Ama kuraia

Tabernan sartu da duela ordubete, ondoko mahaian eseri, kamamila bat eskatu, koadernoa, boligrafoa eta kalkulagailua poltsatik atera, eta han hasi da, makinatxoan zenbakiak tekleatzen eta koadernoan idazpen kontableak zutabeka jasotzen, letra txukun zuzenaz, kontzentrazio osoz. Ez da zaharra, baina bekokiko zimurretan urteetako lanaren nekea marraztuta dauka. Ez dakit zergatik, pertsonaia baliotsu baten aurrean nagoela iruditu zait.

Inoiz begiak elkartu eta gizabidezko irribarre zintzo bat luzatu dit. Holaxe gertatzen zait aspalditik. Gazteagotan akaso errezeloz hartuko zuen nire soa, baina nor uzkurtu liteke agure zarbail baten aurrean? Hori da adinak eman didan abantaila bakarra. Erreflexuak eta arintasuna galdu ditut, trukean harrapakinagana hurbil naiteke, honek mehatxua sumatu gabe.

Hizpidea bilatzekotan galdetu diot ea bulegoko lana tabernara ekarri duen. Ez duela bulegoan lan egiten. Eskailerak garbitzen dituela. Kontabilitate hau bizitza pribatuarena dela. Nire Magnoa bukatu eta bigarren bat eskatu diot tabernariari. Ea zerbait nahi duen galdetu diot. Nire kopa irrikaz begiratu du, baina kalte egiten diola, gibela zaindu beharra duela.

Enegarren irribarrea eskainiz, bere zereginean murgildu da berriro. Isilune luzea. Senak huts egin didala pentsatu dut, andreak ez didala jokorik emango, eta orduan hasperen egin du, hasperen luze etsigarria. Galdetu beharrik gabe hasi zait berbetan: bere soldata eskasarekin familia mantentzen duela, lana aspaldi galdu eta berriro aurkitzeko kemen askorik jarri ez duen senarra duela, eta duela gutxi haur batez erditu zaion alaba bikote gabea duela. Gaitz larri bat diagnostikatu berri diotela berari, gibeleko zeozer. Ez dakiela zergatik ari den nirekin barrenak askatzen; ez dio inori kontatu, are gutxiago familiari. Sendabidea daukala, baina tratamendua luzea dela; beraz, agur lanari, eta, kontraturik gabe ari denez, kalte ordainik edo langabeziarik ez duela jasoko. Hortik zenbakiak egin beharra. Oraindik ez dituela bukatu, baina itxura onik ez duela.

Koadernoa erakutsi dit. Bi zutabe. Ezkerrekoan, tratamendua onartzekotan sortuko zaion egoera ekonomikoa; eskuinekoan, ezer egin ez eta gaitzak bere bidea egingo balu, gertatuko litzaiokeena. Nik ea txantxetan ari ote den galdetu diot. Baina ez. “Kontua da”, esan dit, “bizitza aseguru bat daukadala”. “Begira”, esan dit, balantzea erakutsiz, “hilda gehiago balio dut, bizirik baino”.

Familiakoek ez dutela hiltzen utziko esan diot, duintasun amiñi bat geratzen bazaie. “Ez da duintasun kontua, gizona”, erantzun berak. “Edozein kasutan”, gaineratu dit, “erabakia neurea izango da, ez ditut ataka horretan jarriko. Jakin ere ez dute jakingo ezer erabaki dudanik”.

Alabak edo senarrak bere larruan egonda zer egingo zuten galdetzeko tentazioa izan dut, baina isildu egin naiz. Ez diot esan berea bezalako jarrerak gorroto ditudala. Inurri arima. Inurriek bizitza sakrifikatzen dute, taldearen mesedetan. Gu ez gara inurriak, joder. Andre hori bezalakoen erruagatik sentitzen naiz batzuetan miserable. Eta ez dut holakorik zertan sentitu. Nik biziraupen sena errespetatzen dut.

Oraindik ez dituela kontuak bukatu esan dit. Ezkerreko zutabean azkeneko zenbakiak gehitu behar dituela. Balitekeela, suerte apur batez… Eta kalkuluetan murgildu da ostera ere.

Begiak koadernotik urrundu ditut. Ordu erdi beranduago edo, andreak kontuak bukatu eta kalkulagailua eta boligrafoa gorde ditu poltsan. Ez diot galdetu emaitza; ez dut jakin nahi. Orduan esan dit: “Ondo pentsatuta, kopa hori onartuko dizut, berandu ez bada”. Pikutara bidaltzeko gogoa izan dut, baina tabernariari keinua egin diot. Zahartzen ari naiz, kagoenlaostia.