaio dantzan bisitariari. Historiako pasarte ugariren lekuko izan da paraje hura. Bistakoa da, duen kokapen estrategikoari erreparatuta soilik. Itsasoak astintzen dituen haitzetatik eta eremuetatik barrura, Busturialdeko itsasadarrerako bidea zabaltzen da; ur gazia eta geza elkartzen diren ingurua, hain zuzen.
Bikingoak itsasadarrean
Hura da lurrean barrena egiteko pasabidea. Garai zaharretara egin behar da atzera dakkar-ak itsasadarrean barrena sartzen imajinatzeko. Brankan dragoi baten buruaren irudia zeramaten bikingoen itsasontziek, eta uste dute Mundakan sartu eta bertan eta inguruetan kokatu zirela. Oso itsasontzi arinak eta azkarrak zerabiltzaten. Erreketan barrena sartzeko gai ziren, sakonera txikia zutelako. Bikingoek eta eskandinaviarrek ontzi horiek erabiltzen zituzten herrietan barrena oso azkar sartzeko.
Historia eta kondaira nahastu egiten dira pasadizo horiek gogora ekartzerakoan. Bikingoak itsasadarrean barrena irudikatzea ez da zail gertatuko neguko hotza iristen denean; hatsa bera ere izozten den egun horietako batean Santa Katalinara joan eta itsasoari begira paratuz gero, bederen.
Uste dute IX. mendean iritsi zirela Busturialdeko lurretara historian zehar basati gisa irudikatu diren Eskandinaviako jatorrizko herritarrak. Anton Erkoreka adituak hala uste du. Eta ikerketa arkeologikoak egin beharko liratekeela adierazi du.
Eleberrietan ere, presente
Errealitate izan daitezkeen historiako pasarteak eleberrien iturburu ere izan dira. Besteak beste, Oskar Benegas sendagile bilbotarrak Brujas del viento (Haizearen sorginak) eta Basabe liburuak argitaratu ditu azken urteetan.Urdaibai aldeko kondaira batean oinarrituta daude. Haren arabera, Europa iparraldeko edo Eskoziako —ez dago oso argi— neskato bat itsasontzi bikingo batean iritsi zen Mundakara, eta hondartza batean utzi zuten, bakarrik. Eskoziako printzesa bat zen. Kondairaren arabera, Jaun Zuria Bizkaiko I.engo jaunaren ama izan liteke. Emakume hura lider bihurtu zen Erdi Aroan. Elezahar horrek azal lezake zergatik bihurtu zen Mundaka Bizkaiko lehenengo elizate.
Handik aurrera ere, hainbat gatazka eta borrokaldiren lekuko izan dira Santa Katalina ermita eta haren inguruko landa eta harkaitzak. Erdi Aroaren bukaera aldetik eta XIX. mendea ondo sartu arte, Bizkaiko Jaurerriaren eginbeharretako bat foruen markoa babestea eta lurraldearen defentsa militarra bermatzea izan ziren. Santa Katalinak ere bete zuen bere lana arlo horretan. Gotorleku txiki gisa aritu zen hainbat urtez. Oraindik gaur egun bistakoak dira zaintzara bideratutako kokalekuen zuloak; itsasoari so zeuden begientzako babesguneak. Itsasoa zen-eta garai hartan arrisku bakarra; handik gerturatzen ziren Bizkaiko lurraldetik kanpoko mehatxuak.
Kostaldearen defentsa bermatze aldera, aldundia eta Mundaka bezalako hainbat herritako bizilagunak elkarlanean aritzen ziren, balizko eraso horiei aurre egin ahal izateko. Dena den, herriek autonomia izaten zuten antolaketarako.
Naturaren astinduen mende
Kresalaren eragina zein ekaitzak eta itsasoaren astinduak pairatu dituzte Santa Katalina penintsulak eta bertako ermitak. XVI. mende aldera eraiki zuten jatorrizko ermita. Gaur egungo eraikina baino txikiagoa zen lehenengo hura. Gotorleku txikiaren ondoan zegoen. 1879an eraitsi zuten, eta, herriaren dirua baliatuta, sei urte geroago eraiki zuten berri bat. Hainbat eraldaketa eta zaharberritze lan egin dizkiote. Hala, sarrerarako bidean alde batetik eta bestetik eskailerak dituen ermitaren irudia erabat aldatu da urteen poderioz.
