Aintzina Monasterio Maguregi
Errespetua, talde lana, umiltasuna, elkartasuna, joko garbia… Balio horiek edozein kirolen oinarrian egon beharko luketen arren, egunerokoan ez dute leku askorik izaten kirol profesionalean eta eskola kiroletan.Arazo horr…
Natalia Salazar Orbe
Aldundiak San Mames estadioan dituen VIP palkoak orain artean izandako irizpideen arabera erabiliko dira aurrerantzean ere. Izan ere, Podemos Bizkaia taldeak Batzar Nagusietan egin duen eskaera ez dute onartu. Asun Merino ordezkar…
Natalia Salazar Orbe
Bihar jokatuko du azken partida. Pablo Berasaluzeri iritsi zaio pilotari agur esateko eguna. Profesionaletan, bederen. Emozioz beteriko partida izango da. Ondoan, bere lagun min eta jarraitzaile sutsu Mikel Urrutikoetxea izango du….
Natalia Salazar Orbe
Hunkituta iragarri zuen Pablo Berasaluzek pilota profesionala utziko zuela, joan den otsailean. Emozio hori berriz etorriko zaio gogora gaur gauean. Omenaldia egingo diote Berrizen, bere jaioterrian. Hainbat herri eta ekitalditan g…
Pello A. Zuazo
Txapelketa honek interes itzela sortu du. Final egunean frontoia gainezka zegoen eta kriston giroa sortu zen”. Iker Amarika Bizkaiko Pilota Federazioko lehendakariordeak argitu duenez, joan den igandean egin zen Emakume Cup txapelketaren finala, eta 600 pertsonatik gora bildu ziren Larrabetzuko pilotalekuan. Hori gutxi ez, eta ekitaldia Euskal Telebistan ere emititu zuten, “audientzia emaitza paregabeak” lortuz. Lehen Mailako finalean Irati Etxebarria eta Patri Espinar gailendu ziren (22-11), eta, Bigarren Mailakoan, Lutxi Fonseca eta Iratxe Ibarrak eraman zuten txapela (22-8).
Bizkaiko Pilota Federazioak dituen datuen arabera, eskola mailan berrogei neska inguruk jokatzen dute esku pilotan Bizkai osoko zenbait elkartetan. Neska horiek, federatu mailara heltzen direnean, jarraipena izan dezatela da Amarikaren arduretariko bat. “Haur mailan beste kirol batzuk aukeratu behar izaten dituzte, edo pilota munduan jarraitu nahi badute, derrigortuta joaten dira pala mundura edo erremintara. Horregatik ez ditugu emakumeak ezagutu esku pilotan”.
Hori lortzeko asmoz, iaz Emakume Cup esku-pilota txapelketa jarri zuten martxan. “Iaz, lehenengoz, zuriz jantzita irten ziren emakumeak frontoira. Iaz, lehenengoz, emakumezkoen txapelketa ofizial bat gauzatu zen. Eta iaz, lehenengoz, emakumezkoen esku-pilota elkarte bat sortu zen”.
Aurten bigarren txapelketa antolatu dute, eta urtebeteko tarte horretan, 35 lizentzia berri egin dituzte federatu mailan Bizkaiko Pilota Federazioan. Hortaz, gaurko egunez 35 emakume pilotari federatu daude Bizkaian. Horietatik hogeik eman dute izena Emakume Cup txapelketan. “Gehienek bi urte inguru daramatzate pilotan jokatzen, eta mailak parekatzea oso zaila da oraindik”. Horrela bada, Amarikak azaldu duenez, bi maila sortu behar izan dituzte, eta bakoitzean bost bikote lehiatu dira.
Bizkaian emakume pilotarien bi elkarte daude: Larrabetzuko Txokoan emakumeen pilota elkartea eta Zornotzako Lagun Onak pilota elkartea. Dena den, elkarte horietan hainbat herritako pilotariak batzen dira: Markina-Xemein, Laukiz, Garai eta Usansolokoak, esate baterako. “Adin tarte zabala dago pilotarien artean: gazteenak 14 urte ditu, eta zaharrenak, 47″, azpimarratu du Amarikak. Larrabetzun, 22 pilotari entrenatzen dira, eta Zornotzan, hamar, eta denak dira federatuak. Halere, norbere kontura entrenatzen diren pilotariak ere badaude.