1980ko hamarkadan eraberritu zuten azkenekoz. Hala ere, iaz beste obra txiki bat egin behar izan zuten. Ekaitz batek kanpandorrea goitik behera bota zuen. Tximista batek bota zuen bi urte lehenago konponduta zegoen ezkilategia. Izan ere, historian zehar babesgunearen adierazgarri izan den eremua, babesik gabe dago eguraldiaren zakartasunaren eta itsasoko kresalaren eraginen aurrean.
Mundakara joaten den orok nahitaezko bisita du historiaz eta pasadizoz betetako eremu horretan. Surfaren herriak badu-eta bestelako xarmarik. Uda garaian izugarri handitzen da bisitarien kopurua. Neguko bakardadeak bestelako interesa ematen dio kostaldeko eremu horri. Itsaso zakarrak eta eguraldi kaskarrak Santa Katalina eder bezain beldurgarri bihur dezakete; baina, betiere, erakargarri.
Ortuellan dago Peñas Negras; biotopo izendapena duen eremuan, Galdames eta Trianoko mendietarako sarreran. Meatzaldearen bihotzean. Ingurumen Interpretaziorako Zentroa da, meatze ustiapenak inguruan izan duen eragina aztertu eta ingurumenarekiko errespetuan heztea helburu duena. Bisita ugari jasotzen ditu; urtean 30.000-35.000 inguru. Baina Eusko Jaurlaritzak lekuz aldatu nahi du; Abantoko Meatzaritza Museora eraman. Auzokideak ez daude konforme, eta manifestazio-martxa bat antolatu dute iganderako.
Bere historiaren zatiak pixkanaka eramaten ari direla sentitzen dute herritarrek; meatzaldeko historia “galtzen” ari dela. Eta zerbait egin beharra ikusi dute. “Meatzaritza ospitalea bota zuten, eta ez zen ezer gertatu; meatzarien galerietako bagonetak ere eraman dituzte… Gure ondarea ebasten ari dira”, azaldu du Soiartze Avilak.
Ezinegon horrekin batzen hasi, eta Burdin Herria taldea sortu dute herritarrek. Orain, Jaurlaritzak Peñas Negras ixteko asmoa duela jakin dutenean, mobilizatzen hasi dira. “Meatzaritza Museora eraman nahi dute hau ere, dena zentralizatu nahian edo”, azaldu du egoera Burdin Herriko Avilak. Eta ez du ulertzen. “Zentzugabea” iruditzen zaio.
“Museoaren zeregina meatzaritzaren inguruko informazioa ematea da eta Peñas Negras ingurumenaren interpretaziorako zentroa da; bakoitzak bere funtzioa du”, dio. Ingurumena aztertzeko, bertan egon behar dela nabarmendu du, eta egungo zentroa biotopoan bertan dagoela. “Biotopotik bederatzi kilometrora dagoen Meatzaritzaren Museora eramateari ez diogu zentzurik ikusten”.
Eusko Jaurlaritzaren asmoa
Iosu Madariaga Eusko Jaurlaritzako Ingurumen sailburuordeak aitortu duenez, leku bakarrean bildu nahi dituzte meatzaldearekin zerikusia duten baliabide guztiak: Jaurlaritzarena den Peñas Negras Interpretazio Zentroa, Bizkaiko Aldundiaren Meatzaldeko Biotopoaren Zentroa eta Abanto-Zierbenako Udalak kudeatzen duen Euskal Herriko Meatzaritzaren Museoa. “Trapagako, Ortuellako, Muskizko eta Galdamesko udalek ingurumen hezkuntzaren eta kulturaren arloko bestelako azpiegiturak eramango dituzte”, dio Ingurumen Sailak igorritako oharrak. “Instalazio horietara hurbiltzen direnek lurralde horretako kultura eta ingurumen ondarea ezagutu ahalko dute”.
Protestak
Baina bertako herritar gehienak ez daude ados. Horren adierazle da Ortuellako eta Traparango udalbatzek Burdin Herriak aurkeztutako mozioak onartu dituztela, gehiengo osoz. Peñas Negras lekuz ez aldatzeko, ez ixteko aldarrikatu dute horrela. Abantoko Udalak datorren udalbatzan aztertuko du gaia.
Sinadurak ere biltzen ari da taldea inguruan. Eta, iganderako, manifestazio-martxa bat antolatu du Salba dezagun Peñas Negras, ez itxi lelopean. Larreinetako funikularraren geltokian abiatuko da protesta 10:00etan; Zugaztietara joango da handik, eta, gero, interpretazio zentrora.
Mendia, gailurrak, elurra, arriskua, adrenalina, horma bertikalak, poza, hobetzeko nahia lortzea… Sentipen horiek guztiak eta beste asko daude mendia eta abentura kirolak pasio eta zenbait kasutan ogibide ere bihurtu dituzten kirolarien barrenetan. Ez da erraza pantaila handi batean proiektatzen diren filmen bitartez sentimendu horiek ikusleari helaraztea. Baina bada mendiaren bihotza proiekzio aretoetara eramatea lortzen duenik; irudi ikusgarriak eta ezin imajina daitezkeen planoak baliatuta, ikusleak liluratzen dituzte. Mendi Film Festival da lorpen horren erakusleetako bat. Gaur hasiko da mendi eta abentura kirolen inguruko zortzigarren zinemaldia.
Meru filmak egingo du inaugurazioa. Europan lehenengoz emango dute pelikula era horretako jaialdi batean. Jimmy Chin eta Elizabeth Chai Vasarhelyik zuzendutako lan horrek dokumentalik onenaren saria eskuratu zuen publikoaren eskutik AEBetako Sundanceko jaialdian. Donostiako Zinemaldian ere izan zen, Savage Cinema sailean. Eliteko hiru eskalatzaileren istorioa kontatzen du. Himalaiako gailur arriskutsuenari aurre egiteko saialdian, hiru zailtasuni egin beharko diete aurre: euren iragana, barne deabruak eta naturaren elementurik latzenak izango dituzte aurrez aurre.
Denera, 133 lan aurkeztu dira lehiaketara, iaz baino hamar gehiago. Horien artean, 43 aukeratu dituzte. Lau Euskal Herrian ekoitzitakoak dira, eta, horien artean, bi euskaraz emango dituzte, jatorrizko bertsioa errespetatuta. Aurtengo jaialdiaren asmoetako bat zen bertako ekoizpena sustatzea eta euskara nabarmentzea. Horretarako oinarria jarria dute, beraz.
Mendi Short
Jaialdiaren barruan, beste hainbat jarduera izango dira. Iaz abiatu zuten film labur amateurren Mendi Short lehiaketa, eta jarraipena izango du aurten ere. Hori ere nazioartea da, eta Mendi Film jaialdian lantzen diren gai berberak jorratzen dituzte horra aurkeztutako lanetan: alpinismoa, eskalada, abentura kirolak, eskia, ekologia, ingurumena eta etnografia, besteak beste. Gehienez, bost minutu irauten dute denek.
Filmen emanaldi eta lehiaketarekin batera, hainbat jarduera prestatu dituzte, besteak beste, hitzaldiak eta mahai inguruak. Lehen mailako profesionalak izango dituzte protagonista jarduera horiek guztiek. Bihar bertan izango da hitzaldi horietako bat. Hiru Michelin izar dituen Eneko Acha sukaldaria eta hamalau zortzimilako egin dituen Alberto Iñurrategi mendizalea izango ditu protagonistak. Erronka izango dute hizpide; biek ala biek ondo baino hobeto ezagutzen dute gaia hori. 11:30ean abiatuko dute saioa, BBK aretoan.
Arratsaldean, eskalatzaile baten bizimoduari buruzko azalpenak entzuteko aukera izango da. Slideshow – Eskalatzaile baten bizitza izeneko hitzaldia emango du Adam Ondrak. Munduko eskalada txapeldunak bere hastapenak izango ditu hizpide. Lehiaketan aritutako azken zortzi urteei buruzko gorabeherak ere kontatuko ditu. Patxi Usobiaga izan zuen entrenatzaile urte horietan.
Bestalde, proiektuak protagonista izango dituzte Mendi Talks saioek. Trebakuntza eta dibulgazio hitzaldi horietan parte hartzeko aukera dute ikus-entzuleek, galderak zein zalantzak planteatuz eta iritziak emanez. Domekan, National Geographiceko espedizio batzordeko zuzendari Rebecca Martinek erakunde horrek eskaintzen dituen bekaldien berri emango du. Esperientzia hori bizi izan du, adibidez, Eñaut Izagirrek, eta Patagonia ezezaguna bere proiektua zertan datzan azalduko du.