Ofizialtasuna helburu
Amarikak argi dauka lortutakoa ez dela gauza makala: “Gipuzkoan, Araban, Nafarroan eta Errioxan ez dago emakumeen esku-pilota txapelketa ofizialik. Eta emakume federatuak egon badaude, baina gehienek palan jokatzen dute. Horregatik izan du Bizkaiko txapelketa horrek izan duen oihartzuna”.
Bizkaian antolatzen da Emakume Cup, eta Bizkaiko pilotariek bakarrik parte har dezakete lehiaketan. “Esku pilota modalitatean, hauxe da emakume federatuen txapelketa bakarra Euskal Herri guztian. Inguruko lurraldeetan ez dago horrelakorik”, nabarmendu du Amarikak.
Haren esanetan, joan den urteko txapelketaren arrakastaren harira, emakumeen lehen pilota elkartea sortu zen Larrabetzun: Txokoan. Eta elkarte horren ekimena ikusirik, mugimendua sortu da beste toki batzuetan ere: besteak beste, Iruñean Aldatze elkartea sortu dute berriki. “Larrabetzuko emakume baten ahizpak jarri du martxan esku-pilota talde hori Iruñean. Larrabetzuko emakumeak izan dira aitzindariak, eta euren esperientzia hori hedatzen ari dira”.
Horrela bada, Bizkaiko Pilota Federazioak Txokoan elkartearekin elkarlanean sortu du Emakume Cup. Nolanahi ere, orain arte ez dira geldirik egon, eta iaz bestelako lehiaketa batzuk ere egin zituzten. Bizkaia-Nafarroa Topaketa egin zuten, non larrabetzuarrek iruindarren kontra jokatu zuten. Eta azaroan, Lehenengo Emakume Pilotarien Topaketa antolatu zuten Larrabetzuko pilotalekuan. Bartzelonako bi bikotek, Errioxako bikote batek, Arabako beste batek, eta Nafarroako eta Bizkaiko bikote guztiek parte hartu zuten topaketa horretan.
Hastapen horietan, entrenamenduetarako zein lehiaketetarako materiala Bizkaiko Federazioak eman dio Txokoan elkarteari. Amarikak bere ikuspuntua adierazi du: “Pilotan jokatzen hasteko, eta taldea eta zaletasuna sortzeko, behar-beharrezkoa ikusten dugu laguntza ematea”. Hori horrela, federazioak Anoetako Otero pilotagile kooperatibari pilota bereziak egiteko enkargua egin dio: kadete mailako tamaina duten pilota goxoak. Eta, gainera, babesteko eskularruak ere eman dizkiete pilotariei. “Batzuek babesteko eskularruekin jokatzen dute, eta beste batzuek, esparatrapuarekin edo esku-hutsik. Bakoitzak nahi duen bezala”. Bestalde, emakumeei egokitutako praka zuriak ere prestatu dituzte. Eta babesle ugari lortu dituzte txapelketa finantzatzeko.
Bai iazko eta bai aurtengo txapelketak eragin handia izan dute. Izan ere, Amarikak argitu duenez, orain arte ez da inolako ekinaldirik egon. “Txapelketa horiei esker, Larrabetzuko taldea egonkortu da, Zornotzan beste talde bat dago, eta Iruñean eta Bartzelonan ere taldeak sortu dira. Duela gutxi jakin dugunez, Mexikon ere badabiltza zerbaitetan. Esku-pilota modalitatean emakume gehiago sar daitezela da gure helburua, eta horrela, frontoietan emakume pilotarien presentzia areagotzea”.