Saria
Mendizaletasunaren giza balioen defentsa eta transmisioa saritzen dituen WOP fundazioaren saria ere banatuko dute jaialdian, hilaren 19an. Hainbat jarrera saritzea du helburu garaikurrak; besteak beste, honako hauek: hobetzeko gaitasuna, esfortzua eta talde lana; fideltasuna eta baikortasuna aldaketak lortzeko motor gisa; eta mendi, eskalada eta muturreko kirolekin lotutako ekintzak familiarekin uztartzen jakitea. Josep Manuel Angladari aitortuko dizkiote aurten ezaugarri horiek. XX. mendeko alpinismoaren historiako erreferente nagusietako bat da.
Saria emateko ekitaldiaren ostean, Walk On Project fundazioak ekoitzitako 2T on Chamlang filmaren mundu mailako estreinaldia egingo da. Urriaren 19an Nepalgo mendia igo zuen WOPeak espedizioa du ardatz. Alberto Iñurrategi, Juan Vallejo eta Mikel Zabalza alpinistek eta Juanjo Otazu kamerariak osatu zuten espedizio hura.
Filmak ez ezik, liburuak eta literatura ere sarri baliatu dituzte mendizaleek ingurumenarekiko maitasuna irakurleari transmititzeko. Liburuon egileek eta irakurleek bat egiteko aukera izan dezaten, topaketa bat antolatu dute abenduaren 19rako. 11:00etan izango da, BBK aretoko atondoan. Ostean, Imanol Marrodan artista eta argazkilariak Anboto bere azken lanean oinarritutako Anboto, mundu higikor baten irudia hitzaldia emango du.
Hitzaldi eta mahai inguruez gain, hiru ikastaro ere eskainiko ditu jaialdiak. Lehenengoa bihar eta etzi egingo dute: eskaladako patologiei eta entrenamendu metodoei buruzko ikastaroa. Hilaren 19an eta 20an bi emango dituzte: mendi lasterketetako entrenamendu eta teknikari buruzko clinic-a eta Mendiklik mendi-argazkilaritza tailerra. Bestalde, Mikel Alonsoren Karakorum erakusketa urtarrilera arte izango da Rekalde aretoan.
Jaialdiaren azken egunean, hilaren 20an, Piugaz eskalada zentroa doan zabalduko dute, eskalada denei gerturatzeko. Eta, 12:00etan, lehiaketan saritutako pelikulekin Non-Stop saioak izango dira ikusgai. 17:15ean egingo dute sari banaketa.
Kolitza mendian ez da Bizkaiko Batzar Nagusietara deitzeko seinalerik egiten jada. Eta aspaldi utzi zion Balmasedako zubi zaharrak muga zerga kobratzeari. Bizkaiko herri guztiak bezala, garaian garaikora egokitu da Balmaseda ere. Baina historiaren tes…
Neguko hotzean pentsatuta, manta baten azpiko etxeko epeltasuna eta kafesne bero bat irudikatzeko joera izaten da sarri. Horretarako beta beti izango da. Hala, berogarriak jarri eta kalera ateratzeko sasoia iritsi da. Aitzakiarik ez dago. Bilbon ez, gutxienez. 130 jardueratik gora dakartza aurten Kultur Gabonak programak.
Denera, 132 ekitaldi prestatu dituzte hiriko barruti guztietan. Ez dira faltako antzerkia, kontzertuak, zinea, arte eta argazki erakusketak, folklorea, ipuin kontalariak, txotxongiloak eta magia. Aspertzeko tarterik ez da izango batean eta bestean. Egitaraua azaroan abiatu zuten, eta urtarrilera arte iraungo du.
Zinea izango da leku askotan eta sarri landuko dituzten diziplinetako bat. Egunik Laburrena film laburren zikloa antolatu dute Castaños, Otxarkoaga eta Zorrotzako udaltegietan: abenduaren 18, 22 eta 23an izango dira emanaldiak. Bestalde, urtarrilaren 4an Otxarmetraje 2015 film laburren lehiaketa hartuko du Otxarkoagak.
Zine kurduak toki handia hartuko du Santutxuko udaltegian: abenduaren 14tik 18ra bitartean, hari buruzko erakusketa jasoko dute. Bertan, bost film eskainiko dituzte. Horien artean, hauek izango dira: Kobane, volver a empezar, Los niños de Diyarbakir eta Canción de mi madre.
Euskal film laburrak
Deustura Udazkeneko Kultura zikloa baliatuta, euskal zinegileen zenbait film labur emango dituzte bertako udaltegian. Abenduaren 15ean egingo dute ekitaldia. Bertako egileen lanak ikusteko aukera izango da 19:30etik aurrera.