Natalia Salazar Orbe
Athleticek argitu du azken hiletako zalantza: klubak berak hartuko du bere gain San Mamesen obren kostua. Hautsak harrotuta ibili dira. Eraikin berria egiteko 150 milioi eurotik gora ordaindu ostean, zaleetako asko busti egiten direla jabetu ziren: 7.000 artean, zenbait partidatan, klubak berak emandako datuen arabera. Busti ez eskerrik asko plataformak kopuru hori handiagoa dela kalkulatu du: 10.000. Estadio berriak gogobete ez dituen bazkideek osatu dute plataforma, eta sinadurak biltzen ari dira. Konponbideak gura dituzte. Josu Urrutia Athleticeko presidenteak baieztatu du estalkia handitzea dela asmoa. Udan hasi gura dituzte lanak. Aurrez, baina, txosten juridiko eta tekniko guztiak behar dituzte. Behin betiko proiektuaren berri ez du eman, beraz. Plataforma ez da zuzendaritzaren asmoez fio. Javier Matxinek laburbildu du kaltetu horien sentimendua: “Engainatuta sentitzen gara. Errespeturik gabe tratatu gaituzte”.
47 urteko bilbotarra da Matxin. Ekialdeko tribunan esertzen da. Athleticen partida guztietara joan da beti: “Elurra zein euria ari, han izan naiz. Orain, euri asko egiten badu, ezin naiz joan: blai eginda bukatzen dut”. Gainerako guztien antzera, ezin du ulertu izugarrizko obra bat egin eta halako dirutza xahutu ostean estadio berriak zaharrak baino gabezia gehiago izatea.
Zelai zahar bat utzi eta berria egiteko hiru baldintza bete behar direla uste du: lehenik, horretarako beharrezkoa den aurrekontua izatea; bigarrenik, zale gehiagok joan nahi dutelako handitu behar izatea; eta, azkenik, zelai berrira joango direnen baldintzak hobetzea. Azkena, behintzat, ez da bete: “Zelaira joan eta zaharrean baino baldintza txarragoak ditugu, mela-mela eginda geratzen garelako”. 2013ko irailaren 16an jokatu zen lehen partida San Mames berrian. Orduan obrak erabat bukatu gabe zeuden. Hurrengo urtean egin zuten inaugurazio ofiziala, udan.
Zaleen artean ez eze, bizkaitar guztien artean polemika pil-pilean ibili da joan den astean Urrutiak eman zuen prentsaurrekoan zalantzak argitu zituen arte. Lanen zenbatekoa San Mames Barria elkarteak ordaindu beharko zuela zabaldu zen. Athletic klubak ez ezik, Eusko Jaurlaritzak, aldundiak, Bilboko Udalak eta Kutxabankek osatzen dute elkarte hori. Bateko eta besteko alderdiak berehala atera ziren horren aurka. Aldundiak esan zuen horretarako aurrekonturik ez zuela aurreikusia, baina ekarpena egiteko ate bat zabalik utzi zuen. Handik gutxira iragarri zuten erakunde publikoek ez zutela diru gehiago jarriko. Hala ere, udalak era batera edo bestera laguntzea balitekeela sinetsita dago oposizioa: zergak kobratu gabe, esaterako. Oso alokairu merkea jarri dietela ere ekarri dute gogora.
Urrutiak urtarrilean jakinarazi zion San Mames Barria elkarteari zelaian bustitzen ziren zaleen aferari konponbiderik onena emateko bidea estalkia handitzea zela. Liga maiatzean bukatuko denez, asmoa da uda aprobetxatzea lanok egiteko. “San Mames Barriak txosten eta berme guztiak daudela baieztatzeko zain gaude”.
Zaleek erantzun zehatzak eskatu dituzte: “Jakin gura dugu noiz amaituko diren obrak. Lanak bukatuta zenbat bazkide bustiko diren, eta horiei zein irtenbide emango dieten. Baina ez dugu erantzunik jaso”.
Athleticek bultzatzen duen eredua ere zalantzan jarri dute. “Bost izarreko zelaia egin dute; eta gu busti egiten gara”. Piratak taldekoek antzeko iritzia eman dute. Garikoitz Irazu da kideetako bat. San Mamesen kudeaketa Bilbon eta Bizkaian egiten denaren antzekoa dela dio: turistei eta kanpotarrei begira egindakoa.
Zelaiak diru publiko apur bat jasotzeari ondo deritzo. “Izan ere, lehen mailan dabilen talde bat duen hiriak onura ekonomiko handiak ditu”. Hala ere, uste du egin den inbertsio publiko handiaren ostean Athleticek jarrera irekiagoa izan beharko lukeela: “Ez dute uzten bazkide berririk egiten; ikastetxeetako umeentzako sarrerarik ez dute ematen, eta gazteentzako harmailarik ere ez dute jarri. Partida askotan, zelaia erdi hutsik egoten da. Halakoetan, ume eta gazteentzako txartel bereziak atera daitezke, familiei sarrera erraztuz”.
Iñigo Cabacas harmaila handitzeko eskaeran tematuta daude Piratak. Baina zuzendaritzak ez die uzten. Talde horretako kideak ez dira bustitzen, eta estalkiaren aferari buruz ezer gutxi izan dute esateko. Hala ere, elkartasuna agertu diete arazo hori dutenei.
Aztertu beharreko obra
Urrutiak ez du azaldu zer gertatu den San Mames eraikitzen bukatu eta hilabete batzuetara bertako baldintzak hobetu behar dituen beste obra bati ekin behar izateko. “Aztertu beharrekoa da, baina gure helburua, orain, arazoari irtenbidea ematea da”.
Zuzendaritzak dio bustitzen diren zaleena ez dela arazo bakarra, eta erantzunik hoberena emateko beharrezkoa dela hausnarketa sakona egitea: “Ehun urterako zelaia egin dugu; beraz, luzera begirako gauzak egin gura ditugu”.
Bi mila sinadura
Busti ez eskerrik asko plataformak konponbidea eta inplikazioa eskatzeko sinadurak biltzen jarraituko du. “Urtarrilaren 29ra arteko epea jarri genuen. Aurrekontu eta proiektu zehatzen berri emanez gero, kanpaina bertan behera uztekoak ginen. Baina ez dute ezer argitu. Zergatik ari da atzeratzen hau guzti hau?”.
Euria denean bustitzen diren bi mila bazkideren sinadurak bildu dituzte. Bilketa masiboa iragarri du orain Matxinek. Helbide elektronikoa zabaldu dute horretarako: bustiezeskerrikasko@gmx.es. Katedralak, oraingoz, itoginekin jarraituko du.
Gustuko duten kirola etxeko koloreak jantzita egiteko aukera. Horixe baino ez zuten gura Deustuan trainerua atera duten emakumeek. Esfortzu eta neke handia eskatzen duen kirola da arrauna. Hala, hura praktikatzeko herritik kanpo atera behar izanez ger…
Gorpuztuz doa 2016. urteko Bizkaia-Durango txirrindulari taldea. Bizkaitarrek ilusioz ekin nahi diote denboraldi berriari, eta dagoeneko hamasei txirrindulariko taldea osatu dute. UCI mailako taldea da Bizkaia-Durango, eta, denboraldi gogorrari aurre …
Kezkatik itxaropenera egin dute zesta-puntako jarraitzaileek. Iragan den larunbatean, Xistera kluba aurkeztu zuten Markina-Xemeinen, eta jendez betetako frontoian giro hori sumatu zitekeen. Euskal Herri osoan zesta-puntan aritzen diren 21 klub eta kirol elkarteak bilduko dituen kluba da Xistera, eta haren helburu nagusia kirola biziberritzea da. “Duela bi urte, Gernika-Lumon foro bat egin genuen zestaren mundua nola zegoen aztertzeko, eta ikusi genuen ez zegoela aurrerabiderik”, dio Ibon Urreisti Xisterako presidenteak. Etorkizun eskasa ikusten zioten pilota modalitateari, eta, horregatik, zerbait egin beharraren beharraz sortu dute Xistera. Klubak batuko dituen klub bat izango da, eta, helburu hori lortu ahal izateko, afizionatu mailako zirkuitu bat sortuko dute urtea amaitzerako.