Arte eszenikoek ere leku handia hartu ohi dute Kultur Gabonak programan. Aurten beste horrenbeste gertatuko da. Nagusientzako XIV. Antzerki Astea egingo dute Otxarkoagako udaltegian, datorren astetik aurrera. Abenduaren 10ean hasita, hilaren 17ra arte iraungo du saioak. Besteak beste, antzezlan hauek eskainiko dituzte: Los diamantes de Marbella, Epa Galdakao, No me hables de Felipe V eta Beti gazte. Antzezlan gehienak gazteleraz izango dira.
Bilboko Zirkuituak bere ibilbidearekin jarraitzen du. Hala, sortzaile berrien lanak ekarriko dituzte Uribarri, San Frantzisko eta Basurtura. Hiriko proposamen freskoenak hartuko dituzte hiru barruti horietan.
Gainerakoan, zirkuituetatik kanpoko antzerki saioak ere aurkitzeko aukera izango da, batean eta bestean. Joseba Usabiagak, esaterako, Oroitzapenak lana taularatuko du, hilaren 10ean, Deustuko udaltegian. Hilaren 17an, Futbolariak eta printzesak eramango du Castañosera, Eidabek.
Musikaren atalean, hainbat kontzertu izango dira. Naroa Gaintzak 22 metro koadro bere azken diskoa aurkeztuko du abenduaren 10ean, Castañoseko udaltegian.
Bestalde, Erizek eta Mariak osatzen duten Hutsa bikoteak egun bat geroago eramango du agertoki berera Amnesia bere azken lana. Finantzaketa kolektiboaren bidez lortu du talde akustikoak diskoa kalera ateratzeko laguntza.
Mila Musika Hari zikloak gitarra izango du protagonista. Gitarraren inguruan sortzen diren musikei buruzkoa da. Gitarrak mundu osoan dituen adierazpide eta aldaera guztien eta, oro har, harizko musika tresnen inguruan sortzen diren musikei buruzko gorabeherak izango dituzte aztergai. Kontzertuak ere izango dira: hilaren 10ean egingo dute zikloko bigarrena eta azkena izango dena, Abandoko udaltegian.
Gabonetako Abesbatza Kontzertu Klasikoak ere ez dira faltako. Bizkaiko Abesbatzen Elkartearekin elkarlanean antolatzen dira. San Ignazio, Deustua, Castaños, Abusu, Zazpikaleak, Abando, Errekalde, Santutxu eta Basurtu auzoetan egingo dituzte kontzertu horiek, hilaren 12tik 30era bitartean. Ziklo hori osatzeko, Nagusientzako Abesbatzen XI. Astea egingo dute Otxarkoagan, hamaika abesbatzaren parte hartzearekin.
Expodistritok pintura, grabatua eta argazkigintza lantzen dituzten erakusketak eramango ditu udaltegietako aldi baterako erakusketa zikloetara. Horien artean, nabarmentzekoak dira Hiri asko bere baitan eta Musika eta paisajeak. Lehenengoak argazkilaritza, literatura eta musika uztartzen ditu. Bigarrenak, berriz, pintura lanak jaso ditu.
Urteetan ohiko bihurtu den jaiotzen eta diaporamen erakusketa ere ez da faltako Otxarkoagan.
Helduak ez eze, umeak ere kontuan izan dituzte programazioa eratzeko orduan. Hainbat auzotan magia edo ipuin kontalarien saioak izango dituzte. Lau urtetik gorakoentzako Olentzerorena eramango du Alberto Bargosek Deustuko udal liburutegira, hilaren 12an. Jakin eta Jolasek, berriz, Skratx aurkeztuko dute Deustuko udal liburutegian. Clown saioei dagokienez, Puski eta Txurruskik Barre laborategian izandako abenturen eta gorabeheren berri emango dute, Uribarrin.
Urtea kulturaz gozatuz eta berau uztartuz eta zabalduz bukatzeko aukera eskainiko du Kultur Gabonak egitasmoak. Berdin hasi ahal izango dute urte berria bilbotarrek.
Informazio gehiago bildu nahi izanez gero, bisitatu webgune hau:
kulturabarrutik.net
Lagunarteko afari batean sortu zen Gerediaga elkartea, 1965ean. Eta urte berean egin zuten Durangoko Lehen Liburu eta Disko Azoka. Eskualdeko kultur ondarea berreskuratzea helburu zuen azoka hura Euskal Herriko kulturaren plaza bihurtu da 50 urtean. I…