Hain zuzen ere, hori baita zesta-puntaren egoera eskasaren arrazoietako bat: ez dagoela zirkuiturik. Patxi Jauregi Euskal pilota federazioko presidenteak egoeraren larria azaldu du: “Profesional mundua hari batetik zintzilik dago, eta pilota eskoletan etorkizuneko plataformarik ere ez dago”. Alegia, gazteak zesta-puntara lotuko dituen oinarriak beharrezko direla ondorioztatu zuten Gernika-Lumoko foroan. “Gipuzkoako edo Bizkaiko txapelketak badaude, eta kluben artean antolatzen dituzten partidak ere bai, baina urte osoa irauten duen zirkuiturik ez, eta horrek gazteak aspertzeko arriskua dakar”, Urreistiren arabera. Eta hala gertatzen da. Haren arabera, 12 eta 15 urte arteko gazte askok zesta-punta beste kirol batengatik alboratzen baitute etorkizunik ikusten ez dutenean. Eta horregatik sortu dute kluben arteko klub hau, egoera hori bideratu, eta zestan aritzen diren gazteei etorkizun bat eskaini ahal izateko.
Xistera behin aurkeztuta, urte osoa iraungo duen zirkuitu bat diseinatzen hasiko dira otsailean kluba osatzen duten klubetako kideak. Jauregik honela azaldu du: “Oraindik zehaztu gabe dagoen arren, urtean dozena bat torneo egitea pentsatuta daukagu, hilabetean bat. Pilotari denek elkarrekin jokatuko lukete, eta sailkapen moduko bat egingo litzateke. Urte amaieran, aurrelari eta atzelari onenen artean, master bat jokatuko litzateke”. Zirkuitu horretako partidak, gainera, ETB1 katean ere emango dituzte, “jokoari ikusgarritasuna emateko”.
Buruan duten zirkuitu horrek onura ugari ekarriko lituzke berekin, jokalariek elkar ezagutzeko aukera izango luketelako. Euskal Herri guztian egin asmo dituzte jaialdiak, “elkarrekin hartu-emanak sakontzeko”. Hala ere, pixkanaka hasiko dira jaialdi horiek antolatzen, Urreistiren arabera. “Poliki eta ondo egin beharra daukagu lan, oinarriak ondo sendotuta”. Horregatik, lehen urtean sei torneo inguru egingo dituzte, urtetik urtera gehiago antolatuz. “Etorkizunean, gauzak ondo joanez gero, ederra litzateke koadro profesional indartsu bat izateko aukera izatea, baina, gaur-gaurkoz, afizionatuetara mugatuko gara. Kirola egiteko gogoa sustatu nahi dugu batez ere”, dio Jauregik.
Kluben arteko elkartasuna
Jokalariek elkar ezagutzeko baliabide bat izango da Xistera, baina baita klub txikiak babesteko ere. “Hemen, gutxien duena izango da indartsuena”, Urreistiren arabera. Izan ere, herri txikietako klub txikiak zirkuituaren barruan sartuz gero irabazteko asko izan dezaketela uste du. “Ereñon talde bat izatea bultzatzen badugu, gure laguntzarekin indartsuagoak izango dira, eta, era berean, gure zirkuiturako frontoi bat gehiago ere izango dugu”, dio. Horregatik, Xisterarekin talde txikiek bultzada handiagoa izango dutela uste du.
Hain zuzen, talde txikiak sortzen ere laguntzen ari dira klubetik. Duela hilabete gutxi, Ereñon zesta-punta talde bat sortzen lagundu zuten, eta, otsail amaiera inguruan, Lekeitioko taldea ere aurkeztuko dute. “Espero dugu, Xisterari esker, 8-10 talde berri sortuko direla, jende asko dagoelako bere garaian puntista izan zena, eta gauzak egiteko prest legokeena”, Jauregiren ustez. Horrela izanez gero, frontoi luzea duten herrietan zesta-punta taldeak sortzeko aukera ikusten du.
Gaur-gaurkoz, 21 zesta-punta klub biltzen ditu Xisterak. Horietatik sei Bizkaikoak, beste hainbeste Gipuzkoakoak, bost Iparraldekoak, hiru nafarrak, eta bakarra Arabakoa. “Etorkizunean gehiago izatea espero dugu, eta apurka sustraitzen joatea”, Jauregiren arabera. Oraingoz, ilusioa da elkartean eta zaleengan zabaldu den sentimendua. Hortik harago egingo ote duten jakiteko, denbora igaro beharko da. “Zesta-punta biziberrituko duen egitasmoaren abiapuntua izan dadila nahi dugu Xistera. Ez besterik”. Urteek esango dute arrazoia izan duten ala ez.
